Perdas patrimoniais que non se computan fiscalmente como tales

Normativa: Art. 33.5 Lei IRPF

Non se computarán como perdas patrimoniais as seguintes:

A. As non xustificadas.

Caso particular: cómputo de perdas por roubo ou estafa

Con esta finalidade, teñén quese diferenciar dous supostos:

Que se descoñeza a identidade do autor do roubo ou estafa: neste caso, malia constituír unha perda patrimonial de acordo co que se dispón no artigo 33.1 da Lei do IRPF, non é posible determinar a existencia dun dereito de crédito en favor do contribuínte estafado contra aquel, polo que para que esta perda teña incidencia no IRPF deberá estar xustificada. Polo tanto, só se poderá computar a perda unha vez acreditada suficientemente o feito (roubo) e a contía de subtraídoo, para o cal se estará ao que se dispón no artigo 106.1 LGT.
Que sexa posible coñecer a identidade do estafador: neste suposto, cabe considerar existente un dereito de crédito a favor do contribuínte polo que, en virtude do artigo 14.2 k) da Lei do IRPF, será preciso iniciar un proceso xudicial, imputandose a perda patrimonial ao período impositivo en que se cumpra o prazo dun ano desde o inicio do procedemento xudicial distinto dos de concurso que teña por obxecto a execución do crédito sen que este fose satisfeito.

En ambos os dous casos, ao non proceder da transmisión de elementos patrimoniais, a perda patrimonial integrarase na base impoñible xeral, de acordo o que se dispón no artigo 48 da Lei do IRPF.

B. As debidas a transmisións lucrativas por actos “inter vivo” ou a liberalidades.

Estas perdas patrimoniais derivadas de transmisións lucrativas inter vivo non se computan fiscalmente nin polo importe total do valor de adquisición, nin pola diferenza entre o valor de adquisición e o de transmisión. Resolución do TEAC do 31 de maio de 2021, Reclamación número 00/03746/2020, recaída en recurso extraordinario de alzada para a unificación de criterio.

"As perdas patrimoniais que se producen por unha transmisión lucrativa inter vivo pola diferenza entre o valor de adquisición e o de transmisión, non teñen que computarse na base impoñible do IRPF do transmitente, aínda que en unidade de acto compútense ganancias patrimoniais tamén declaradas, derivadas dese mesmo tipo de transmisións."

A respecto disto a citada sentenza sinala, que non cabe confundir a perda económica coa perda fiscal. A perda económica prodúcese sempre que se doa ou transmite un ben de forma gratuíta, tendo en conta que o ben sae do patrimonio do doador, que non recibe ningunha contraprestación. Esta perda económica nunca se ten en conta no IRPF. Pola súa banda, a perda fiscal non ten lugar en todos os casos en que se cede gratuitamente un ben se o valor de adquisición do ben é inferior ao seu valor de transmisión, entendendo por tal, tendo en conta que non hai prezo, conforme sinalan os artigos 34 e 36 Lei do IRPF, o que corresponda de acordo coas normas reguladoras do ISD.

Polo tanto, se a pesar da perda económica inherente a toda doazón, hai ganancia fiscal, o doador debe tributar por ela no IRPF. En cambio, se experimenta unha perda, non só económica senón tamén fiscal, o doador non se pódea deducir no seu IRPF de acordo co que se dispón no artigo 33.5.c) da Lei do IRPF.

Véxase o criterio interpretativo fixado polo Tribunal Supremo (Sala do Contencioso - Administrativo) en seu FJ 4ª Sentenza núm. 616/2024, do 12 de abril, recaída no recurso de casación núm. 8830/2022 (ROJ: STS 2004/2024) e reiterado na Sentenza núm. 1675/2024, do 23 de outubro, recaída no recurso de casación núm. 1998/2023 (ROJ: STS 5122/2024)

C. Las debidas ao consumo.

Así no caso de bens perecedoiros ou, cando se trata de bens de consumo duradeiro, non se computarán por ser debidas ao consumo, as perdas de valor que veñan dadas por IRPF a súa utilización normal. Por exemplo, se se adquire un vehículo por 15.000 euros e véndese, transcorridos cinco anos, por 4.800 euros, coincidente co seu valor de mercado, non se produciu en realidade ningunha perda patrimonial a efectos fiscais, xa que a diferenza de valor se debe á depreciación polo uso do devandito vehículo.

O aboamento de cantidades en concepto de xuros de mora por parte do contribuínte á Administración, aínda que xera unha alteración patrimonial (diminución do seu patrimonio), configúrase como un suposto de aplicación de renda ao consumo do contribuínte, polo que non pode efectuarse o seu cómputo como perda patrimonial e, polo tanto, non ten incidencia no IRPF de acordo co que se dispón no artigo 33.5.b) da Lei do IRPF.

Os gastos de avogado e procurador pola defensa en xuízo dos seus propios intereses tamén se configuran como un suposto de aplicación de renda a accións de consumo do contribuínte, neste caso a contraprestación pola prestación de servizos profesionais. Trátase de gastos satisfeitos no seu ámbito particular, sen vinculación algunha con rendementos de que puidese resultar a súa deducibilidade, polo que non poden computarse como perda patrimonial, non tendo incidencia na liquidación do imposto.

D. As debidas a perdas no xogo obtido no período impositivo que excedan das ganancias obtidas no xogo no mesmo período.

O cómputo das ganancias e perdas obtidas no xogo realízase de forma global (as obtidas polo contribuínte no período impositivo) tomandose as ganancias e perdas dos distintos xogos.

En ningún caso computaranse as perdas derivadas da participación nos xogos aos que se refire a disposición adicional trixésimo terceira da Lei do IRPF, que son os seguintes:

Os premios das lotarías e apostas organizadas pola Sociedade Estatal Loterías y Apuestas del Estado e polos órganos ou entidades das Comunidades Autónomas, así como dos sorteos organizados pola Cruz Vermella Española e das modalidades de xogos autorizados á Organización Nacional de Cegos Españois.
Os premios das lotarías, apostas e sorteos organizados por organismos públicos ou entidades que exerzan actividades de carácter social ou asistencial sen ánimo de lucro establecido noutros Estados membros da Unión Europea ou do Espazo Económico Europeo e que persigan obxectivos idénticos aos dos organismos ou entidades sinaladas na letra anterior.

Así mesmo, debe terse en conta que os premios derivados de programas desenvolvidos en medios de comunicación en que non se realice ningún tipo de desembolso económico para participar neles , e os premios derivados de combinacións aleatorias con fins publicitarios ou promocionais tampouco poderán minorarse no importe de perdas obtidas no xogo.

Atención: para os efectos do previsto no artigo 33.5 d) da Lei do IRPF, considerásese aplicable a definición de xogo a que se refire o artigo 3.a) da Lei 13/2011, do 27 de maio, de regulación do xogo, conforme ao cal se entende por xogo toda actividade en que se arrisquen cantidades de diñeiro ou obxectos economicamente avaliables en calquera forma sobre resultados futuros e incertos, dependentes nalgunha medida do azar, e que permitan a súa transferencia entre os participantes, con independencia de que predomine neles o grao de destreza dos xogadores ou sexan exclusiva ou fundamentalmente de sorte, envite ou azar. Os premios poderán ser en metálico ou especie dependendo da modalidade de xogo.

E. As derivadas de transmisións con recompra do elemento patrimonial transmitido.

Non poderán integrarse a efectos liquidatorios como perdas patrimoniais no mesmo exercicio en que se xeran as derivadas da transmisión de elementos patrimoniais, cando se volvan a adquirir nun prazo determinado os mesmos elementos patrimoniais transmitidos ou, no suposto de que os elementos transmitidos fosen valores ou participacións, cando se adquiran valores ou participacións homoxéneas.

Teñen esta consideración, aqueles que procedan dun mesmo emisor e formen parte dunha mesma operación financeira ou respondan a unha unidade de propósito, incluída a obtención sistemática de financiamento, que teñan igual natureza e réxime de transmisión e atribúan aos seus titulares un contido substancialmente similar de dereitos e obrigas.

Non obstante, a homoxeneidade dun conxunto de valores non se verá afectada pola eventual existencia de diferenzas entre eles no relativo ao seu importe unitario; datas de posta en circulación, de entrega material ou de fixación de prezos; procedementos de colocación, incluída a existencia de tramos ou bloques destinados a categorías específicas de investidores; ou calquera outros aspectos de natureza accesoria. En particular, a homoxeneidade non resultará alterada polo fraccionamento da emisión en tramos sucesivos ou pola previsión de ampliacións.

A aplicación desta norma preventiva está condicionada a que a recompra se realice nos seguintes prazos :

Dous meses anteriores ou posteriores ás transmisións, tratandose de valores ou participacións admitidas a negociación nalgún dos mercados secundarios oficiais de valores definidos na Directiva 2004/39/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 21 de abril de 2004 relativa aos mercados de instrumentos financeiros.

Teña en conta que a Directiva 2004/39/CE foi derrogada con efectos do 3 de xaneiro de 2017 pola Directiva 2014/65 / UE do Parlamento Europeo e do Consello, do 15 de maio de 2014, relativa aos mercados de instrumentos financeiros. Esta, no seu artigo 94 dispón que as referencias á Directiva 2004/39/CE entenderanse feitas á Directiva 2014/65/UE.
Un ano anterior ou posterior ás transmisións , cando se trate de valores ou participacións non admitidos a negociación nalgún dos mercados secundarios oficiais de valores anteriormente citados.
Un ano posterior á transmisión , tratandose doutros elementos patrimoniais. Cabe precisar que en todo caso debe adquirirse o mesmo elemento patrimonial transmitido.

A perda patrimonial obtida, que deberá ser declarada e cuantificada na declaración do exercicio en que se xerase , integrarase a efectos liquidatorios cando se transmita o elemento patrimonial adquirido ou, tratandose de valores ou participacións, a medida que se transmitan os valores ou participacións que permanezan no patrimonio do contribuínte.