D. Materialización da reserva

Regulación:  DÁ 70ª. Catro (apartados 4 a 9) Lei 31/2022; artigos 5 a 19 RD 710/2024

1. Prazo para materializar a reserva

As cantidades destinadas á reserva para investimentos nas Illas Baleares deberán materializarse no prazo máximo de tres anos, contados desde a data da devindicación do imposto correspondente ao exercicio en que se dotou a mesma, na realización dalgunha dos investimentos que, a modo de resumo, detállanse no punto seguinte.

2. Investimentos en que debe materializarse a reserva

1. Disposición adicional 70ª.Catro 4 A)

   A reserva para investimentos deberá materializarse na realización dalgunha dos seguintes investimentos:

   • Adquisición de elementos patrimoniais do inmobilizado material ou intanxible

     Trátase daqueles elementos aos que se refiren as correspondentes normas de rexistro e valoración ditada en desenvolvemento do Plan Xeral de Contabilidade aprobada mediante Real decreto 1514/2007, do 16 de novembro.

     Para ter en conta:

     • Estes elementos patrimoniais poderán ser novos ou usados, sempre que, en caso destes últimos, os devanditos bens non formasen parte, integramente, da materialización da reserva para investimentos nas Illas Baleares respecto doutro contribuínte.

     • Cando se trate de investimentos en solo, edificado ou non, este deberá afectarse:

       • Á promoción de vivendas protexidas, cando proceder esta cualificación de acordo co previsto na normativa autonómica reguladora das actuacións do Plan de Vivenda das Illas Baleares, e sexan destinadas ao arrendamento pola sociedade promotora.

       • Ao desenvolvemento de actividades industriais incluídas nas divisións 1 a 4 da sección primeira das tarifas do IAE , aprobadas polo Real decreto Lexislativo 1175/1990, do 28 de setembro.

       • Ás actividades sociosanitarias, centros residenciais de maiores, xeriátricos e centros de rehabilitación neurolóxica e física.

       • Ás zonas comerciais que sexan obxecto dun proceso de rehabilitación. (Consulte o artigo 6.1 a) do Real decreto 710/2024).

       • Ás actividades turísticas reguladas na Lei 8/2012, cuxa adquisición teña por obxecto a rehabilitación dun establecemento turístico. (Consulte o artigo 6.1 b) e c) do Real decreto 710/2024).

       En relación cos investimentos en solo, se considerarán obras de rehabilitación as actuacións dirixidas á renovación, ampliación ou mellora de establecementos turísticos, sempre que reúnen as condicións necesarias para ser incorporadas ao inmobilizado material como maior valor do inmoble de acordo coa normativa contable.

     • No caso de inmobilizado intanxible, a reserva non poderá materializarse en marcas nin en coñecementos non patentados. Con esta finalidade, consideraranse coñecementos técnicos non patentados os dereitos para a explotación económica de fórmulas ou procedementos secretos, os dereitos sobre informacións relativas a experiencias industriais, comerciais ou científicas e o conxunto non divulgado de informacións técnicas necesarias para a reprodución industrial, directamente e nas mesmas condicións, dun produto ou dun procedemento. 

     • Por último, as inversones poderanse realizar en calquera tipo de elemento de transporte afecto á actividade económica, xa sexa de uso interno ou externo:

       • Cando se realicen investimentos en elementos de transporte de pasaxeiros por vía marítima deberán dedicarse exclusivamente a servizos públicos no ámbito de funcións de interese xeral que se correspondan coas necesidades públicas das Illes Balears. (Consulte os artigos 10.2 e 13 do Real decreto 710/2024).

       • Se se trata de investimentos en vehículos de transporte de pasaxeiros por estrada cumprirá que a empresa teña o domicilio fiscal no territorio das Illas Baleares. (Consulte os artigos 10.3, 10.4 e 13 do Real decreto 710/2024).

2. Adquisición de elementos patrimoniais que contribúan á mellora e protección do medio natural no territorio das Illas Baleares

   Terán esta consideración os seguintes investimentos:

   • As realizadas en elementos patrimoniais do inmobilizado material destinado á protección do medio natural consistente en instalacións que eviten a contaminación atmosférica ou acústica procedente de instalacións industriais, ou contra a contaminación de augas superficiais, subterráneas e mariñas, ou para a redución, recuperación ou tratamento de residuos industriais propios, ou para optimizar o consumo e tratamento de recursos hídricos agrícolas ou industriais, sempre que se estea cumprindo a normativa vixente nos devanditos ámbitos de actuación e realícense para mellorar as esixencias establecidas na devandita normativa.

   • As realizadas en bens do activo material consistente en instalacións e equipos destinados ao aproveitamento, para autoconsumo, de fontes de enerxía renovable para a súa transformación en electricidade.

   O órgano competente en materia ambiental da Administración das Illas Baleares deberá expedir a certificación da validación do investimento.

   En todo caso, a referida certificación deberá emitirse polo órgano competente en materia ambiental da Administración das Illes Balears antes do termo do prazo regulamentario de presentación da autoliquidación correspondente ao último período impositivo en que o contribuínte pode levar a cabo a materialización da reserva para investimentos, de acordo co que se dispón nos números 4 e 10 do apartado catro da disposición adicional septuaxésima da Lei 31/2022, do 23 de decembro.

   No caso de que non se validase o investimento no prazo previsto no apartado anterior, resultará de aplicación o que se dispón no punto 14 do apartado catro da disposición adicional septuaxésima da Lei 31/2022, do 23 de decembro.

3. Gastos en investigación e desenvolvemento derivado de actividades de I+D+i

   Terán esta consideración os gastos de investigación e desenvolvemento derivado de actividades de I+D+i a que se refire o artigo 35 da LIS.

   Para ter en conta:

   A materialización da reserva nestes gastos non estará condicionada á súa activación posterior e considerarase realizada a medida que se vaian devindicando os devanditos gastos.

4. Disposición adicional 70ª.Catro 4 B)

   A creación de postos de traballo relacionada de forma directa cos investimentos previstos na letra a) anterior, que se produza dentro dun período de seis meses contado desde a data de entrada en funcionamento do devandito investimento, cos seguintes requisitos:

   • A creación de postos de traballo determinarase polo incremento do cadro de persoal media total do contribuínte producido no devandito período respecto da cadro de persoal medio dos 12 meses anteriores á data da entrada en funcionamento do investimento, sempre que o devandito incremento se manteña durante un período de cinco anos.

     No caso de contribuíntes que cumpran os requisitos do artigo 101 da LIS para ser considerada entidade de reducida dimensión no período impositivo en que se obtén o beneficio con cargo ao que se dota a reserva, o prazo de cinco anos reducirase a tres anos no período impositivo en que se obtén o beneficio con cargo ao que se dota a reserva.

   • Para o cálculo do cadro de persoal media total da empresa e do seu incremento tomaranse as persoas empregadas, nos termos que dispoña a lexislación laboral, tendo en conta a xornada contratada en relación coa xornada completa.

   Para ter en conta:

   A creación de postos de traballo e as variacións de cadro de persoal media serán as producidas no conxunto dos establecementos do contribuínte situado nas Illas Baleares.

   Non resultará necesario que os novos postos de traballo sexan ocupados polos novos traballadores contratados.

5. Disposición adicional 70ª.Catro 4 C)

   A subscrición de accións ou participacións no capital emitido por sociedades como consecuencia da súa constitución ou ampliación de capital que desenvolvan nas illas a súa actividade, que cumpran os seguintes requisitos: 

   • Estas sociedades realizarán os investimentos previstos nas letras a) e b) anteriores, nas condicións reguladas neste apartado.

   • Estas sociedades deberán efectuar estes investimentos no prazo de tres anos contado desde a data da devindicación do imposto correspondente ao exercicio en que o contribuínte que adquire as accións ou as participacións na súa capital dotase a reserva.

   • Os elementos patrimoniais así adquiridos deberán manterse en funcionamento nas Illas Baleares nos termos previstos neste apartado.

   • O importe do valor de adquisición dos investimentos realizadas pola sociedade participada deberá acadar, como mínimo, o importe desembolsado das accións ou participacións adquiridas polo contribuínte.

   Para ter en conta:

   Os investimentos realizados pola sociedade participada non darán lugar á aplicación de ningún outro beneficio fiscal.

   Con esta finalidade, a entidade subscritora do capital procederá a comunicar fidedignamente á sociedade emisora o valor nominal das accións ou participacións adquiridas, así como a data en que termina o prazo para a materialización do seu investimento. A sociedade emisora comunicará fidedignamente á entidade subscritora da súa capital os investimentos efectuados con cargo ás súas accións ou participacións cuxa subscrición supuxese a materialización da reserva, así como a súa data. Os investimentos realizados entenderanse financiadas cos fondos derivados das accións ou participacións emitidas segundo a orde en que se producise o seu desembolso efectivo. No caso de desembolsos efectuados na mesma data, considerarase que contribúen de forma proporcional ao financiamento do investimento.

   Regras específicas en materia de subscrición de accións ou participacións no artigo 14 do Real decreto 710/2024

   • Os investimentos realizados pola sociedade participada non darán lugar á aplicación de ningún outro beneficio fiscal nos termos do número 11 do apartado catro da disposición adicional septuaxésima da Lei 31/2022, do 23 de decembro.

   • Para a aplicación íntegra da redución pola reserva para investimentos, o importe do valor de adquisición dos investimentos realizadas pola sociedade participada deberá acadar, como mínimo, o importe desembolsado das accións ou participacións adquiridas polo contribuínte. En caso contrario, a redución na base impoñible será proporcional ao investimento realizado.

     En todo caso, entenderase que a sociedade participada desenvolve a súa actividade no territorio das Illes Balears cando o seu domicilio fiscal se sitúe no devandito territorio ou conte cun establecemento nos termos que prevé o artigo 3 do presente regulamento.

   • A materialización do investimento pola persoa ou entidade subscritora considerarase producida co desembolso ou desembolsos sucesivos do capital subscrito por razón da correspondente achega monetaria.

     Pola súa banda, os investimentos que realice a entidade participada deberán materializarse en todo caso con posterioridade á constitución ou ampliación do capital e no prazo que establece a letra C do apartado catro.4 da disposición adicional septuaxésima da Lei 31/2022, do 23 de decembro, sen prexuízo da obriga de comunicación por parte da persoa ou entidade subscritora a que se refire o apartado 5 deste artigo.

   • Entenderase que se produciu a materialización do investimento pola entidade participada na data en que os elementos patrimoniais adquiridos entren en funcionamento, debendo comunicaro á persoa ou entidade subscritora.

   • A obriga de comunicación que recae sobre a persoa ou entidade subscritora deberá cumprirse no prazo dos vinte días posteriores á dotación da reserva para investimentos.

     Así mesmo, a obriga de comunicación que recae sobre a entidade emisora deberá cumprirse no mesmo prazo de vinte días desde que entre en funcionamento o elemento patrimonial obxecto do investimento.

   • Considerarase que as comunicacións a que se refire o apartado anterior son fidedigno cando consten en documento público ou privado, en que figure a sinatura e a identificación das partes, así como a súa data.

   • Aos efectos do que se dispón na letra C do número 4 do apartado catro da disposición adicional septuaxésima da Lei 31/2022, do 23 de decembro, e no presente artigo, a materialización da reserva para investimentos nas Illes Balears poderá efectuarse mediante a adquisición de participacións en unións temporais de empresas reguladas na Lei 18/1982, do 26 de maio, sobre réxime fiscal de agrupacións e unións temporais de Empresas e das Sociedades de desenvolvemento industrial rexional.

     En particular, todas as referencias legais ou regulamentarias á entidade subscritora, á sociedade ou entidade participada e ao capital desta última entenderanse efectuadas, respectivamente, á empresa partícipe, á unión temporal de empresas e ao fondo operativo común.

3. Requisitos da materialización da reserva

1. Os elementos patrimoniais en que se materialice o investimento deberán estar situados ou ser recibidos no arquipélago balear, ser utilizados no mesmo, estar afectos e ser necesarios para o desenvolvemento de actividades económicas do contribuínte, agás no caso de que contribúan á mellora e protección do medio natural no territorio balear.

2. No referente ao importe da materialización , con carácter xeral, entenderase que este importe acadará ao prezo de adquisición ou custo de produción dos elementos patrimoniais, con exclusión dos intereses, impostos estatais indirectos e as súas recargas, sen que poida resultar superior ao seu valor de mercado. Ademais, establécense as seguintes especialidades :

   • No caso de redes de transporte e comunicacións que conecten o arquipélago balear co exterior, o importe da materialización acadará ao valor de adquisición ou custo de produción do tramo da mesma que se encontre dentro do territorio das Illas Baleares e á parte situada fóra do mesmo que se utilice para conectar entre si as distintas illas do arquipélago.

   • En relación cos investimentos en inmobilizado intanxible, o importe da materialización non poderá exceder do 50 por cento do valor total do proxecto de investimento de que formen parte, non sendo que se trate de contribuíntes que teñan a consideración de entidades de reducida dimensión (artigo 101 da LIS), no período impositivo en que se obtén o beneficio con cargo ao que se dota a reserva.

   • Computarase o 50 por cento do importe dos custos de estudos preparatorios e de consultoría, cando estean directamente relacionados cos investimentos previstos a que se refire a letra a) do punto 2 anterior e trátese de contribuíntes que teñan a consideración de entidades de reducida dimensión (artigo 101 da LIS), no período impositivo en que se obtén o beneficio con cargo ao que se dota a reserva.

   • O importe da materialización da reserva en gastos de investigación, desenvolvemento e innovación tecnolóxica tamén acadará aos proxectos contratados con universidades, organismos públicos de investigación ou centros de innovación e tecnoloxía, oficialmente recoñecidos e rexistrados e situados nas Illas Baleares.

   • Nos casos de creación de postos de traballo , considerarase producida a materialización unicamente durante os dous primeiros anos desde que se produce o incremento de cadro de persoal e computarase, en cada período impositivo, polo importe do custo medio dos salarios brutos e as cotizacións sociais obrigatorias que se corresponda co devandito incremento.

   • No caso da subscrición de accións ou participacións no capital , considerarase producida a materialización no importe desembolsado con ocasión da súa subscrición. Tamén terá esta consideración o importe desembolsado en concepto de prima de emisión.

   Para ter en conta:

   A parte do investimento financiado con subvencións non se considerará como importe de materialización da reserva.

   Os investimentos en que se materialice a reserva poderanse financiar mediante os contratos de arrendamento financeiro regulados no artigo 106 da LIS , en cuxo caso a redución na base impoñible quedará condicionada ao exercicio efectivo da opción de compra.

3. Os elementos patrimoniais en que se materializase a reserva para investimentos a que se refire a letra a) do punto 2 anterior, así como os adquiridos en virtude do que se dispón na letra c) dese mesmo punto, deberán permanecer en funcionamento na empresa do adquirente durante cinco anos como mínimo, sen ser obxecto de transmisión, arrendamento ou cesión a terceiros para o seu uso. 

   Cando a súa vida útil fóra inferior ao devandito período, non se considerará incumprido este requisito cando se proceda á adquisición doutro elemento patrimonial que o substitúa polo seu valor contable, no prazo de seis meses desde seu baixa no balance que reúne os requisitos esixidos para a aplicación da redución prevista neste apartado e que permaneza en funcionamento durante o tempo necesario para completar o devandito período.

   No caso da adquisición de solo, o prazo será de dez anos.

   Para ter en conta:

   Nos casos de perda do elemento patrimonial deberase proceder á súa substitución nos mesmos termos establecidos para os casos en que a vida útil sexa inferior a cinco anos.

   Os contribuíntes que se dediquen á actividade económica de arrendamento ou cesión a terceiros para o seu uso de elementos patrimoniais do inmobilizado poderán aplicar a reserva para investimentos, sempre que non exista vinculación, directa ou indirecta, cos arrendatarios ou cesionarios dos devanditos bens, nos termos definidos no artigo 18.2 da LIS , nin se trate de operacións de arrendamento financeiro.

   Nos supostos de arrendamento de bens inmobles, o contribuínte deberá ter a consideración de empresa turística de acordo co previsto na Lei 8/2012, do 19 de xullo, tratarse do arrendamento de vivendas protexidas pola sociedade promotora, de bens inmobles afectos ao desenvolvemento de actividades industriais incluídas nas divisións 1 a 4 da sección primeira das tarifas do Imposto sobre Actividades Económicas, aprobadas polo Real decreto Lexislativo 1175/1990, do 28 de setembro, de actividades sociosanitarias, centros residenciais de maiores, xeriátricos e centros de rehabilitación neurolóxica e física ou de zonas comerciais situadas en áreas cuxa oferta turística se encontre en declive, por precisar de intervencións integradas de rehabilitación de áreas urbanas, segundo os termos en que se define na Lei 8/2012, do 19 de xullo, e o Decreto-lei 1/2013, do 7 de xuño, de medidas urxentes de carácter turístico e de impulso das zonas turísticas maduras.

   Cando se trate de accións ou participacións no capital , deberán permanecer no patrimonio do contribuínte durante cinco anos ininterrompidos, sen que os dereitos de uso ou gozo asociado aos mesmos poidan ser obxecto de cesión a terceiros.

4. A materialización entenderase producida, incluso nos casos da adquisición mediante arrendamento financeiro, no momento en que os elementos patrimoniais entren en funcionamento.