Acta da reunión

ACTA DA REUNIÓN DO PLENO DO FORO DE ASOCIACIÓNS E
COLEXIOS DE PROFESIONAIS TRIBUTARIOS
CELEBRADA O  6 DE  XULLO DE 2021

Presidente do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios

Director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria

D. Jesús Gascón Catalán

Membros en representación da Axencia Estatal de Administración Tributaria

Director do Departamento de Xestión Tributaria

D. Gonzalo David García de Castro

Director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria

D. Javier Hurtado Puerta

Director do Departamento de Recadación

D. Guillermo Barros Gallego

Director do Departamento de Informática Tributaria

D. José Borja Tomé

Director do Servizo Xurídico

D. Diego Loma-Osorio Lerena

Directora do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais

Dª. Rosa María Prieto do Rei

Delegado Especial de Cataluña

D. Isidoro García Millán

Subdirectora xeral de Técnica Tributaria do Departamento de Xestión Tributaria

Dª. Mercedes Xordán Valdizán

Subdirector de Xestión e Intervención de Impostos Especiais do Departamento de Aduanas e Impostos Especiais

D. Vicente Cillero Martínez

Subdirector xeral de Procedementos Especiais do Departamento de Recadación

D. Carlos José Dorrego Anta

Membros en representación das Asociacións e Colexios

Asociación Española de Asesores Fiscais

Presidenta

Dª. Stella Raventós Calvo

Vogal Responsable de Estudos e Investigación

D. Javier Gómez Taboada

Asociación Profesional de Expertos Contables e Tributarios de España

Secretario da Xunta Directiva

D. José Antonio Fernández García-Moreno

Vogal da Xunta Directiva

D. Antonio Ibarra López

Consello Xeral da Avogacía Española

Vicedecano do Colexio de Avogados das Baleares

D. Rafael Gil March

Consello Xeral de Colexios de Xestores Administrativos de España

Responsable da Área Fiscal do Consello Xeral

Dª. Pilar Otero Moar

Consello Xeral de Colexios Oficiais de Graduados Sociais de España

Vogal da Comisión de Asuntos Fiscais

D. José Castaño Semitiel

Vogal da Comisión de Asuntos Fiscais

D. José Ruiz Sánchez

Federación Española de Asociacións Profesionais de técnicos Tributarios e Asesores Fiscais

Presidente

D. Joan Torres Torres

Vicepresidente Segundo

D. Adolfo Jiménez Ramírez

Rexistro de economistas Asesores Fiscais

Presidente

D. Agustín Fernández Pérez

Vogal do Consello Directivo

D. Jesús Fernández-Bravo Pinto

Secretaría Técnica do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios

Subdirectora xeral de Comunicación Externa do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais

Dª. Mª Dolores Carreño Beltrán

O día 6 de xullo de 2021 celébrase por videoconferencia a décimo novena reunión plenaria do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios, asistindo as persoas indicadas, e de acordo co seguinte

ORDE DO DÍA

1. Apertura polo director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria.
2. Aprobación da acta da sesión celebrada o 24 de novembro de 2020.
3. Planificación e rendición de contas da Axencia Tributaria.
4. Información sobre os temas tratados nos grupos de traballo.
5. Grupo de expertos para a reforma fiscal.
6. Nova Sede da Axencia Tributaria.
7. Outras consideracións, rogos e preguntas.

1. Apertura polo director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria

Abre a sesión D. Jesús Gascón Catalán, director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria e presidente do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios, quen, tras dar a benvida e agradecer a asistencia a todos os presentes, comenta que, por fin, parece que os datos de contaxio por COVID 19 evolucionan favorablemente, aínda que a prudencia aconsella continuar aplicando as medidas sanitarias de prevención e protección. Así, engade que non se considerou oportuno cambiar o formato de videoconferencia co que se veñen desenvolvendo as reunións desde o inicio da pandemia, que, por outra banda, está permitindo a realización das mesmas cun nivel bastante aceptable. Doutra banda, prosegue o director Xeral indicando que os grupos de traballo do Foro reuníronse durante o primeiro semestre en dúas ocasións, o 4 de marzo e o 3 de xuño, e que no punto 4 da orde do día exporanse as cuestións máis relevantes que se trataron nas reunións.

2. Aprobación da acta da sesión celebrada o 24 de novembro de 2020

D. Jesús Gascón cede a palabra a Dª. Mª Dolores Carreño Beltrán, subdirectora xeral de Comunicación Externa do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais e secretaria Técnica deste Foro, quen manifesta que a acta da décimo oitava sesión do pleno foi remitida ás Asociacións e Colexios con anterioridade a esta reunión e que non se recibira ningunha observación. Dirixindose os asistentes pregunta se alguén quere realizar algunha obxección. Xa que non se formula ningunha, declara aprobada a acta da 18ª sesión plenaria que tivo lugar o pasado 24 de novembro de 2020 e sinala que se publicará na páxina web da Axencia Tributaria, no espazo reservado a este Foro.

3. Planificación e rendición de contas da Axencia Tributaria

D. Jesús Gascón inicia a súa exposición comentando que vai utilizar durante a súa intervención unha presentación en power point sobre los instrumentos de la Agencia Tributaria en planificación y rendición de cuentas. Señala que, en esta materia, la Agencia Tributaria está realizando un esfuerzo de transparencia, remitiendo sus informes al Parlamento y compartiéndolos con las comunidades autónomas, así como a través de su publicación en el portal de la transparencia y en la propia página web. Añade que, además, también se están compartiendo en todos los foros colaborativos en los que participa la Agencia Tributaria, y ello con el doble objetivo de, por un lado, dar a conocer la organización y, por otro, favorecer la recepción de comentarios y sugerencias, que siempre son una gran ayuda para mejorar. Así, indica que en este punto del orden del día va a realizar un resumen de los aspectos más destacados de los siguientes documentos: la adenda del Plan Estratégico de la Agencia Tributaria; las directrices generales del Plan Anual de Control Tributario y Aduanero de 2021 que fueron publicadas en el BOE del pasado 1 de febrero; el Plan de Objetivos 2021; el Componente 27 del Plan de Recuperación, Transformación y Resiliencia relativo a la prevención y lucha contra el fraude fiscal; la evaluación TADAT (Tax Administration Diagnostic Assessment Tool), promovida polo Fondo Monetario Internacional (FMI ), á que se someteu a Axencia Tributaria e que permite coñecer o grao de aliñación dunha Administración en relación coas consideradas mellores prácticas internacionais; e, por último, dous informes elaborados polo Servizo de Auditoría Interna (SAI) en cumprimento da Lei 19/2013, do 9 de decembro, de transparencia, acceso á información pública e boa goberno, referidos, respectivamente, á evolución dos indicadores plurianuais do Plan Estratéxico e ao grao de cumprimento dos obxectivos no ano 2020.

De seguido D. Jesús Gascón desenvolve brevemente os documentos mencionados:

1. Addenda para 2021 do Plan Estratéxico da Axencia: o Plan publicouse para coñecemento xeral en 2020 e, a pesar da conxuntura excepcional dos últimos meses, de sobra coñecida por todos, mantén a súa vixencia, aínda que, a fin de axustaro ás novas circunstancias ás que se enfronta a organización, aprobouse unha addenda, de que se poden destacar as seguintes liñas de traballo:

   • Novos proxectos no área de xestión económica:

     • Homoxeneización dos pregos de contratación pública, así como elaboración dun código ético nesta materia, que complemente os principios do código ético da organización no seu conxunto.

     • Análise do actual sistema de financiamento: a Axencia Tributaria conta cunha serie de particularidades neste ámbito que non comparte con outros organismos da Administración. Así, parte dun orzamento inicial que se vai incrementando a través de xeracións de crédito en función do aumento dos ingresos derivados das actuacións de control que realiza. O proceso de revisión é complexo e a decisión final sobre as posibles melloras no modelo de financiamento transcende á propia Axencia Tributaria, xa que afecta ao orzamento xeral do Estado.

   • Asistencia técnica á Dirección Xeral de Tributos (DGT ) e ao Tribunal Económico Administrativo Central (TEAC): esta actuación consiste na integración destes dous organismos, tan importantes para a aplicación do sistema tributario, na infraestrutura tecnolóxica da Axencia Tributaria, de cuxo mantemento e desenvolvemento ocuparase o Departamento de Informática Tributaria. Entre os obxectivos deste proxecto pódense destacar os seguintes:

     • Redución dos tempos de resposta ás consultas tributarias por parte da Dirección Xeral de Tributos.

     • Axilizar a tramitación dos expedientes dos Tribunais económico-administrativos, coa conseguinte redución dos asuntos pendentes. Este proxecto compleméntase coa cesión de persoal que se vén realizando nos últimos anos por parte da Axencia Tributaria.

   • Actuacións de información e asistencia ao contribuínte:

     • Mellora e simplificación do procedemento de rectificación de autoliquidacións, tanto na presentación dunha solicitude de emenda como na súa xestión posterior: a actual tramitación deste tipo de procedementos parécese máis á dos recursos ou reclamacións que á das declaracións. Doutra banda, nun sistema xeneralizado de autoliquidacións, as solicitudes de rectificación son cada vez máis numerosas. Por exemplo, en 2019 as rectificacións derivadas da exención das prestacións por maternidade/paternidade declarado polo Tribunal Supremo foron máis dun millón, e, pola súa banda, a declaración de inconstitucionalidade do Real Decreto-lei 2/2016 que afectou aos pagamentos fraccionados do Imposto sobre Sociedades, fixo que tamén se acadase un número moi significativo de rectificacións en 2020. Así, a Axencia Tributaria considera que a axilización deste procedemento é imprescindible e está estudando a súa problemática, xa que é un tema complexo xuridicamente tendo en conta que vai esixir cambios normativos.

     • Mellora dos servizos de información e asistencia no ámbito de recadación, tanto vía telefónica como a través da utilización da app.

   • Actuacións de prevención:

     • Utilización das novas tecnoloxías na implantación dun sistema preditivo de erros na formalización da declaración, baseado na experiencia de exercicios anteriores, en que dunha maneira recorrente apreciábanse fallos en determinadas partidas: puxo en marchase na pasada campaña de IRPF. Así, mediante avisos e mensaxes emerxentes avísase o contribuínte da posibilidade de estar cometendo un erro se continúa coa modificación que está realizando. Ao tratarse dun sistema de autoliquidación, o contribuínte poderá ignorar o aviso. Xa que a campaña de IRPF acaba de terminar, é pronto para facer unha valoración, pero espérase que se detecten menos incidencias na posterior fase de control.

     • Explotación sistemática da información do Índice Único Notarial (IUN): en febreiro de 2020 asinouse co Consello Xeral do Notariado un Convenio para a subministración de información.

     • Implantación dunha canle normalizada de consultas a través da sede electrónica da Axencia Tributaria para as Asociacións e Colexios adheridos ao Código de Boas Prácticas.

     • Implantación do Imposto sobre as Transaccións Financeiras e do Imposto sobre Determinados Servizos Dixitais.

   • Actuacións de control da fraude tributario e aduaneiro:

     • Implantación definitiva do sistema de visitas virtuais (VIVI): iniciado en probas en 2019 na área de inspección, a situación provocada pola crise sanitaria contribuíu ao seu desenvolvemento. Así, constitúe un canle de relación complementario, caracterizado pola súa voluntariedade. Nun primeiro momento utilizouse para as dilixencias, habendose asinado xa máis de 3.000. No referente ás actas subscritas, xa que se trata de actos de maior relevancia e que, ademais, iniciouse posteriormente, o número é aínda reducido.

     • Mellora do sistema de retroalimentación da información obtida sobre os motivos de regularización das actuacións de comprobación, a fin de avaliar a adecuación da regularización efectuada cos motivos de selección dos contribuíntes a inspeccionar.

     • Desenvolvemento regulamentario e aplicación de estratexias para erradicar o software de supresión de vendas ou de dobre uso, previsto na Lei de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal.

     • Comercio electrónico: os cambios neste ámbito son significativos, cun casuismo moi importante, o que vai supor un gran esforzo de adaptación, tanto por parte dos contribuíntes que realizan este tipo de operacións, como por parte da Administración tributaria, que terá que xestionar e controlar todo o paquete normativo.

     • Nacionalización de determinadas competencias, tales como o despacho aduaneiro: na actualidade a xestión documental realízase por medios dixitais, o que permite que os controis documentais poidan deslocalizarse a fin de conseguir unha maior eficiencia nun ámbito en que a axilización é un valor transcendental para impulsar o comercio exterior.

2. Directrices xerais do Plan Anual de Control Tributario e Aduaneiro de 2021: publicadas no BOE do pasado 1 de febreiro son sobradamente coñecidas por todos os presentes.

3. Plan de obxectivos 2021: a súa finalidade é reflectir numericamente as actividades previstas pola Axencia Tributaria, utilizando, dada a pluralidade das mesmas, distintas magnitudes para a súa medición (número de actuacións, porcentaxes, días, etc.). O Plan estrutúrase en tres bloques:

   • Actuacións de asistencia ao contribuínte: recolle indicadores de moi diverso tipo, tales como a asistencia en web ou a axilización dos procedementos. A modo de exemplo, pódense citar os seguintes obxectivos:

     • usuarios da app da Axencia Tributaria: 2.000.000;

     • tempo medio de espera nas chamadas telefónicas: 115 segundos;

     • tempo medio de tramitación de recursos: 30 días.

   • Actuacións de prevención da fraude tributario e aduaneiro:

     • Censuais: do censo potencial de contribuíntes, o obxectivo é levar a cabo algún tipo de actuación sobre o 70 % do mesmo.

     • Calidade da información internacional: esta materia é de gran importancia para as Administracións tributarias, xa que nos últimos tempos o intercambio de información entre os países medrou exponencialmente. Non obstante, a utilidade da mesma depende do país de orixe, sendo maior a procedente da Unión Europea que a que ten a súa orixe noutras partes do mundo. Así, para poder realizar unha explotación sistemática dos datos, cómpre que os mesmos posúan un grao tal de calidade que permita a súa incorporación aos sistemas de información de cada país, é dicir, que a información se poida asignar a un contribuínte determinado. No caso da Axencia Tributaria, o obxectivo establecido para 2021 é que o 85 % da información recibida, despois de realizada a correspondente depuración, incorpórese aos seus sistemas de información. Co resto de información non queda máis remedio que comunicarse co país de procedencia para intentar que corrixan os problemas detectados e que non se puideron emendar. Así, trátase dun proceso de traballo permanente para a comunidade internacional e levará un tempo lograr que se acade un valor próximo ao 100 %.

     • Na área de Aduanas e Impostos Especiais, tomando como exemplo o indicador do despacho aduaneiro, o obxectivo que está previsto realizar durante 2021 é de 819.726 actuacións, tendo en conta de cal está sendo a evolución das importacións e as exportacións.

     • Educación cívico-tributaria: mide o número de horas de formación en colexios e institutos nesta materia. Non ten referencia en 2021 xa que a situación sanitaria non é propicia ás actividades presenciais. O obxectivo do programa é transmitir unha certa cultura cívica e tributaria, de maneira que nenos e mozos vaian familiarizandose co significado dos tributos, que son, basicamente, a fonte de financiamento do estado no seu conxunto, incluídos concellos e comunidades autónomas, coa que se sufragan os servizos públicos.

   • Actuacións de control da fraude tributario e aduaneiro: o Plan de Obxectivos recolle o número de actuacións nominais previstas en cada unha das seguintes áreas:

     • Control de tributos internos: diferenza, pola súa parte, os seguintes tipos:

       • De comprobación: distinguindo entre as dirixidas a Grandes empresas, multinacionais e grupos fiscais, as de análise patrimonial e societaria, as de control da ocultación de actividade e abuso de formas societarias, as de actividades económicas e as de control da aplicación da normativa. Así mesmo, agrupa as actuacións en función do órgano que as realiza: de inspección, das Unidades de Xestión de Grandes Empresas e de xestión tributaria.

       • Outras comprobacións: recolle as de devolucións e beneficios fiscais, as formais e as de análise da información.

       • Outras actuacións: inclúe as de requirimentos, informes, denuncias e análise de obrigados tributarios.

       • Actuacións de investigación: diferenza entre as iniciadas de oficio pola Axencia Tributaria e as de auxilio xudicial. Neste último caso, non se recolle un “obxectivo”, senón unha referencia, xa que as actuacións se realizan a solicitude dos órganos xurisdicionais e da Fiscalía.

     • Control Aduaneiro, dos Impostos Especiais e Ambientais: recolle o número de actuacións de comprobación que está previsto realizar durante o ano, incluíndo as da área de vixilancia aduaneira.

     • Control recadador: establécense dous indicadores, as actuacións de control recadador e as de investigación recadadora. Estas últimas teñen un carácter máis selectivo e de aí que o seu número non sexa moi elevado.

     • Xestión recadadora de débedas: neste caso, o obxectivo vén cuantificado polo seu importe.

4. Compoñente 27 do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia relativo á prevención e loita contra a fraude fiscal: O paquete de medidas remitidas polo goberno español á Comisión Europea contén 30 compoñentes, dos que o 27 está especificamente referido ao ámbito de actuación da Axencia Tributaria, aínda que os compoñentes 28 e 29 tamén presentan certa relación. O compoñente 28 recolle, entre outras medidas, a creación dun Comité de Expertos para a reforma fiscal, xa en funcionamento, que no mes de febreiro de 2022 entregará o seu informe; pola súa banda, o compoñente 29, relativo á mellora do gasto público, incorpora a avaliación dos spending review, que está realizando a Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (AIReF), como un importante instrumento de deseño da futura política fiscal. Doutra banda, no concernente ao compoñente 27, as medidas que contén xa están recollidas nos instrumentos de planificación da Axencia Tributaria, aínda que, ao incluíras no Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia, adquiren a condición de compromisos do Goberno español, vinculados á obtención dos novos instrumentos europeos de financiamento. Así, pódense destacar as seguintes medidas:

   • Lei de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal: está prevista a súa publicación no BOE ao longo da semana.

   • Modernización da Axencia Tributaria: inclúe as seguintes liñas de actuación:

     • Incremento do cadro de persoal a fin de recuperar os efectivos que se foron perdendo nos últimos 10 anos e de propiciar o seu rexuvenecemento, xa que na actualidade a idade media supera os 50 anos.

     • Investimentos en medios tecnolóxicos que potencien a modernización informática da xestión tributaria.

     • Investimentos para mellorar a eficiencia enerxética dos edificios, de maneira que cumpran cos estándares ambientais.

     • Priorizar a loita contra a economía mergullada: ten a súa correlación no Plan de Obxectivos 2021 coas actuacións previstas no área de control referidas á análise patrimonial e societaria e ao control da ocultación de actividade e abuso de formas societarias, que son as que teñen unha maior conexión coa brecha fiscal.

   • Potenciación da asistencia ao contribuínte: constitúe un dos eixes fundamentais do Plan Estratéxico da Axencia Tributaria 2020-2023 e pódense citar as seguintes actuacións:

     • Implantación das Administracións de asistencia Dixital Integral (ADI) dirixidas a prestar servizos de información e asistencia por medios electrónicos utilizando canles non presenciais: na Axencia Tributaria configuráronse como un complemento da atención presencial que se presta nas oficinas, cuxo mantemento se considera imprescindible. As ADI están máis dirixidas ás novas xeracións e a estratexia é que vaian proporcionando un servizo cada vez máis integral, a medida que os avances tecnolóxicos permítano.

     • Mellora dos datos fiscais que se ceden aos contribuíntes no marco do Imposto sobre Sociedades: na presente campaña, ademais, vai ser posible a súa incorporación automática a través de Sociedades WEB.

     • Avanzar no servizo de axuda para a formalización do modelo 303 (Pre303).

     • En IRPF, mellorar a importación automática dos datos consignados nos libros rexistro.

   • Perfeccionamento do sistema de explotación da información procedente de fontes internacionais.

   • Impulso do modelo cooperativo, en que se inclúen:

     • Avanzar no desenvolvemento da relación cooperativa cos contribuíntes: a Axencia Tributaria facilitou á Comisión Europea como indicador de seguimento desta iniciativa, o número de informes de transparencia que presentan as grandes empresas adheridas ao Código de Boas Prácticas Tributarias.

     • Continuar coa asistencia prestada a xuíces e tribunais na loita contra a economía mergullada e a brecha fiscal: esta medida pon de manifesto que a loita contra a fraude fiscal non é soamente unha actividade administrativa, senón que por veces cómpre judicializar os casos máis reprobables de fraude fiscal.

5. Avaliación TADAT (Tax Administration Diagnostic Assessment Tool): a Axencia Tributaria someteuse a esta ferramenta de diagnóstico que, promovida polo Fondo Monetario Internacional (FMI ), avalía o desempeño dunha Administración tributaria en relación coas consideradas mellores prácticas internacionais. Non obstante, a diverxencia non sempre significa que algo estéase facendo mal; simplemente pode ocorrer que se adoptou un modelo diferente. Precisamente, o interesante desta metodoloxía é que permite detectar o que se está facendo dun xeito distinto, propiciando unha reflexión sobre se existen motivos que o xustifiquen. Así, do informe de resultados pódese destacar o seguinte:

   • Na maioría das áreas avaliadas existe un alto grao de aliñación coas boas prácticas internacionais, como por exemplo, en información e asistencia ao contribuínte, censos, control tributario, etc.

   • Existen ámbitos en que das cualificacións obtidas despréndese a necesidade de reflexionar e traballar a fin de superar debilidades nalgúns aspectos dos mesmos. Como exemplos pódense citar os seguintes:

     • Non se analiza dun xeito sistemático a evolución da economía mergullada. Só analízase a evolución da brecha fiscal no IVE, no marco dunha iniciativa da Unión Europea, pero non nos impostos directos.

     • O 11 % dos recursos resólvense nun prazo superior ao de referencia.

     • A imputación contable dos pagamentos de impostos realízase quincenalmente, o que difire do procedemento utilizado pola maioría de países, en que a imputación se produce de maneira inmediata. Non obstante, esta materia afecta á contabilidade orzamentaria, polo que excede do ámbito de actuación da Axencia Tributaria.

     • Menos do 70 %das devolucións de IVE realízanse en 30 días, aínda que no caso do sistema de Subministración Inmediata de Información (SII) e do Réxime de Devolución Mensual do IVE (REDEME ), o prazo é inferior ao valor de referencia.

     • Existencia de certo atraso na publicación dos plans e programas, aínda que esta “debilidade” se está emendando non só no relativo á publicación, senón, nun esforzo de transparencia, difundindoos en ámbitos como este Foro.

6. Informe elaborado polo Servizo de Auditoría Interna (SAI) referido á evolución dos indicadores plurianuais do Plan Estratéxico da Axencia Tributaria 2020-2023:

   • Evolución do cumprimento voluntario: comparando a evolución das bases impoñibles agregadas dos diferentes impostos coa da demanda interna nominal, ata 2019 as primeiras estaban medrando en maior medida que a segunda. Por exemplo, en 2019 as bases impoñibles medraron un 3,9 %, mentres que a demanda interna soa medrou un 2,9 %, confirmando a tendencia dos últimos 4 anos. Pola súa banda, en 2020 produciuse unha caída do 7,9 %das bases impoñibles agregadas con respecto ao exercicio anterior, aínda que esta é inferior á sufrida pola demanda interna (10,7 %) ou polo PIB nominal (9,9 %). Así, pódese concluír que o comportamento do cumprimento voluntario dos últimos 5 anos foi positivo, incluso nun ano tan atípico como o 2020, xa que tamén neste exercicio as magnitudes fiscais comportáronse dun xeito máis favorable que as macroeconómicas.

   • Efectos inducidos no cumprimento voluntario polas actuacións da Axencia Tributaria: comparando a evolución dos importes das autoliquidacións presentadas polos contribuíntes nos tres anos seguintes a unha comprobación inspectora en relación aos tres anos anteriores, pódese apreciar que, por exemplo, os contribuíntes inspeccionados en 2017 declararon un 30,3 % máis, mentres que o incremento do conxunto de contribuíntes foi dun 17,8 %. Estes datos permiten concluír que os efectos dunha inspección non finalizan no momento en que se produce a regularización ou o cobramento do seu importe, senón que se proxectan no tempo inducindo ao contribuínte a un mellor comportamento fiscal. Así, a Axencia Tributaria está estudando a posibilidade de estender este tipo de análise aos efectos inducidos no comportamento do medio persoal, familiar, societario do contribuínte inspeccionado e, incluso, no do sector económico, pero, actualmente, reviste unha gran complexidade. Doutra banda, hai que sinalar que se exceptuaron da medición as sociedades e grupos adscritos á Delegación Central de Grandes Contribuíntes, xa que presentan unha gran variabilidade de resultados entre anos debido á internacionalización e a reestruturacións empresariais, que dificultan que as comparativas entre exercicios sexan homoxéneas.

   • Evolución da base de cálculo: este indicador reflicte os resultados das actividades de control da Axencia Tributaria, sen que deban entenderse estas como actuacións dirixidas exclusivamente á loita contra a fraude fiscal. Así, a base de cálculo dos últimos exercicios mánténse nun medio estable, cun leve incremento no ano 2020 debido, basicamente, ao incremento da minoración de devolucións. Se se exclúen do cómputo os resultados extraordinarios, que en 2020 viñeron motivados, fundamentalmente, pola declaración de inconstitucionalidade do Real decreto Lei 2/2016, do 30 de setembro, en relación co pagamento fraccionado do Imposto sobre Sociedades, o importe da base de cálculo está arredor de 8.500 millóns de euros. Estes datos para a Axencia Tributaria son positivos, xa que, pondoos en relación co primeiro indicador, a mellora do cumprimento voluntario, principal eixe dunha Administración tributaria moderna, o lóxico é que ao aumentar este último, as actuacións de control tamén diminúan.

   • Mellora da eficiencia: este índice calcúlase dividindo, para un exercicio concreto, o custo orzamentario da Axencia Tributaria entre os impostos que xestiona. En 2020 a ratio empeorou con respecto ao exercicio anterior, situandose nun 0,77 %, debido á importante caída da recadación. Non obstante, o actual repunte da recadación tributaria unido a que o orzamento da organización vaise a manter estable, permiten esperar que se volva a recuperar unha ratio do 0,7 %, que é a que presentan as Administracións tributarias do noso medio considerado máis eficientes.

   • Cargo de débeda: da débeda gestionable neta en executiva, 30.569 millóns de euros, en 2020 foi obxecto de xestión o 90 %, 27.498 millóns de euros, cando o obxectivo previsto nun ano tan complicada era do 80 %. Non obstante, a pesar do bo dato, haberá que esperar para ver se a tendencia se consolida. Doutra banda, para realizar unha análise axeitada da evolución da débeda é conveniente sinalar que están paralizados por procesos concursais arredor de 5.000 millóns de euros e por recurso ou reclamación, uns 12.000. En relación coa débeda suspendida por procesos concursais, esta foi diminuíndo nos últimos anos, pero, dadas as especiais circunstancias de 2020, é esperable que haxa un repunte. Pola súa banda, a contía da débeda suspendida por recurso ou reclamación en 2020 foi algo inferior á de 2019, aínda que tamén haberá que esperar para ver se a tendencia se consolida. Ademais, hai que sinalar que arredor do 40 %da débeda suspendida ten unha antigüidade superior a 5 anos, de aí o esforzo que está realizando a Axencia Tributaria apoiando os tribunais económicos administrativos con medios materiais e humanos, a fin de que os prazos de resolución dos recursos e reclamacións axilícense.

   • Litixiosidade: este indicador persegue avaliar o comportamento de dúas magnitudes. Por un lado, mide a evolución da conflitividade relativa, que en 2020 supuxo unha porcentaxe do 1,72, moi similar ao do exercicio anterior. No caso das reclamacións económicas administrativas (REA), a porcentaxe foi do 0,7 que, en termos absolutos, tradúcese en 132.000  REA presentada, cifra inferior ás de anos anteriores e que se xustifica polo menor número de actos ditados pola Axencia Tributaria como consecuencia da crise sanitaria. Doutra banda, a segunda magnitude que avalía este indicador é a evolución do número de resolucións que parcial ou totalmente son contrarias ao criterio da Administración. En 2020 esta porcentaxe foi do 37 %no caso da REA e do 38 %no caso dos recursos contencioso-administrativos, aínda que, en termos relativos hai que sinalar que do total de actos que dita a Axencia Tributaria e que son reclamables, só o 0,29 % son anulados finalmente polos tribunais, ben na vía económico-administrativa (un 0,27 %) ou ben na contencioso-administrativa (un 0,02 %). En calquera caso, dada a diversidade de funcións que realiza a Axencia Tributaria, as porcentaxes de anulación sobre os actos ditados presentan variacións segundo a natureza dos diferentes actos obxecto de recurso, existindo ámbitos onde a litixiosidade é mínima, como pode ser en materia censual ou recadadora. Así, no caso das liquidacións xestoras e as sancións impostas polos órganos de xestión a porcentaxe acada, respectivamente, o 1,29 % e o 0,87 %. Pola súa banda, no caso das actuacións inspectoras a porcentaxe de anulacións sitúase no 4,48 %e, no caso das actas de desconformidade, nun 18,90 %, aínda que estas últimas teñen un peso pouco significativo no total de actas asinadas. Por último, sinalar que os datos deste indicador non se presentan en importes debido ao nesgo que poderían introducir os resultados extraordinarios na comparación de exercicios.

   • Xuros de mora pagos: a súa orixe ten diversas causas, como poden ser as anulacións de actos administrativos, os atrasos na xestión de devolucións, a solicitude de ingresos indebidos realizados polo contribuínte, etc. Así, a evolución deste indicador nos últimos anos presenta unha tendencia estable, en algo máis de 200 millóns de euros, aínda que hai que ter en conta que deste importe elimináronse os derivados de resultados extraordinarios. Doutra banda, tomando como ano de referencia o 2014, se se compara a evolución dos importes a devolver derivados da presentación de autoliquidacións e a do tipo de xuro coa dos intereses pagos, pódese constatar que, a pesar de que o importe solicitado a devolver incrementouse nun 23 %, os xuros de mora pagos diminuíron arredor dun 40 %, aínda que o tipo de xuro baixou un 25 %.

7. Informe elaborado polo Servizo de Auditoría Interna (SAI) relativo ao grao de cumprimento dos obxectivos no ano 2020: D. Jesús Gascón indica que o informe sinala en primeiro lugar atípícoo que foi o ano 2020 e o impacto da crise sanitaria na actividade da Axencia Tributaria, co peche de oficinas, suspensión dos prazos dos procedementos, etc. Engádese que, neste contexto e ante a incerteza existente sobre a evolución da pandemia, o Enderezo da Axencia Tributaria decidiu reducir as referencias que hai que cumprir na maioría dos indicadores. Así, o informe recolle que, a 1 de xuño de 2020, as notificacións emitidas reducíranse nun 46,3 %respecto do mesmo período do ano anterior. Non obstante, tamén sinala que a recuperación paulatina da actividade permitiu que en moitos dos indicadores acadásense niveis de cumprimento elevado, aínda que se decidiu non volver revisar as referencias. En calquera caso, constátase que en 2020 produciuse unha caída das actuacións con respecto a 2019. No caso citado das notificacións emitidas pola Axencia Tributaria, caeron un 9,5 %, aínda que é certo que en 2019 emitíronse máis de dous millóns de notificacións en relación coa exención da prestación por maternidade, que, se se eliminan do cálculo, farían que a caída fóra do 5 %. Doutra banda, por áreas as variacións foron diferentes:

   • Nos procedementos de control extensivo logrouse manter o número de actuacións, sen prexuízo de que algunhas, como as de control de actividades económicas, reducísense un 2,4 % na comparativa interanual.

   • Nas actuacións inspectoras o descenso foi do 5,7 %respecto do ano anterior.

   • Na área de Aduanas e Impostos Especiais a caída foi do 8 %, xa que se produciu un importante descenso das importacións e exportacións.

   • Na área de Recadación a caída foi do 11 %debido ao peso neste indicador das actuacións de comparecencia, que se reduciron drasticamente.

   Así mesmo, D. Jesús Gascón sinala que no informe se recolle que en 2020 a maioría dos indicadores tiveron un nivel de cumprimento superior ao 100 %. Engade que, non obstante, nos seguintes casos non foi así:

   • Na utilización dalgúns asistentes virtuais, onde o de IVE adquiriu un papel hexemónico en detrimento doutros servizos on line .
   • No porcentaxe de chamadas atendidas, debido ao incremento da demanda provocada polo peche das oficinas que, nun primeiro momento, non puido ser atendida, aínda que aos poucos se foi normalizando a situación.
   • No ámbito de control de tributos internos, no auxilio xudicial, debido á menor demanda deste tipo de actuacións recibidas dos órganos xudiciais.
   • Nas actuacións de xestión recadadora, debido ás dificultades para realizar determinadas actividades, como as de comparecencia.

Para finalizar a súa exposición D. Jesús Gascón reitera que a Axencia Tributaria está realizando un esforzo en transparencia e que, por se alguén desexa consultaros con máis detalle, os documentos aos que se referiu foron obxecto de publicación no portal da transparencia e na páxina web da Axencia Tributaria. Así mesmo, sinala que os instrumentos de planificación son susceptibles de modificación segundo as necesidades e, nese sentido, convida os presentes para que, a través da Secretaría Técnica do Foro, remitan as observacións e propostas de mellora que consideren oportunas, xa que as mesmas son de gran axuda nos procesos de revisión.

De seguido dá paso ao seguinte punto da orde do día.

4. Información sobre os temas tratados nos grupos de traballo

A continuación, o director Xeral da Axencia Tributaria dá paso ao cuarto punto da orde do día e cede a palabra a D. Gonzalo García de Castro, director do Departamento de Xestión Tributaria.

D. Gonzalo García de Castro, tras saudar os presentes, sinala que se vai a referir brevemente ás cuestións tratadas nos grupos de traballo e a algún tema novo, desde o punto de vista da asistencia, posterior aos mesmos. Así, destaca as seguintes cuestións:

• Imposto sobre as Transaccións Financeiras e Imposto sobre Determinados Servizos Dixitais: tras a aprobación dos regulamentos e as ordes ministeriais que desenvolven os modelos de declaración, xa se realizaron as primeiras presentacións: no caso do modelo 604, no mes de xuño, e no do modelo 490, éstánse producindo no mes de xullo. Na páxina web da Axencia Tributaria publicouse un apartado onde se mantén actualizada a información sobre as dúas novas figuras tributarias a fin de facilitar a súa aplicación polos contribuíntes e difundir o parecer da Administración nuns impostos tan novos.

• Declaracións informativas sobre determinados mecanismos transfronteirizos de planificación fiscal (DAC 6): tamén se aprobou o seu regulamento e a orde ministerial que desenvolve os modelos (234, 235 e 236). Así mesmo, na páxina web da Axencia Tributaria actualízase permanentemente a información sobre estas declaracións.

• Campaña do Imposto sobre Sociedades 2020: reitérase que un dos obxectivos fundamentais da organización é fomentar o cumprimento voluntario. Así, no Imposto sobre Sociedades éstáse seguindo o modelo iniciado no IRPF hai máis de vinte anos, xa que a cesión de datos con carácter previo á presentación da declaración demostrou ser un instrumento de asistencia ao contribuínte de gran utilidade na mellora do cumprimento voluntario. Neste sentido, a Axencia Tributaria está realizando un esforzo en mellorar a calidade da información que se ofrece aos contribuíntes no Imposto sobre Sociedades, proveniente dos datos declarados polo mesmo e por terceiros. Así mesmo, hai que destacar como novidade desta campaña o traslado automático á declaración a través de Sociedades WEB das imputacións de ingresos declarados no modelo 347 e no sistema de Subministración Inmediato de Información (SII).

• Servizos de axuda no IVE : desde xaneiro de 2021 o Pre303 incorpora automaticamente á declaración os datos censuais, os dos libros agregados (LLAA), se existen, a información da Axencia Tributaria, como o IVE á importación, e importes procedentes de declaracións anteriores. No referente aos datos censuais, incluiuse unha utilidade consistente en que, desde o propio modelo 303, poídase acceder aos mesmos e modificaros, o que supón unha simplificación dos trámites burocráticos para o contribuínte, ao tempo que facilita unha permanente actualización da información censual nun imposto tan complexo como é o IVE. Doutra banda, a Axencia Tributaria continúa co desenvolvemento das ferramentas e os asistentes virtuais do IVE. Pola súa banda, o localizador de entregas de bens e prestacións de servizos vai pola oitava versión, xa que as modificacións normativas nesta materia foron moi intensas nos últimos anos, sobre todo no referente ao dereito comunitario. Así, o día 1 de xullo entraron en vigor novo normas en relación co comercio electrónico e, desde ese mesmo día, na páxina web da Axencia Tributaria está dispoñible a ferramenta de localización, así como un apartado informativo onde se poden consultar as notas explicativas elaboradas pola Comisión Europea, así como documentación de axuda en que se recolle o parecer da Axencia Tributaria na aplicación das normas nesta materia. Neste sentido, D. Gonzalo García de Castro solicita a colaboración dos presentes para que comuniquen á Axencia Tributaria calquera incidencia que detecten na utilización da ferramenta ou as dúbidas que poidan xurdirlles, xa que a materia reviste gran complexidade e afecta moitos contribuíntes, dado o actual contexto de globalización económica.

• Para finalizar, o director do Departamento de Xestión Tributaria lembra os presentes que os asistentes virtuais están totalmente integrados con outros servizos de asistencia como os chats con especialistas das ADI e o INFORMA+, onde se pode obter unha resposta por escrito, o que redunda nunha maior seguridade xurídica.

D. Jesús Gascón agradece a D. Gonzalo García de Castro a súa intervención e cede a palabra a D. Javier Hurtado Puerta, director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria, para que comente as cuestións tratadas nas reunións dos grupos de traballo, correspondentes ao ámbito do seu Departamento.

D. Javier Hurtado inicia a súa intervención sinalando que os grupos de traballo do Foro celebraron durante o primeiro semestre de 2021 dúas reunións virtuais conxuntas, os días 4 de marzo e 3 de xuño, e que se vai a referir brevemente ao contido das mesmas, destacando as seguintes cuestións:

• Nota sobre a regularización íntegra no caso do IVE : está publicada na páxina web da organización, en cumprimento do compromiso de transparencia asumida pola Axencia Tributaria no referente á difusión dos criterios que utiliza na aplicación do sistema tributario. Recolle a xurisprudencia vixente e baséase en esixir ás actuacións administrativas de regularización este carácter de integridade, impedindo, por exemplo, a dedución dun IVE soportado que foi indebidamente repercutido por un terceiro, sen regularizar previamente a situación deste último.

• Resolución do Tribunal Económica Administrativa Central, do 21 de outubro de 2020, en relación coa base impoñible do IVE e os descontos en vendas de automóbiles que son sufragados pola entidade financeira que concede o financiamento: conclúe que o desconto, na medida en que sexa satisfeito ao vendedor de automóbiles por un terceiro, forma parte da base impoñible do IVE pola entrega do vehículo.

• Sentenza do Tribunal de Xustiza da Unión Europea do 20 de xaneiro de 2021, relativa á cesión de automóbiles a empregados para o seu uso privado: establece que, ao non existir unha contraprestación, non é unha operación suxeita a IVE. Non obstante, na reunión aclarouse por parte do representante do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria que a sentenza non afectaba ao principio de autoconsumo que supón a adquisición e posterior utilización interna do vehículo por parte da empresa.

• Sentenza do Tribunal Supremo do 8 de febreiro de 2021, referida á deducibilidade dos xuros de mora no Imposto sobre Sociedades: declara que non teñen un carácter contrario ao ordenamento xurídico e que, polo tanto, son deducibles no Imposto sobre Sociedades. Na reunión puxose de manifesto a difícil conciliación desta sentenza con outra, tamén do Tribunal Supremo, do 3 de decembro de 2020, en que se establece que os xuros de mora satisfeitos pola Administración a favor do contribuínte non se integran na base impoñible do IRPF, argumentandose, precisamente, o feito de que non son un gasto deducible no Imposto sobre Sociedades.

• Sentenza da Audiencia Nacional do 11 de decembro de 2020, relativa á compensación de bases impoñibles negativas (BIN): admite a compensación de bases impoñibles negativas nunha solicitude de rectificación dunha autoliquidación. Na reunión informouse de que esta sentenza é contraria á doutrina do Tribunal Económico Administrativa Central que vén establecendo que a utilización dunha rectificación de autoliquidacións para corrixir opcións tributarias, entre as que se encontra a opción pola compensación do BIN, non é admisible por estar realizada fóra de prazo. Así mesmo, comunicouse que a Administración presentara un recurso de casación a fin de que o Tribunal Supremo se pronuncie sobre cal é a doutrina que hai que aplicar.

• Lei de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal: xa foi aprobada polo Congreso e espérase a súa publicación no BOE en breve prazo. Na reunión do pasado 3 de xuño abordáronse as seguintes cuestións:

  • Efecto parcialmente retroactivo de determinadas modificacións na normativa, con efectos favorables para o obrigado tributario:

    • Recarga por presentación de declaración ou autoliquidación extemporánea (artigo 27 da Lei Xeral Tributaria): consiste nun 1 %máis outro 1 % adicional por cada mes completo de atraso con que se presente, con respecto ao termo do prazo establecido para a presentación e ingreso. Se a presentación se efectúa unha vez transcorridos 12 meses desde o termo do prazo establecido para a presentación, a recarga é do 15 %e empezan a devengarse xuros de mora. Este novo réxime é de aplicación a todos aquelas recargas que non sexan firmes na data de entrada en vigor da Lei. Doutra banda, non se esixirán as devanditas recargas se o obrigado tributario regulariza, mediante a presentación dunha declaración ou autoliquidación correspondente a outros períodos do mesmo concepto impositivo, uns feitos idénticos aos regularizados pola Administración, sempre que estes últimos non desen lugar á imposición de sancións e cúmpranse o resto de requisitos establecidos na Lei.

    • Redución das sancións do artigo 188 da Lei Xeral Tributaria: a redución prevista por pronto pagamento e non interposición de recurso ou reclamación pasa dun 25 a un 40 % e aplícase ás sancións acordadas antes da entrada en vigor da Lei que non adquirisen firmeza e que non fosen recorridas. Neste último caso tamén se aplicará a nova redución se o interesado desiste do recurso ou reclamación interposto contra a sanción e, se é o caso, contra a liquidación de que deriva, antes do 1 de xaneiro de 2022 e efectúa o ingreso do importe restante da sanción no prazo de ingreso voluntario aberto coa notificación, tras a acreditación da desistencia.

    • Limitación dos pagamentos en efectivo: redúcese o límite xeral de 2.500 a 1.000 euros cando un dos intervenientes actúa en calidade de empresario ou profesional. Así mesmo, modifícase o réxime sancionador a fin de axeitaro á Lei 39/2015, do 1 de outubro, do Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas, e á Lei 40/2015, do 1 de outubro, de Réxime Xurídico do Sector Público, establecendo unha redución do 50 %, desde que se produza o pagamento da sanción con carácter previo á notificación da resolución definitiva. Neste sentido, a nova redución da sanción por pagamento voluntario aplícase ás sancións esixidas antes da entrada en vigor da Lei que non adquirisen firmeza e que non se recorresen. Non obstante, neste último caso o interesado poderase beneficiar da redución do 50 %se desiste do recurso interposto contra a sanción antes do 1 de xaneiro de 2022 e efectúa o ingreso do importe restante da mesma. Doutra banda, a nova normativa aplícase a todos os pagamentos efectuados a partir da entrada en vigor da Lei, aínda que se refiran a operacións concertadas con anterioridade ao establecemento da nova limitación.

  • Pactos sucesorios: esta cuestión foi exposta por varias asociacións nas reunións dos grupos de traballo. A Lei, finalmente, aclara como vai aplicarse aos pactos sucesorios asinados con anterioridade á entrada en vigor da norma, establecendo un réxime transitorio para as transmisións de bens adquiridos a título lucrativo mediante este mecanismo realizado con anterioridade á entrada en vigor da Lei.

  • Criptodivisas: a consulta vinculante 999/2018 da Dirección Xeral de Tributos aclarou que as plusvalías se calculan pola diferenza entre o valor de transmisión e o valor de adquisición e que o seu resultado se integra na base impoñible do aforro. Igualmente, a valoración que teña o último día do ano integrarase na declaración do Imposto de Patrimonio. Non obstante, a asociación que propuxo a inclusión desta materia na orde do día da reunión do grupo de traballo manifestou que existía a necesidade dun desenvolvemento normativo da mesma, xa que o avance deste xeito de investimento cada vez estaba tendo unha maior aceptación pública e estaban aparecendo moitos problemas á hora de declarar as plusvalías e minusvalías. Pola súa banda, o Departamento de Inspección Financeira e Tributaria fixo un ofrecemento a D. Antonio Ibarra para que participase como relator nun curso sobre este tema tan novo, onde explicase a problemática coa que se estaba encontrando. Así mesmo, D. Javier Hurtado comenta que o devandito curso xa se está preparando polo seu Departamento e convida os presentes a participar.

  Por último, en relación con este punto, na reunión informouse de que, unha vez que estivese en vigor a Lei, a Axencia Tributaria tiña previsto publicar na súa páxina web unha serie de notas explicativas en formato faq, en relación coa aplicación das novidades normativas.

• Sentenza do Tribunal Supremo de 23/03/2021: establece que a comprobación do cumprimento dos requisitos esixidos para a aplicación dos réximes tributarios especiais recollidos no apartado “e)” do artigo 141 da Lei Xeral Tributaria é competencia dos órganos de inspección e que non pode ser realizada no curso dunha comprobación limitada levada a cabo polos órganos de xestión tributaria. Informouse na reunión de que, xa que o número de réximes especiais en IVE, IRPF e IS, era elevada e existía unha casuística moi variada, estudaríase caso por caso. Pola súa banda as asociacións propuxeron a extensión da sentenza do Tribunal Supremo a todos os apartados do artigo 141, ao que se contestou pola Axencia Tributaria que había que enmarcar a sentenza no suposto de que estaba resolvendo e, polo tanto, daría cumpriméntose literal ao seu contido que só estaba referido ao punto e) do artigo 141.

A continuación D. Jesús Gascón agradece a D. Javier Hurtado Puerta a súa intervención e ofrece a palabra aos asistentes por se desexan realizar algún comentario.

En primeiro lugar, intervén D. Joan Torres Torres, representante da Federación Española de Asociacións Profesionais de técnicos Tributarios e Asesores Fiscais (FETTAF), quen pregunta se tras a entrada en vigor da Lei de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal, a nova redacción do artigo 23.2 aplicaríase aos exercicios non prescritos ou se estes rexeríanse pola sentenza do Tribunal Supremo do 15 de outubro de 2020. Engade que esta consulta xa realizouna por escrito con anterioridade.

D. Javier Hurtado contesta que se trata dun tema polémico, pero que a interpretación prudente da modificación normativa é que a mesma aplicarase a partir da entrada en vigor da norma.

Novamente intervén D. Joan Torres para preguntar, en relación con outra consulta que tamén realizou en anteriores ocasións relativas aos pactos sucesorios subscritos con anterioridade á entrada en vigor da Lei, se tamén se lles aplica a mesma, é dicir, se a estes afectarálles a nova normativa que dispón que se o beneficiario transmite o ben antes do transcurso de 5 anos desde a celebración do pacto sucesorio ou do falecemento do causante, se fóra anterior, subrógase na posición deste , con respecto ao valor e data de adquisición do devandito ben, cando este fóra inferior ao que resultase da aplicación das normas do Imposto de Sucesións.

D. Javier Hurtado respóndelle que, precisamente, a cuestión dos pactos sucesorios foi obxecto de emenda no Senado, e que, como lera tantas versións do proxecto de lei, nestes momentos non lembraba como quedara finalmente redactada esta materia.

Toma a palabra D. Rafael Gil March, representante do Consello Xeral da Avogacía Española, quen comenta que el tamén propuxera a cuestión anteriormente e que se, finalmente, publícase a última versión, na mesma díspónse que se vai a aplicar aos pactos subscritos con anterioridade á entrada en vigor da Lei e que naqueles casos en que a transmisión do ben realízase antes de que transcorresen 5 anos desde que se asinaron ou que falecese o causante, se este feito fóra anterior, o beneficiario subrógase na posición deste , con respecto ao valor e data de adquisición do devandito ben, cando este fóra inferior ao que resultase da aplicación das normas do Imposto de Sucesións. É dicir, que vai ter un certo carácter retroactivo no sentido de que vai afectar aos elementos transmitidos con posterioridade á entrada en vigor da Lei, aínda que deriven de pactos sucesorios subscritos antes da entrada en vigor.

D. Joan Torres comenta que haberá que esperar á publicación da Lei e que, na súa opinión, os efectos retroactivos son moi perigosos.

A continuación D. Jesús Gascón cede a palabra a D. Antonio Ibarra López, representante da Asociación Profesional de Expertos Contables e Tributarios de España (AECE), quen agradece a proposta de organizar un curso sobre a tributación das criptomonedas , así como a invitación persoal para que participe como relator no mesmo, o que lle vai a permitir achegar a visión da AECE nesta materia.

Xa que non se producen máis intervencións o director Xeral da Axencia Tributaria dá paso ao seguinte punto da orde do día.

5. Grupo de expertos para a reforma fiscal

D. Jesús Gascón comunica que, en relación co recentemente constituído Comité de persoas expertas para a reforma fiscal, tanto Dª. Inés Bardón Rafael, secretaria de Estado de Facenda, como D. Jesús Ruiz-Huerta Carbonell, presidente do Comité, solicitáronlle que informe neste Foro de que, na páxina web do Instituto de Estudos Fiscais, existe unha ligazón mediante o cal, quen o desexe, pode remitir ao Comité as súas observacións e propostas. A devandita ligazón vai estar dispoñible ata o día 15 de xullo. Engade que a Axencia Tributaria está en contacto permanente co grupo de expertos, prestandolle apoio en todo o que precisan, que, normalmente, adoitan ser estatísticas e estudos macroeconómicos sobre o impacto das distintas medidas que están considerando, pero tamén remitindolles problemas prácticos na aplicación do sistema tributario. Así mesmo, o director Xeral sinala que o comité se comprometeu a presentar o seu informe en febreiro de 2022. Para finalizar con este punto, D. Jesús Gascón comunica aos presentes que, se desexan enviar as súas propostas a través da Secretaría Técnica deste Foro, por parte da Axencia Tributaria non existe ningún inconveniente.

6. Nova Sede da Axencia Tributaria

O director Xeral da Axencia Tributaria dá paso ao sexto punto da orde do día e cede a palabra a Dª. Rosa María Prieto do Rei, directora do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais, quen informa os presentes de que a Axencia Tributaria leva un tempo traballando na creación dunha nova páxina web que, previsiblemente, estará en funcionamento a mediados do mes de xullo e que vai integrar o actual Portal da Axencia Tributaria e a súa Sede electrónica. Engade que o novo sitio web vai supor un avance en usabilidade, xa que pon o seu enfoque no punto de vista do contribuínte, de maneira que nunha mesma páxina poida realizar as súas xestións e encontrar a información dispoñible sobre a materia, ao tempo que lle facilita a navegación e permítelle realizar os seus trámites dun xeito máis intuitivo e máis áxil. Así mesmo, sinala que, nun primeiro momento e durante un prazo aproximado de tres meses, para facilitar a transición, vaise a ofrecer unha ligazón á nova sede desde as páxinas actuais e que, transcorrido este período, investiranse os termos e desde a nova web ofrecerase unha ligazón ás actuais, estando previsto manter a coexistencia ata finais de ano, momento en que xa só estará operativa a nova sede electrónica. Por último, Dª. Rosa María Prieto solicita aos presentes que durante o período transitorio remitan á Secretaría Técnica calquera incidencia ou omisión que detecten, así como os aspectos que, se é o caso, consideren mellorables, a fin de proceder á súa valoración e, de ser posible, modificación.

A continuación D. Jesús Gascón agradece a Dª. Rosa María Prieto a súa exposición e dá paso ao seguinte punto da orde do día.

7. Outras consideracións, rogos e preguntas

O presidente do Foro ofrece a palabra aos asistentes por se desexan realizar algún comentario.

En primeiro lugar, intervén Dª. Stella Raventós Calvo, representante da Asociación Española de Asesores Fiscais (AEDAF), quen, tras agradecer as explicacións realizadas polos representantes da Axencia Tributaria durante a sesión plenaria, sinala que a AEDAF desexa facer mención a dúas cuestións, unha primeira considerada de maior importancia e outra, á que posteriormente se referirá D. Javier Gómez Taboada, en relación cunha serie de casos prácticos que están causando non pouca inquietude no colectivo ao que representan. Así, en relación coa primeira cuestión, Dª. Stella Raventós comunica, a fin de que o director Xeral da Axencia Tributaria teña un previo coñecemento, que, ao finalizar a presente reunión do Pleno do Foro, a AEDAF vai presentar queixas/reclamacións ante o Defensor del Pueblo, o Consello para a Defensa do Contribuínte e o Consello de Transparencia e Bo Goberno en relación co seguinte:

• Que os contribuíntes (hoxe denominados obrigados tributarios) teñen, entre seus cada vez máis numerosas cargas, o deber de presentar ante as Administracións Tributarias en xeral e, ante a Axencia Tributaria (AEAT ), en particular, moi diversos formularios (xeralmente coñecidos como “modelos ”), tanto co carácter de autoliquidacións (no sentido expresamente previsto no artigo 120 da Lei 58/2003, de 17/12, Xeral Tributaria; LGT) como cunha mera finalidade de información ao obxecto de nutrir á AEAT de datos que esta considera necesarios para a xestión tributaria e / ou de solicitar/comunicar determinados aspectos de interese fiscal (v. gr.: declaracións censuais).

• Que nos últimos lustros o número de “modelos” tributarios medrou exponencialmente, sendo así que case se pode afirmar que non é estraño que cada novidade lexislativa-por nimia que esta poida ser - traia aparellada algunha nova obriga formal que, pola súa parte, materialízase na formalización e presentación dun novo formulario.

• Que os “modelos”, xa considerados en si mesmos, así como a súa mera proliferación, son unha evidente mostra do custo fiscal indirecto que os contribuíntes soportan, en moitas ocasións sen o debido respecto á “limitación de custos indirectos derivados do cumprimento de obrigas formais” que tan pomposamente proclámase no artigo 3.2 LGT.

• Que, malia o anterior, nun Estado de Dereito todas as obrigas-tamén, por suposto, as meramente formais e, como tales, accesorias (neste caso) á tributaria principal - impostas á cidadanía deben vir precedidas das preceptivas garantías na súa xestación; de tal xeito que non só se preserve a súa ineludible necesidade senón que a súa esixencia tamén debe ter o debido soporte legal, entendendo por tal que fose aprobada a través dun instrumento normativo idóneo así como formalmente publicada no correspondente Boletín Oficial.

• Que esa esixencia-de todo básica, teremos que dicir - de aprobación e publicación non só é predicable, ademais, do propio “modelo” senón, obviamente tamén, das instrucións de formalización deste ; e iso por dous motivos básicos:

  • de simple coherencia, pois dificilmente pode esixirse unha obriga-incluso aínda que esta sexa meramente formal - se non se instrúe aos seus destinatarios sobre como dar debido cumprimento a aquela; e

  • de soporte normativo ante eventuais incumprimentos, pois malamente poderá requirirse a debida formalización deses “modelos” se non se especifica como, sendo así que, ademais, a ausencia de tales instrucións deslexitimaría de todo a eventual imposición de sancións (sería de todo heterodoxo que houbese tales, pois se non hai instrucións tampouco podería haber vulneracións destas ; todo iso por elementais razóns de tipicidade).

• Que non obstante a obviedad de todo o anterior, o certo é que a AEDAF observou que hai 42 (corenta e dous) “modelos” tributarios carentes de instrucións publicadas oficialmente (o que, pola súa parte, supón que estas-de existir - non se aprobaron no mesmo instrumento normativo que alumea o propio “modelo” chamado a instruír).

• Que, ademais, hai outros dous "modelos" (en concreto, o H100 "Solicitude de pagamento de devolución a herdeiros" e o 952 "Comunicación da modificación da base impoñible en supostos de concurso e por crédito incobrable") que nin tan sequera foron aprobados formalmente nin, polo tanto, publicados oficialmente.

• Que, pese á gravidade do antedito, iso non obsta que á AEDAF cónstelle que a formalización de calquera deses 44 modelos (42 + 2) sen seguir as instrucións (nin formalmente aprobadas nin-tampouco - oficialmente publicadas, no caso de que existan) comporta graves prexuízos para os contribuíntes, ben en forma de non ver atendidos algúns dos seus lexítimos intereses (precisamente aqueles que o “modelo” estaba chamado a cumprir), ben asumindo o risco da imposición de sancións a resultas do presunto incumprimento dunha obriga que, realmente, non era tal.

De seguido, D. Jesús Gascón ofrece a palabra a D. Javier Gómez Taboada, representante da Asociación Española de Asesores Fiscais (AEDAF), quen comenta que, xa que forma parte da natureza deste Foro o compartir as inquietudes relativas á diferente casuística atopada polos profesionais tributarios no desempeño da actividade profesional, desexa comentar catro casos detectados desde a celebración da última sesión plenaria:

1º.   O primeiro está relacionado co tratamento dual apuntado por D. Javier Hurtado no referente ás dúas sentenzas do Tribunal Supremo existentes en relación cos xuros de mora, unha no IRPF e a outra no Imposto sobre Sociedades. En relación coa primeira sentenza sinala que lles chamou a atención que a Axencia Tributaria non está compartindo a interpretación do Tribunal Supremo cando os intereses non son abonados pola propia Axencia Tributaria, senón que son pagos por outra Administración tributaria, como podería ser a autonómica. Engade que lles sorprende, xa que a natureza deste concepto é o mesmo, independentemente da Administración de que proveña o pagamento dos intereses.

2º.   O segundo caso que desexa comentar, sen prexuízo de que a AEDAF xa apuntouno noutras instancias, é que o programa  web da Axencia Tributaria dá un tratamento singular, na súa opinión, á amortización dos bens adquiridos a título gratuíto, pois non lles atribúe, a priori, custo de adquisición e, polo tanto, non permite a súa amortización. Así, engade que lle parece bastante preocupante xa que incide, en certo xeito, nunha alarmante tendencia que un algoritmo dun programa poida dalgunha forma estar interpretando unha norma.

3º.   A terceira cuestión está moi relacionada coa anterior e é que na Sede electrónica da Axencia Tributaria identifícanse certos actos administrativos como automaticamente non recorribles, mostrando un aviso nese sentido. Así, D. Javier Gómez Taboada sinala que, máis alá de que este feito poida ser xuridicamente máis que discutible, na AEDAF chámalles a atención que a propia web impida a interacción dun contribuínte que desexa defenderse, non deixandolle avanzar, simplemente, porque un algoritmo introduciu ese criterio. Engade que esta é unha situación preocupante, xa que pode cercenar a capacidade de defensa de millóns de contribuíntes que están obrigados a presentar os seus recursos e reclamacións por vía telemática.

4º.   Por último, o representante da AEDAF sinala que desde o seu colectivo informáronlle de numerosos problemas coa opción de fraccionamento que a propia autoliquidación do IRPF permite. Así, contribuíntes que se acollían a esta opción, no momento de gardarse os datos no programa, desaparecía, e encontráronse con que o día de finalización do prazo de presentación se lles cargou a totalidade do importe.

D. Jesús Gascón solicita a D. Javier Gómez Taboada que, a fin dunha máis rápida localización do problema, remita á Secretaría Técnica un exemplo do terceiro caso que comentou, ao que este contesta que así farao. Así mesmo, o director Xeral da Axencia Tributaria sinala que, en calquera caso, estes erros e o feito de que apareza un aviso ou outro están apoiados por persoas que son as que deciden como compórtase a aplicación ante unhas determinadas circunstancias e que, en ningún caso, un algoritmo interpreta a normativa.

A continuación, en relación co cuarto punto comentado polo representante da AEDAF , Dª. Stella Raventós Calvo, representante desta mesma asociación, comenta que tamén se produciu o caso contrario, é dicir, contribuíntes que non desexaban fraccionar/aprazar o importe da súa autoliquidación do IRPF, encontráronse con que o banco só lles cargou en conta o 60 %.

De seguido, desde outras asociacións e colexios coméntase que tamén tiveron constancia do fraccionamento/adiamento do importe da declaración, sen que fose a opción escollida.

D. José Borja Tomé, director do Departamento de Informática Tributaria, responde que este caso si que se detectara, non así o que comentou D. Javier Gómez Taboada. Engade que un fallo no programa ante determinadas circunstancias, producira que se volvese a marcar a opción de fraccionamento/adiamento, que é a que vén precumprimentada por defecto na autoliquidación. Engade que a Axencia Tributaria está analizando como solucionar esta incidencia da maneira que sexa menos lesiva para o contribuínte. As alternativas que se están barallando son emitir unha nova domiciliación polo 40 %restante ou comunicar ao contribuínte que se produciu esta incidencia e que o segundo prazo se lle cargará na conta no prazo establecido.

D. Jesús Gascón Catalán solicita aos presentes que remitan os diferentes casos de que tivesen coñecemento, a fin de intentar darlles unha rápida solución.

A continuación, intervén Dª. Stella Raventós Calvo, quen comenta que lle parece unha boa idea organizar un seminario sobre criptomonedas, pero propón que se teñan en conta os traballos que está desenvolvendo a OCDE na materia, a fin de incardinar as futuras normas de desenvolvemento nun medio global e internacional.

De seguido toma a palabra Dª. Pilar Otero Moar, representante do Consello Xeral de Colexios de Xestores Administrativos de España, quen, tras agradecer aos presentes as exposicións realizadas no transcurso da reunión, sinala que, en relación co incremento das rectificacións de autoliquidacións e ao fío do comentado por Dª. Stella Raventós no referente ao cada vez maior número de formularios, declaracións, superposición de prazos, etc., cando se produce un erro en período voluntario, sobre todo na declaración trimestral de IVE, e domicíliase un importe superior ao que correspondese, xa é imposible anulara e a única solución é presentara correctamente, pero sen deixar de atender a primeira, xa que se non será obxecto de reclamación pola área de recadación. Así, os profesionais tributarios entenden que o procedente é solicitar o adiamento da autoliquidación orixinal, mentres se resolve a rectificación, pero isto complícase cando o mesmo é por unha cantidade superior á establecida para non ter que achegar garantías. Por todo iso, desde o seu colectivo solicítase que o área de xestión tributaria dea prioridade á resolución destes casos e que o Departamento de Recadación paralice, nalgunha medida, estes expedientes, xa que ninguén está a salvo de cometer un erro e proba diso é o ocorrido coa problemática comentada sobre o fraccionamento/adiamento nas declaracións de IRPF de 2020. Engade que hai casos en que o erro está clarísimo, por exemplo, cando se engadiron ceros de máis. Por último, indica que lle consta que hai casos de autoliquidacións de IVE do primeiro trimestre que continúan sen resolverse e que, nalgún , a pesar de haberse solicitado o adiamento, produciuse a compensación co importe que hai que devolver da autoliquidación de IRPF.

D. Gonzalo García de Castro contesta que está de acordo en que hai que mellorar a xestión destes casos e axilizaros, xa que, efectivamente, é posible cometer un erro e hai que intentar minimizar os seus efectos, por veces derivados de problemas de coordinación interna que hai que solucionar. Doutra banda, en relación co comentado por D. Javier Gómez Taboada no referente á amortización dos inmobles arrendados que foron adquiridos a título gratuíto, desexa lembrar que nesta materia a doutrina aplicada pola Axencia Tributaria está recollida no manual de IRPF e apoiada pola Dirección Xeral de Tributos, cuxos informes foron remitidos á AEDAF en contestación a unha solicitude realizada a través do portal da transparencia. Así mesmo, reitera que a aplicación informática do IRPF replica a lectura efectuada pola Dirección Xeral de Tributos da Lei e o Regulamento do imposto e que, en ningún caso, un algoritmo interpreta a normativa. Sinala que nesta cuestión tamén hai que ter presente que existen casos de contribuíntes con valores de adquisición moi baixos que levan anos amortizando de acordo co valor catastral. Para finalizar, insiste en que neste caso a aplicación informática do IRPF funciona correctamente, aínda que existe unha discrepancia por parte dalgúns contribuíntes no referente ao criterio utilizado nesta materia pola Administración, o cal, nestes momentos, está pendente de decisión polo Tribunal Supremo.

Toma novamente a palabra Dª. Stella Raventós para incidir en que é un algoritmo o que impide ao contribuínte facer constar na declaración un valor distinto ao que calcula a aplicación. Doutra banda, manifesta que está convencida de que o Tribunal Supremo fallará a favor do criterio do contribuínte e solicita que as devolucións se xestionen, chegado o momento, cunha certa dilixencia e rapidez.

Don Gonzalo García de Castro respóndelle que, se é o caso, así se fará, xa que non representa ningún problema para a Axencia Tributaria. Neste sentido, lembra os presentes que a execución da sentenza do Tribunal Supremo na cuestión da exención da prestación por maternidade/paternidade supuxo a tramitación en poucos meses de arredor de 1.800.000 expedientes.

De seguido intervén D. Javier Gómez Taboada para agradecer a predisposición da Axencia Tributaria en relación con que o debate sobre este tema resólvase da maneira definitiva que estableza o Tribunal Supremo.

A continuación toma a palabra D. José Castaño Semitiel, representante do Consello Xeral de Colexios Oficiais de Graduados Sociais de España, para comentar que a exposición realizada por D. Jesús Gascón pareceulle moi interesante. Neste sentido, en relación coa simplificación dos procedementos de rectificación das autoliquidacións, sinala que está de acordo co comentado por Dª. Pilar Otero e indica que desde os inicios deste Foro os colexios e asociacións demandaron solucións nesta materia, polo que o feito de que se convertese nunha das prioridades de actuación da Axencia Tributaria parécelle moi importante. Engade que a simplificación nesta materia vai supor modificacións normativas e que propón incluíra nos asuntos que hai que tratar nos grupos de traballo, xa que os colaboradores sociais, dada a súa experiencia na presentación de rectificacións de declaracións, poden achegar ideas e suxestións para a mellora deste trámite. Doutra banda, en relación coas modificacións introducidas nas aplicacións incrementando os avisos á hora de presentar unha autoliquidación, D. José Castaño manifesta que se foron producindo diferentes erros que impedían continuar coa declaración, polo que solicita que se anticipen os materiais ás empresas de desenvolvemento todo o posible a fin de que poidan ir realizando as probas que necesiten e así, cando se inicien os prazos de presentación, o software estea suficientemente probado e non haxa que estar esperando continuamente novas versións e actualizacións do mesmo que retardan moito a actividade dos profesionais tributarios. Por outra banda, o representante do Consello Xeral de Colexios Oficiais de Graduados Sociais de España, comenta que tamén lle pareceu moi interesante o exposto sobre a educación cívico-tributaria, xa que por veces anteriores comentou que unha boa parte da actividade dos colaboradores sociais está dedicada a educar o contribuínte en normas tributarias e na importancia da contribución fiscal. Así, parécelle imprescindible esta iniciativa da Axencia Tributaria dirixida a nenos e a mozos estudantes e ofrece a colaboración e o apoio nesta actividade do colectivo ao que representa. Así mesmo, D. José Castaño sinala que, en relación coa litixiosidade, os datos expostos parécenlle moi altos, sendo obxecto de preocupación non só para a Administración, senón tamén para os profesionais tributarios, xa que supón un incremento da súa carga de traballo e reducira significaría axilizar a súa actividade. Engade que ultimamente está observando que a conflitividade non só non se reduce, senón que se está incrementando e un exemplo diso é que, se non o 100 %, o 99 % das liquidacións levan aparelladas a sanción, case sempre por ingreso fóra de prazo ou outros motivos, obrigando a presentar alegacións, recursos, etc., é dicir, unha maior carga de traballo para os asesores. Así, tamén nesta materia desexa solicitar á Axencia Tributaria que se estuden previamente os expedientes de imposición de sancións, de maneira que só emítanse as procedentes. Por último, manifesta que en nome do colectivo ao que representa desexa agradecer a D. Guillermo Barros a atención prestada desde o primeiro momento en relación coa incidencia comentada nesta reunión con respecto aos erros no pagamento do IRPF, e que, para tranquilidade dos seus colexiados, permitiúlles ofrecer rapidamente unha explicación aos seus clientes.

De seguido toma a palabra D. Jesús Gascón, quen sinala que a idea é ir tratando nas reunións dos grupos de traballo as modificacións que afectan a un procedemento tan masivo como é o da rectificación de declaracións, xa que nun sistema xeneralizado de autoliquidacións é normal que se produzan unha serie de incidencias que teñen que solucionarse dunha forma áxil, sen que se tramiten como recursos ou reclamacións, xa que se trata doutro tipo de cuestións. Doutra banda, en relación co programa de educación cívico-tributaria, agradece o ofrecemento de José Castaño e manifesta que lle parece imprescindible a participación dos colaboradores sociais nesta tarefa. Engade que na última reforma da Lei Orgánica de Educación incluiuse o ensino da función social dos impostos e a xustiza fiscal, polo que desde a instrución regrada se van a realizar accións neste sentido pilotadas polas comunidades autónomas, que son as que teñen a competencia en materia de educación. Neste sentido, desde a Axencia Tributaria deséxase realizar actividades complementarias non só dirixidas a nenos e mozos, senón ao conxunto da sociedade. Non obstante, cando é unha Administración pública a que emprende actuacións deste tipo, sempre haberá quen, con razón ou sen ela, aprecie un certo nesgo ou intereses ocultos ou un afán por incrementar os ingresos, e non os fins exclusivamente formativos. Engade que, porén, do que se trata é, simplemente, de promover dentro do conxunto da sociedade un coñecemento sobre como funciona o sistema tributario e, talvez, grazas a unha maior comprensión do mesmo, sexa posible que mellore a conciencia fiscal. Así, D. Jesús Gascón reitera que a Axencia Tributaria está convencida de que é máis sinxelo lograr este obxectivo se se conta coa participación doutros colectivos, como os aquí presentes. Por último, sinala que tamén se están estudando outras iniciativas en colaboración co Instituto de Estudos Fiscais, de que pronto decatarase neste Foro e en que tamén se solicitará o apoio e a colaboración dos presentes.

Xa que non se realizan novas intervencións, o director Xeral da Axencia Tributaria agradece a toda a súa asistencia e participación e dá por concluída a décimo novena sesión do pleno do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios.