Cuestión previa: regras para a valoración dos elementos patrimoniais adquiridos, situados ou depositados no estranxeiro

Antes de entrar a comentar cada un dos criterios de valoración legalmente establecidos é conveniente sinalar, como cuestión previa, as regras que deben utilizarse para proceder á valoración dos elementos patrimoniais adquiridos, situados ou depositados no estranxeiro.

No suposto de elementos patrimoniais adquiridos, situados ou depositados no estranxeiro, para expresar a valoración dos mesmos en euros para os efectos do Imposto sobre o Patrimonio deberán terse en conta, se é o caso, as seguintes regras particulares:

1. Elementos patrimoniais cuxas regras de valoración atenden ao valor de adquisición.

Tratandose de elementos patrimoniais cuxo prezo, contraprestación ou valor de adquisición estea cifrado orixinariamente en moeda distinta do euro e sexa algunha das devanditas magnitudes pola que deban computarse para os efectos deste imposto, o contravalor en euros deberá determinarse:

1. En caso de moedas distintas das dos Estados membros da Unión Europea que adoptaron o euro, en función do tipo de cambio oficial do euro correspondente á data da devindicación do imposto publicado polo Banco Central Europeo ou, no seu defecto, o último tipo de cambio oficial publicado con anterioridade. 

   Véxase a Resolución do 28 de decembro de 2023, do Banco de España, pola que se publican os cambios do euro correspondente ao día 28 de decembro de 2023, publicados polo Banco Central Europeo, que terán a consideración de cambios oficiais, de acordo co que se dispón no artigo 36 da Lei 46/1998, do 17 de decembro, sobre a Introdución do Euro  (BOE 29-12-2023). 

   Se non existise tipo de cambio oficial, tomarase como referencia o valor de mercado da unidade monetaria de que se trate.

2. No caso de moedas dos Estados membros da Unión Europea que adoptaron o euro, en función dos tipos de conversión irrevocablemente fixados entre o euro e a moeda de que se trate contidos no Regulamento (CE ) número 2866/98 do Consello, do 31 de decembro de 1998 (DOCE de 31/12/98), tendo en conta para a súa conversión e arredondamento as regras establecidas polo Regulamento (CE ) nº 1103/97, do Consello, do 17 de xuño, sobre determinadas disposicións relativas á introdución do euro.

2. Valoración dos bens inmobles situados no estranxeiro.

No suposto de bens inmobles situados no estranxeiro, deberán declararse neste imposto polo contravalor en euros do prezo, contraprestación ou valor de adquisición, determinado conforme ao indicado na regra 1.ª anterior.

3. Depósitos en conta en moeda distinta do euro.

Os depósitos en conta corrente ou de aforro, á vista ou a prazo, computaranse polo saldo que guinden á data de devindicación do imposto, non sendo que aquel resultase inferior ao saldo medio correspondente ao último trimestre do ano, en cuxo caso aplicarase este último.

Con esta finalidade, o cálculo do saldo medio efectuarase na moeda de que se trate, de acordo co previsto no artigo 12 da Lei do Imposto sobre o Patrimonio, determinandose a continuación o seu contravalor en euros conforme á regra 1ª.

Con respecto ao artigo 12 da Lei do Imposto sobre o Patrimonio vexase o apartado de "Depósitos en conta corrente ou de aforro, á vista ou a prazo, contas financeiras e outras tipos de imposicións en conta"  dentro do apartado "Formación do Patrimonio bruto: regras de valoración dos bens e dereitos" deste mesmo Capítulo.

4. Valores mobiliarios negociados en mercados organizados situados no estranxeiro.

Non existe nin na normativa tributaria nin na normativa financeira española relativa aos valores negociables, ningunha definición de “mercado organizado”.

Non obstante, no ámbito financeiro, usualmente, coñécese como “mercados organizados” a aqueles mercados en que existe un conxunto de normas e regulamentacións que determinan o seu funcionamento.

Desde esta óptica, o concepto de “mercado organizado” é máis amplo que o de “mercado secundario oficial” ou “mercado regulado” ao que se refire o artigo 42, apartado 2 a) da Lei 6/2023, do 17 de marzo, dos Mercados de Valores e dos Servizos de Investimento, (BOE do 18 de marzo), xa que, cando se trata de accións ou participacións en entidades, inclúe tamén aos denominados “sistemas multilaterais de negociación”, en canto mercados dotados dunha autorregulación que establece a súa estrutura e sistema de funcionamento.

Con respecto aos sistemas multilaterais de negociación, a súa definición hai que buscara na  nova  Lei de Mercado de Valores e dos Servizos de Investimento, Lei 6/2023 do 17 de marzo, no seu artigo 42.2 letra b), que dispón:

“b) «sistema multilateral de negociación» (SMN): sistema multilateral, operado por unha empresa de servizos de investimento ou por un organismo reitor do mercado, que permite reunir —dentro do sistema e segundo normas non discrecionais— os diversos intereses de compra e de venda sobre instrumentos financeiros de múltiples terceiros para dar lugar a contratos, de conformidade co presente Título”.

De acordo co anterior pódese afirmar que o concepto de “mercados organizados” a que se refire o artigo 15 da Lei 19/1991 é máis amplo que o de mercado secundario oficial ou mercado regulado e inclúe os denominados "sistemas multilaterais de negociación".

Así se desprende tamén da inclusión na Orde que anualmente aproba a relación de valores negociados co seu valor de negociación medio correspondente ao cuarto trimestre, en virtude do previsto nos artigos 13 e 15 da Lei do Imposto sobre o Patrimonio, tanto de accións que se encontran negociadas na bolsa española, como de accións que se encontran negociadas no Mercado Alternativo Bolsista (sistema multilateral de negociación española). Na exposición de motivos destas ordes vénse a establecer unha equivalencia entre “mercados organizados” e “centros de negociación”.

Pola súa banda, o artigo 42 da citada Lei 6/2023, define os centros de negociación como “sistemas multilaterais autorizados a operar pola Comisión Nacional do Mercado de Valores (CNMV) e polas Comunidades Autónomas con competencias en materia de mercados de valores, entendidos como todo sistema ou dispositivo en que interactúan os diversos intereses de compra e de venda de instrumentos financeiros de múltiples terceiros, cuxo funcionamento se debe rexer polas disposicións desta lei e a súa normativa de desenvolvemento.” E para os efectos da mesma, distingue entre: mercados regulados, sistemas multilaterais de negociación e sistemas organizados de contratación.

Partindo do exposto,  o concepto “mercados organizados” (actuais centros de negociación) é máis amplo que o de mercado secundario oficial ou mercado regulado (as Bolsas de Valores) e inclúe  os sistemas multilaterais de negociación onde se negocian valores, debendose ter en conta para estes fins a normativa que resulte de aplicación no lugar do estranxeiro onde estean situados os valores representativos da participación en fondos propios.

5. Valores representativos da participación en fondos propios de entidades estranxeiras, non negociados en mercados organizados.

No suposto de accións e participacións no capital social ou nos fondos propios de calquera tipo de entidade estranxeira, non negociadas en mercados organizados españois, para determinar o valor que resulte de capitalizar ao tipo do 20 por 100 o termo medio dos beneficios dos tres exercicios sociais cerrados con anterioridade á data de devindicación do imposto, calcularase o termo medio dos devanditos beneficios na moeda correspondente, determinandose a continuación o seu contravalor en euros conforme ao indicado na regra 1ª.