Constitución do usufruto

A favor dun terceiro

Prodúcese o desmembramento do pleno dominio en núa propiedade e usufruto. O propietario crea “ex novo” o dereito de usufruto que non existía con anterioridade polo que non se transmite, senón que se constitúe.

A título oneroso

Por actos inter vivo (venda por prezo)

Rendementos de capital inmobiliaria (IRPF ):

• Importe que por todos os conceptos satisfágalle a persoa a favor da que se constitúa o dereito.

  Se a persoa a favor da que se constitúa o dereito é o cónxuxe ou un parente, incluídos os afíns, ata o terceiro grao inclusive, o rendemento neto total non poderá ser inferior á renda imputada derivada do devandito inmoble (artigo 85 Lei do IRPF ).

• Se constitúe un usufruto vitalicio a favor do terceiro poderase aplicar a redución do 30 %por rendementos obtidos de forma notoriamente irregular no tempo. [artigo 23.3 da Lei do IRPF e 15.c) do seu Regulamento].

O titular do dereito de usufruto (e non o nó propietario) é o que ten o dereito de uso e goce e percibe os froitos do ben polo que a el atribúense as seguintes rendas no IRPF :

A. Se arrenda ou cede o inmoble: Rendementos de capital inmobiliaria.

Para o cálculo do rendemento neto de capital inmobiliaria debe terse en conta que a amortización fiscalmente deducible é a que corresponda ao dereito de usufruto [artigo 23.1.b) da Lei do IRPF e 14.3 do seu Regulamento], que será:

• Usufruto temporal: custo de adquisición entre o nº de anos de duración

• Usufruto vitalicio: 3% do custo de adquisición satisfeita

B. Se o inmoble está á súa disposición e non se arrenda ou cede: Imputación de rendas inmobiliarias.

• O 2 %, con carácter xeral. A devandita porcentaxe debe aplicarse sobre o valor catastral do inmoble que figure no recibo do IBI do exercicio.

• O 1,1% nos seguintes supostos:

  1. Inmobles cuxos valores catastrais fosen revisados, modificados ou determinados mediante un procedemento de valoración colectiva de carácter xeral, de conformidade coa normativa catastral e entrasen en vigor no período impositivo ou no prazo dos dez períodos impositivos anteriores.
  2. Inmobles que, á data de devindicación do imposto (normalmente, o 31 de decembro), carecesen de valor catastral ou este non fose notificado ao titular.

A título gratuíto

a. Por actos inter vivo

b: Por actos mortis causa:

- Sucesión intestada (usufruto viudal)

- Testamento

A. Se pode acreditarse que a constitución do usufruto foi a título gratuíto ou se pola constitución do dereito de usufruto tributou o usufrutuario no ISD

Por actos inter vivo (doazón) : obtén rendementos de capital inmobiliaria que, ao acreditarse a gratuidade, limítanse á imputación do rendemento neto previsto no artigo 85 da Lei do IRPF durante cada un dos anos de duración de usufruto.

B. Por mortis causa: Non tributan IRPF.

Se non pode acreditarse que foi a título gratuíto

Agás proba en contrario, presúmese que a constitución do dereito de usufruto é retribuída (artigo 6.5 Lei do IRPF ) polo que dá lugar á obtención de rendementos de capital inmobiliaria, que deben valorarse, de acordo co artigo 40 da Lei do IRPF, polo valor normal no mercado, sen prexuízo da aplicación das regras de rendemento mínimo no caso de constitución do usufruto a favor do cónxuxe ou dun parente, incluídos os afíns, ata o terceiro grao inclusive (artigo 24 da Lei do IRPF) ou da aplicación de redución do 30 %por rendementos obtidos de forma notoriamente irregular no tempo en caso de usufruto vitalicio (artigo 15 do Regulamento do IRPF).