Mínimo persoal e familiar
Normativa: Art. 56 Lei IRPF
A adecuación do IRPF ás circunstancias persoais e familiares do contribuínte se concreta no mínimo persoal e familiar cuxa función consiste en cuantificar aquela parte da renda que, por destinarse a satisfacer as necesidades básicas persoais e familiares do contribuínte, non se somete a tributación polo IRPF.
Para asegurar unha mesma diminución da carga tributaria para todos os contribuíntes con igual situación familiar, sexa cal for o seu nivel de renda, o importe correspondente ao mínimo persoal e familiar xa non reduce a renda do período impositivo para determinar a base impoñible, senón que pasa a formar parte da base liquidable para gravarse a tipo cero. Desta forma, os contribuíntes con iguais circunstancias persoais e familiares logran o mesmo aforro fiscal, calquera que sexa o seu nivel de renda.
A aplicación do mínimo persoal e familiar na determinación das cotas íntegras do IRPF coméntase con máis detalle no Capítulo seguinte.
O mínimo persoal e familiar é o resultado de sumar as contías correspondentes ao :
- Mínimo do contribuínte.
- Mínimo por descendentes.
- Mínimo por ascendentes.
- Mínimo por discapacidade do contribuínte, dos seus ascendentes ou descendentes.
A Lei 22/2009, do 18 de decembro, pola que se regula o sistema de financiamento das Comunidades Autónomas de réxime común e Cidades con Estatuto de Autonomía e modifícanse determinadas normas tributarias (BOE do 19 de decembro) outorgou ás Comunidades Autónomas competencias normativas sobre o importe do mínimo persoal e familiar aplicable para o cálculo do gravame autonómico.
Con esta finalidade, o artigo 46.1 a) da citada Lei 22/2009 dispón que as Comunidades Autónomas poderán establecer incrementos ou diminucións nas contías correspondentes ao mínimo do contribuínte e aos mínimos por descendentes, ascendentes e discapacidade regulada nos artigos 57, 58, 59 e 60 da Lei do IRPF, co límite do 10 por 100 para cada unha delas .
Agora ben, as Comunidades Autónomas non poden regular, de acordo co artigo 46.2.e) da Lei 22/2009, os conceptos nin as situacións persoais e familiares comprendidos en cada un dos mínimos a que se refiren os artigos 57, 58, 59 e 60, nin as normas para a súa aplicación prevista no artigo 61 da Lei do IRPF.
Precisamente porque as Comunidades Autónomas non poden regular os conceptos, nin as situacións persoais e familiares comprendidos en cada un dos mínimos, nin as normas para a súa aplicación, o Tribunal Constitucional na súa Sentenza 186/2021, do 28 de outubro, declarou nulo o artigo 88 da Lei do Parlamento de Cataluña 5/2020, do 29 de abril, de medidas fiscais, financeiras, administrativas e do sector público, e de creación do Imposto sobre instalacións que inciden no medio natural, que fixaba o incremento nun 10 por 100 do importe do mínimo persoal aplicable exclusivamente aos contribuíntes cuxa suma das bases liquidables xeral e do aforro non superase 12.450 euros, por exceder os límites que para o exercicio autonómico desa competencia cedida prevé o Estado no artigo 46 da Lei 22/2009.
En uso da citada competencia normativa, en 2022 a Comunidade Autónoma de Andalucía, C omunidad Autónoma das Illes Balears, Comunidade Autónoma de Galicia, Comunidade de Madrid, Comunidade Autónoma de La Rioja e Comunitat Valenciana regularon o importe do mínimo persoal e familiar aplicable para o cálculo do seu gravame autonómico distinto do establecido na Lei do IRPF.