En xeral

A determinación das cotas íntegras do IRPF realízase a partir dos dous compoñentes en que se divide a base liquidable do contribuínte:

• Base liquidable xeral á que se aplican os tipos progresivos das escalas estatais e autonómica.

• Base liquidable do aforro á que se aplican os tipos das súas correspondentes escalas estatais e autonómicas.

  Sobre este esquema xeral incorpóranse determinadas especialidades derivadas, por unha parte, da propia natureza do IRPF como tributo cedido parcialmente ás Comunidades Autónomas e, por outra, do réxime liquidatorio específico asignado ao mínimo persoal e familiar, ás rendas exentas, agás para determinar o tipo de gravame aplicable aos restantes rendas, tamén denominadas "rendas exentas con progresividade" e ás anualidades por alimentos en favor dos fillos satisfeitas por decisión xudicial.

Gravame estatal e gravame autonómico

O IRPF é un imposto cedido con carácter parcial, co límite do 50 por 100, nos termos establecidos na Lei Orgánica 8/1980, do 22 de setembro, de financiamento das Comunidades Autónomas, modificada, por última vez para os efectos do IRPF, pola Lei Orgánica 3/2009, do 18 de decembro (BOE do 19).

Como consecuencia da cesión do IRPF, dentro do procedemento liquidatorio do imposto distínguense dúas fases: unha estatal e outra autonómica. Así, tanto a base liquidable xeral como a base liquidable do aforro sométense a un gravame estatal e a un gravame autonómico, que dan lugar a unha cota estatal e outra autonómica. A partir desta última, determínase a parte de débeda tributaria que se cede a cada Comunidade Autónoma de réxime común.

No concernente á cota autonómica, cómpre destacar que as Comunidades Autónomas de réxime común poden, de acordo co que se dispón no artigo 46.1 da Lei 22/2009, do 18 de decembro (BOE do 19),  asumir competencias normativas na determinación do importe do mínimo persoal e familiar aplicable para o cálculo do gravame autonómico e sobre a escala autonómica aplicable á base liquidable xeral.

Con respecto ao importe do mínimo persoal e familiar aplicable para o cálculo do gravame autonómico, tanto as Comunidades Autónomas das Illes Balears, de Cataluña  e de La Rioja como as Comunidades de Castilla y León e de Madrid, aprobaron os importes do mínimo persoal e familiar que deberán utilizar os contribuíntes residentes en 2021 no seu territorio para o cálculo do gravame autonómico. Os devanditos importes autonómicos coméntanse no Capítulo 14.

Á Comunidade de Castilla y León (porque os seus importes non difiren) así como ao resto das Comunidades Autónomas que non  exerceron tal competencia normativa, se lles aplica os importes do mínimo persoal e familiar establecido na Lei do IRPF.

Con respecto á Comunidade Autónoma de Cataluña, debe terse en conta que a  Sentenza do Tribunal Constitucional 186/2021, do 28 de outubro, recaída no recurso de inconstitucional 1200-2021, declarou a nulidade do artigo 88 da Lei do Parlamento de Cataluña 5/2020, do 29 de abril, de medidas fiscais, financeiras, administrativas e do sector público, e de creación do imposto sobre instalacións que inciden no medio natural, que fixaba unha contía de 6.105 euros anuais para o mínimo persoal aplicable no tramo autonómico do IRPF  aos contribuíntes con residencia na Comunidade autonómica de Cataluña cuxa suma das bases liquidables xeral e do aforro, fose igual ou inferior a 12.450 euros, por considerar que excede os límites que para o exercicio autonómico desa competencia normativa atribúe o artigo 46 da Lei 22/2009. Polo tanto, en 2021 o importe dos mínimos non difire do estatal (5.550 euros) con independencia de cal sexa a base liquidable do contribuínte.

No referente ás escalas autonómicas, todas as Comunidades autónomas teñen aprobadas, de conformidade co previsto no artigo 46 da Lei 22/2009, pola que se regula o sistema de financiamento das Comunidades Autónomas de réxime común e Cidades con Estatuto de Autonomía, e no artigo 74 da Lei do IRPF, as correspondentes escalas autonómicas aplicables no exercicio 2021 que máis adiante detállanse.

Non obstante, aos contribuíntes con residencia habitual en Ceuta e Melilla resúltalles aplicable a escala autonómica recollida no artigo 65 da Lei do IRFF (disposición adicional trixésimo segunda Lei IRPF).

Así mesmo, no caso de contribuíntes con residencia habitual no estranxeiro por concorrer algunha das circunstancias ás que se refire os artigos 8.2 e 10.1 da Lei do IRPF, a determinación da cota íntegra total presenta certas especialidades cuxo comentario se realiza nun apartado específico deste Capítulo ("Gravame aplicable a contribuíntes do IRPF residentes no estranxeiro ").

Aplicación do mínimo persoal e familiar

Normativa: Arts. 63.1.2º e 74.1.2º Lei IRPF

Con obxecto de asegurar un mesmo aforro fiscal para todos os contribuíntes con igual situación persoal e familiar, calquera que sexa o seu nivel de rendas, na actual Lei do IRPF o mínimo persoal e familiar non reduce a renda do período impositivo, senón que forma parte da base liquidable xeral ata o importe desta última e, se é o caso, da base liquidable do aforro polo resto.

A aplicación do mínimo persoal e familiar e a determinación das cotas íntegras do IRPF, represéntanse de forma gráfica no  esquema que figura no seguinte apartado: