Acta da reunión

ACTA DA REUNIÓN DO PLENO DO FORO DE ASOCIACIÓNS E
COLEXIOS DE PROFESIONAIS TRIBUTARIOS
CELEBRADA O  26 DE NOVEMBRO DE 2019

Presidente do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios

Director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria

D. Jesús Gascón Catalán

Membros en representación da Axencia Estatal de Administración Tributaria

Director do Departamento de Recadación

D. Guillermo Barros Gallego

Directora do Departamento de Aduanas e II. EE

D.ª Pilar Jurado Borrego

Director do Departamento de Informática Tributaria

D. Manuel Alfonso Castro Martínez

Directora do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais

D.ª Rosa María Prieto do Rei

Director do Servizo Xurídico

D. Diego Loma-Osorio Lerena

Delegado Especial de Cataluña

D. Isidoro García Millán

Subdirectora xeral de Técnica Tributaria do Departamento de Xestión Tributaria

D.ª Mercedes Xordán Valdizán

Subdirector xeral de Ordenación Legal do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria

D. Marcos Álvarez Suso

Membros en representación das Asociacións e Colexios

Asociación Española de Asesores Fiscais

Director do Gabinete de Estudos

D. Arturo Jiménez Contento

Vogal Responsable de Estudos e Investigación

D. Javier Gómez Taboada

Asociación Profesional de Expertos Contables e Tributarios de España

Secretario da Xunta Directiva

D. José Antonio Fernández García-Moreno

Vogal da Xunta Directiva

D. Antonio Ibarra López

Consello Xeral da Avogacía Española

Vicedecano do Colexio de Avogados das Baleares

D. Rafael Gil March

Consello Xeral de Colexios de Axentes e Comisionistas de Aduanas

Secretario do Consello

D. Manuel López Frías

Consello Xeral de Colexios de Xestores Administrativos de España

Responsable da Área Fiscal do Consello Xeral

D.ª Pilar Otero Moar

Consello Xeral de Colexios Oficiais de Graduados Sociais de España

Vogal da Comisión de Asuntos Fiscais

D. José Castaño Semitiel

Vogal da Comisión de Asuntos Fiscais

D. José Ruiz Sánchez

Federación Española de Asociacións Profesionais de técnicos Tributarios e Asesores Fiscais

Presidente

D. Joan Torres Torres

Vicepresidente Segundo

D. Adolfo Jiménez Ramírez

Gabinete de Xestores Administrativos e Asesores Fiscais

Avogada

D.ª Raquel Cobos Casero

Rexistro de economistas Asesores Fiscais

Director do Servizo de Estudos

D. Rubén Gimeno Frechel

Secretario técnico

D. Luis do Amo Carbajo

Secretaría Técnica do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios

Subdirectora xeral de Comunicación Externa do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais

D.ª Dolores Carreño Beltrán

En Madrid, a 26 de novembro de 2019, celébrase a décimo sexta reunión plenaria do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios, asistindo as persoas indicadas, e de acordo co seguinte

ORDE DO DÍA

1. Apertura polo director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria.

2. Aprobación da acta da sesión celebrada o 2 de xullo de 2019.

3. Información sobre os temas tratados nos grupos de traballo.

4. Procedemento de adhesión ao Código de Boas Prácticas de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios e ao Código de Boas Prácticas de Profesionais Tributarios.

5. Outras consideracións, rogos e preguntas. 

1. Apertura polo director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria

Abre a sesión D. Jesús Gascón Catalán, director Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria e presidente do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios, quen, tras agradecer a asistencia a todos os presentes, informa dos puntos que se van a tratar na reunión e engade que no apartado dedicado a “Outras consideracións, rogos e preguntas” vai realizar unha exposición sobre o estado de situación do “Plan Estratéxico da Axencia Tributaria 2020-2023” que, aínda que aínda non ten data para a súa publicación, está practicamente ultimado.

2. Aprobación da acta da sesión celebrada o 2 de xullo de 2019

O presidente do Foro cede a palabra a D.ª Dolores Carreño Beltrán, subdirectora xeral de Comunicación Externa do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais e secretaria Técnica deste Foro, quen manifesta que a acta da décimo quinta sesión do pleno foi remitida ás Asociacións e Colexios con anterioridade a esta reunión, habendose recibidas observacións por parte do Consello Xeral de Graduados Sociais. As mesmas incorporáronse á acta e comunicouse ás Asociacións e Colexios a parte obxectada. Engade que, ata o momento, non se recibiu ningún comentario. Dirixindose os asistentes pregunta se alguén quere realizar algunha observación. Xa que non se formula ningunha, declara aprobada a acta da 15ª sesión plenaria que tivo lugar o pasado 2 de xullo.

Para finalizar, D.ª Dolores Carreño informa que a acta aprobada neste Pleno publicarase na páxina web da Axencia Tributaria, no espazo reservado a este Foro.

A continuación, o director Xeral da Axencia Tributaria dá paso ao terceiro punto da orde do día e cede a palabra a D.ª Rosa María Prieto do Rei, directora do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais.

3. Información sobre os temas tratados nos grupos de traballo

D.ª Rosa María Prieto toma a palabra e sinala que, na reunión do grupo de traballo de novidades en normativa, modelos e campañas, que tivo lugar o pasado 23 de outubro, tratouse, entre outras cuestións, o tema do procedemento de adhesión ao Código de Boas Prácticas de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios, así como ao Código de Boas Prácticas de Profesionais Tributarios. Con respecto ao primeiro deles , por parte da Axencia Tributaria propuxose que, xa que tanto a organización coma o funcionamento e forma xurídica de cada Asociación e Colexio é diferente, necesitábase que as entidades comunicasen que órgano na súa organización sería o competente para adoptar a decisión de adherirse. Así mesmo, sinalouse que a Axencia Tributaria necesitaba coñecer ademais o número de asociados ou colexiados de cada entidade a fin de establecer tramos, en función do tamaño, que delimitasen o número de consultas que cada unha podía propor. Engade a directora do Servizo de Planificación e Relacións Institucionais que desde a Secretaría Técnica deste Foro solicitouse a información e que, nestes momentos, xa contestaron algunhas Asociacións e Colexios, pero non todos. Doutra banda, no referente ao procedemento de adhesión ao Código de Boas Prácticas de Profesionais Tributarios, na reunión houbo unha posición unánime en que un requisito obrigatorio tiña que ser a pertenza do profesional á Asociación ou Colexio correspondente.

D.ª Rosa María Prieto cede a palabra a D.ª Mercedes Xordán Valdizán, subdirectora xeral de Técnica Tributaria do Departamento de Xestión Tributaria, que comeza a súa exposición sinalando que vai comentar a actividade do grupo de traballo de novidades en normativa, modelos e campañas que afecta o seu Departamento. Así, indica que as cuestións máis destacadas foron as seguintes:

1. Modificacións normativas e técnicas para a próxima campaña de informativas: informouse de que a maioría dos cambios eran esencialmente técnicos e orientados, fundamentalmente, a mellorar os servizos de asistencia ao contribuínte, sobre todo, na campaña de renda. Así, en relación cos diferentes modelos, sen entrar en detalle, destacouse que con respecto ao modelo 198, declaración anual de operacións con activos financeiros e outros valores mobiliarios, recibíranse numerosas observacións ao proxecto de orde, algunhas das que se incorporaran á mesma, como era o caso do adiamento da súa entrada en vigor ata o 1 de xaneiro de 2021. Pola súa banda, en relación co modelo 184, entidades en réxime de atribución de rendas, informouse de que se ía a incluír un maior desagregación da información, tanto para actividades económicas en estimación directa, como para os rendementos do capital inmobiliario.

   Doutra banda, no referente ás modificacións técnicas, sinalouse que a obxectiva era mellorar a calidade da información fornecida e destacáronse as seguintes:

   • Extensión do sistema TGVI on line: comentouse que o sistema non tivera grandes incidencias no seu primeiro ano de implantación, habendose solventado a maioría no período de probas. Así, comunicouse que para 2019 estendíase o seu uso ao resto de declaracións informativas. D.ª Mercedes Xordán engade que desde a primeira semana de novembro está dispoñible un portal de probas, a fin de que se realicen as validacións oportunas e compróbese que se vai a poder realizar a formalización dos modelos no período de presentación.

   • Eliminación das predeclaracións por SMS dos modelos 190, 347 e 390: indicouse que a súa supresión non debería xerar ningún problema, xa que tiña un uso moi residual. De feito, no trámite de información pública non se recibira ningunha observación en relación coa cuestión.

2. Imposto sobre Sociedades: comunicouse que a Axencia Tributaria estaba abordando unha serie de traballos tendentes a implantar na campaña de 2019 un servizo de asistencia ao obrigado tributario, consistente na subministración de determinados datos fiscais en poder da Administración, de forma análoga a como se fai na campaña anual do IRPF.

3. Modificacións normativas que afectan o modelo 349, declaración recapitulativa de operacións intracomunitarias. No grupo de traballo informouse do seguinte:

   • As modificacións obedecen á transposición da normativa comunitaria á Lei e o Regulamento do IVE, o que provoca que o modelo deixe de ter un valor tan formal, para adquirir un papel máis substancial, no referente a control.

   • Suprímese a presentación anual (última presentación en xaneiro de 2020 con respecto ao exercicio 2019).

   • Incorpóranse o modelo as regras de tributación para os “acordos de venda de bens en consigna”.

   • Simplifícanse as operacións en cadea (entregas sucesivas entre diferentes empresarios cando hai un único transporte intracomunitario).

   • Recálcanse os requisitos para que as EIB estean exentas (NIF - IVE, actualización do VIES, declaracións de operacións intracomunitarias).

A continuación D.ª Mercedes Xordán comenta que na reunión do grupo de traballo de análise de medidas para favorecer a certeza xurídica, que tivo lugar tamén o 23 de outubro, informouse sobre o estado de tramitación da transposición da Directiva (UE) 2018/822 do Consello, do 25 de maio de 2018 (Directiva sobre Intermediarios Fiscais ou DAC 6). Sinala que, no referente ao proxecto de orde de aprobación dos modelos, o prazo para observacións finalizou o pasado 11 de novembro e que moitas das recibidas excedían o ámbito da propia orde, xa que facían referencia á propia Directiva. Non obstante, engade que si se van a recoller na orde algunhas das achegas recibidas, xa que afectan a cuestións do ámbito xestor da propia orde, como foi o caso do prazo de presentación dos modelos.

Para finalizar, a subdirectora xeral de Técnica Tributaria sinala que, como todos lembrarán, a Axencia Tributaria publicou na súa páxina web un formato electrónico de libros rexistro de IVE co obxectivo de garantir unha actuación normalizada axustada aos procedementos establecidos por xestión tributaria. Así, engade que, como unha medida máis de asistencia e axuda o contribuínte, este formato estendeuse aos libros rexistro de IRPF e que o pasado 15 de novembro publicouse un formato electrónico normalizado, de carácter voluntario, que permite cumprir conxuntamente coas obrigas tanto en IVE coma en IRPF.

D. Jesús Gascón agradece a D.ª Mercedes Xordán a súa intervención e cede a palabra a D. Marcos Álvarez Suso, subdirector xeral de Ordenación Legal do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria, para comentar a reunión do grupo de traballo de análise de medidas para favorecer a certeza xurídica, que tivo lugar o 23 de outubro.

D. Marcos Álvarez inicia a súa exposición sinalando que, das cuestións tratadas na reunión do devandito grupo de traballo, vai referirse brevemente ás seguintes:

1. Nota sobre a posición da AEAT nos procesos concursais: o director do Departamento de Recadación Tributaria comentou que a nota sobre a posición da Axencia Tributaria nos procesos concursais fora remitidos ás Asociacións e Colexios integrantes deste Foro, a fin de que realizasen as observacións que estimasen oportunas. Por parte do Departamento de Recadación comunícase que se recibiron diversas suxestións, as cales se agradecen, e que se están analizando pola Axencia Tributaria. Engade que a nota se publicará na páxina web para coñecemento xeral o máis axiña posible, a fin de cumprir co compromiso de dar a coñecer os criterios utilizados pola Administración nas súas actuacións.

2. Aplicación do réxime especial da recarga de equivalencia do IVE : lembrouse que, aínda que este é un réxime obrigatorio unha vez que se presentan os supostos subxectivos e obxectivos, tanto para o retallista coma para o maiorista, desde o Departamento de Inspección Financeira e Tributaria estábanse detectando casos en que non se estaba repercutindo a recarga. Así, a fin de evitar estas situacións, e xa que por parte dalgúns maioristas alegárase que descoñecían o carácter de retallista dos seus clientes, comunicouse que a Axencia Tributaria estaba traballando na implantación dunha consulta pública aos distribuidores, onde, introducindo o NIF do cliente, o maiorista puidese coñecer se estaba tratando cun retallista e, así, poder aplicar a recarga correspondente.

3. Estado de tramitación da transposición da Directiva (UE) 2018/822 do Consello, do 25 de maio de 2018 (Directiva sobre Intermediarios Fiscais ou DAC 6), así como do proxecto de orde polo que se aproban os modelos de declaración relativos á obriga de información establecida na mesma: a Dirección Xeral de Tributos lembrou as liñas xerais da obriga e comunicou que non existía aínda un texto definitivo, xa que estaba pendente do ditame do consello de Estado para a súa aprobación en Consello de ministros. Pola súa banda, o Departamento de Xestión Tributaria expuxo, en liñas xerais, os novos modelos (234, 235 e 236) que se ían a implementar para a declaración da información relativa aos mecanismos transfronteirizos de planificación fiscal polos intermediarios ou, se é o caso, os obrigados tributarios.

4. Cuestións expostas polas Asociacións e Colexios:

   • Disolución das comunidades de bens: sinalouse que sería conveniente que a Axencia Tributaria revisase a súa interpretación neste tema e aclarase certos criterios xurídicos, diferenciando a disolución de comunidades das permutas, ao que desde o Servizo de Planificación e Relacións Institucionais contestouse que se estudaría a proposta.

   • Comprobacións relativas aos rendementos de capital inmobiliaria no IRPF : sinalouse que se estaban realizando comprobacións por parte da Administración no referente ao valor que hai que considerar como base de cálculo da amortización de inmobles, sobre todo, no caso de que fosen adquiridos por herdanza, así como á aplicación da redución do 60 %, utilizando neste caso, en opinión da Asociación, un criterio incorrecto. A representante do Departamento de Xestión Tributaria respondeu que tomaba nota da cuestión para tero en conta de cara a futuras comprobacións.

   • Valoración das transmisións de participacións / accións non cotizadas no IRPF : comentouse que ao realizarse estas actuacións polo Departamento de Xestión Tributaria e non polo Departamento de Inspección, o contribuínte recibía directamente unha proposta de liquidación, causandolle unha certa indefensión, máxime cando os Tribunais Superiores de Xustiza xa reiteraron nos seus pronunciamentos a situación excepcional do país nos últimos anos, en que non houbo unhas condicións de mercado favorables. Pola súa banda, o subdirector xeral de Asistencia Xurídica indicou que nestas comprobacións se utilizaban os datos que constaban nas declaracións do Imposto de Sociedades, xa que se presume que estas reflicten a realidade patrimonial da entidade.

   • Avances no procedemento de colaboración entre a Axencia Tributaria e a Dirección Xeral de Tributos para a resolución de consultas: informouse de que tanto para a Axencia Tributaria como para a Dirección Xeral de Tributos é un tema de gran interese o ofrecer certeza xurídica a quen solicítea e coa maior proximidade posible no tempo á realización do feito impoñible. Así, comunicouse que os dous organismos estaban traballando no establecemento dun sistema que permita axilizar, en certa medida, a contestación de certo tipo de consultas, pero que, de momento quedaban moitos aspectos por considerar.

     En relación con esta cuestión, D. Marcos Álvarez engade que as novidades que se vaian producindo poñeran en coñecemento dese os membros deste Foro.

   • Concurso de acredores da entidade Thomas Cook: propuxose a posibilidade de rectificar bases impoñibles do IVE como consecuencia da quebra da devandita empresa, ao que a Axencia Tributaria respondeu que nin a lexislación española nin a comunitaria permitían unha flexibilidade ad hoc para contribuíntes concretos.

Para finalizar a súa intervención, o subdirector xeral de Ordenación Legal comenta que tamén na reunión do grupo de traballo comentouse a preocupación da Axencia Tributaria en relación con certas noticias aparecidas en medios de comunicación, con información nesgada no referente á actuación da Administración. Así mesmo, engade que considera de gran importancia a función de cooperación e transparencia deste Foro e convida os presentes a utilizaro como ámbito para manifestar calquera discrepancia ou malestar. Doutra banda, sinala que agradece ás Asociacións e Colexios todas as cuestións que achegaron para o traballo dos grupos do Foro e ínstalles a seguir facendoo.

D. Jesús Gascón agradece a D. Marcos Álvarez a súa exposición e ofrece a palabra aos presentes por se alguén desexar facer algunha observación ou comentario. Xa que non se produce ningunha intervención, dá paso ao seguinte punto da orde do día.

4. Procedemento de adhesión ao Código de Boas Prácticas de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios e ao Código de Boas Prácticas de Profesionais Tributarios.

O director Xeral comenta que, tras a aprobación dos dous Códigos na sesión plenaria do pasado mes de xullo, nas Asociacións e Colexios, necesariamente, tivose que abrir un período de reflexión con respecto á toma de posición en relación cos mesmos. Sinala que, pola súa banda, a intención da Axencia Tributaria é poñer en marcha canto antes os procedementos de adhesión. D. Jesús Gascón engade que, a fin de coñecer o estado de situación en cada un dos colectivos, desexa abrir unha rolda de intervencións.

En primeiro lugar, toma a palabra D. Joan Torres Torres, representante da Federación Española de Asociacións Profesionais de técnicos Tributarios e Asesores Fiscais (FETTAF), quen expón que na súa federación cada entidade ten as súas particularidades e que, independentemente de que a federación sexa o vínculo con este Foro, o que se propuxo é que cada asociación se poida adherir individualmente. Engade que lle consta que a maioría xa debatérono nas súas xuntas directivas e que son favorables á adhesión, é dicir, que só fáltalles cubrir o trámite, e que quedan dous ou tres que aínda non tiveron tempo de debatero.

A continuación, intervén D. Adolfo Jiménez Ramírez, representante tamén de FETTAF, quen engade que, aínda que a addenda estea aprobada, non compártea, xa que, na súa opinión, o Código debese ser un, ao que cada colectivo se adhire ou non, segundo o seu criterio. Non obstante, sinala que comprende que, dalgunha maneira, as entidades remisas á aprobación do Código, tiñan que contar con algún mecanismo que permitise aos seus asociados adherirse e non privarlles deste dereito.

De seguido toma a palabra D. José Castaño Semitiel, representante do Consello Xeral de Colexios Oficiais de Graduados Sociais de España, quen manifesta que, primeiramente, querería que se aclarase a cuestión de se os profesionais tributarios que non estivesen colexiados ou asociados ían a poder adherirse pola súa conta ao Código. Engade que o seu colectivo manifestou en anteriores ocasións a súa oposición neste punto.

D. Jesús Gascón respóndelle que un dos requisitos para poder adherirse ao Código é que as persoas que o desexen, deberán estar asociadas ou colexiadas nunha entidade que conte cun código deontolóxico. Engade que, no horizonte temporal do curto e medio prazo, a Axencia Tributaria soa própónse un procedemento aberto ás asociacións e colexios aquí presentes e aos seus asociados e colexiados.

A continuación, D. José Castaño Semitiel comenta que a formulación do seu colectivo é que a aprobación da adhesión realícea o pleno do Consello Nacional, formado por todos os presidentes de España. Engade que, posteriormente, cada colexio provincial, a través dunha addenda á aprobación nacional, xestionará a súa adhesión. Así mesmo, indica que sería desexable que o funcionamento fóra similar ao procedemento de colaboración social, de maneira que cada Colexio puidese ocuparse, telematicamente, de tramitar a adhesión dos seus propios colexiados que así deséxeno. É dicir, se un colexiado desexa adherirse, que o faga a través do seu colexio, de maneira que, se deixa de pertencer ao colexio, a entidade poida, dalgunha forma, comunicar este feito e que se dea de baixa a súa adhesión. Se, posteriormente, esta persoa volve pertencer a outra asociación, que volva tramitar a adhesión a través da mesma. Para finalizar, D. José Castaño sinala que para finais de decembro está prevista a celebración do pleno nacional onde cre que se aprobará sen incidencias a adhesión ao Código, xa que foi un tema debatido internamente en profundidade.

De seguido intervén D.ª Raquel Cobos Casero, representante do Gabinete de Xestores Administrativos e Asesores Fiscais (GESAF), quen sinala que o seu colectivo está nunha situación parecida á que expuxeron os representantes do Consello Xeral de Colexios Oficiais de Graduados Sociais de España. Engade que a final de ano está previsto que o Consello aprobe a adhesión e que o asociado que desexe adherirse tramítea a través da súa entidade.

A continuación, toma a palabra D.ª Pilar Otero Moar, representante do Consello Xeral de Colexios de Xestores Administrativos de España, quen comeza a súa exposición sinalando que o Consello Xeral xa aprobou a adhesión ao Código e que, nestes momentos, éstáse debatendo a cuestión nos seus vinte e dous colexios territoriais a fin de propor nas súas respectivas xuntas de goberno, a aprobación da adhesión. Engade que, na súa opinión, a aprobación vai ser unánime. Doutra banda, sinala que, no referente ao procedemento, sería desexable que o Consello se puidese ocupar de tramitar as solicitudes de adhesión dos colexios territoriais. Para finalizar pregunta se, nestes momentos, é posible xa solicitar a adhesión ao Código.

D.ª Rosa María Prieto contesta que, xa que cada entidade ten unha forma distinta de funcionamento, éstáse terminando de ultimar tecnicamente o procedemento e que no mes de decembro comunicarase o mesmo aos presentes, ademais de publicar unha nota na páxina web. Engade que a centralización no Consello das solicitudes de adhesión, para o seu posterior traslado á Axencia Tributaría, non debería presentar ningún problema.

De seguido intervén D. Luis do Amo Carbajo, representante do Rexistro de economistas Asesores Fiscais (REAF), quen comenta que a súa entidade ten previsto celebrar un pleno a mediados de decembro e que o que se estaban propondo era que, unha vez que se producise a aprobación do Código, seguísese un esquema parecido ao do procedemento de colaboración social, é dicir, que cada colexio se ocupase de tramitar a súa propia adhesión e a dos seus membros, aínda que con algún tipo de centralización no Consello Xeral para as cuestións informativas cos profesionais tributarios adheridos, xa pertencesen á súa entidade ou a outra.

A continuación, toma a palabra D. Manuel López Frías, secretario do Consello Xeral de Colexios de Axentes e Comisionistas de Aduanas, quen sinala que o Consello de Axentes de Aduanas xa aprobou a adhesión ao Código de Boas Prácticas e que, nestes momentos, están transmitindo a súa posición aos colexios que representan. Engade que a formulación que teñen no referente ao procedemento é que as solicitudes de adhesión, xa sexan dun colexio ou dos seus colexiados, centralícense no Consello Xeral e, desde o mesmo, comuníquense á Axencia Tributaria, é dicir, que este órgano sexa a vía de comunicación, a fin de ter controlada en todo momento a situación da adhesión de todos os membros do seu colectivo. Engade que, non obstante, cada colexio ocuparase de dar o visto e prace ás solicitudes dos seus membros e trasladaraas ao Consello.

De seguido intervén D. Antonio Ibarra López, representante da Asociación Profesional de Expertos Contables e Tributarios de España (AECE), para sinalar que a súa entidade ten carácter nacional e, ao non existir a territorialidade, será a propia Asociación quen canalice a adhesión dos seus membros. Doutra banda, indica que quere redundar na cuestión exposta polo representante do Consello Xeral de Colexios Oficiais de Graduados Sociais de España sobre se os profesionais non colexiados nin asociados poderían adherirse ao Código. Así, solicita que se recolla na acta desta sesión plenaria que a correcta interpretación do Código, tal e como está redactado nestes momentos, supón que un profesional que queira adherirse ao Código de Boas Prácticas debe contar, obrigatoriamente, coa tutela da Asociación ou Colexio ao que pertenza. Engade que, practicamente, todas as entidades presentes opinan o mesmo.

D. Jesús Gascón respóndelle que a Axencia Tributaria interpretou que existe unanimidade no referente a esta cuestión por parte de todas as entidades. Engade que a posición da Administración é que, no referente ao Código para as Asociacións e Colexios, trátase dun Código aberto á adhesión de calquera colectivo, tendo en conta que pode haber asociacións, presentes ou futuras, que desexen facero. Non obstante, indica que, se algunha asociación quixese adherirse e formase parte dalgunha das aquí presentes, desde a Axencia Tributaria se reconduciríaa a fin de que o tramitase a través da súa entidade, se este fóra o criterio de funcionamento adoptado pola mesma. Así, cita, a modo de exemplo, o Código de Boas Prácticas Tributarias aprobadas por unanimidade no Foro de Grandes Empresas, o cal está constituído por 27 entidades. Porén, indica que ao Código de Boas Prácticas Tributarias pode adherirse, como de feito ocorre, calquera outra empresa que así decídao. Nestes momentos adheríronse máis de 140 entidades que, tendo en conta que moitas son grupos, supón que na actualidade haxa máis de 1.300 adhesións. Doutra banda, o director Xeral sinala que, no referente ao Código de Boas Prácticas de Profesionais Tributarios, o punto que imposibilita a súa adhesión individualizada é que a mesma carecería da certificación da súa suxeición a un código deontolóxico. É dicir, os profesionais que queiran adherirse ao Código, necesariamente, teñen que pertencer a unha asociación ou colexio que conte cun código deontolóxico ao que someter a súa actividade.

A continuación, D. Javier Gómez Taboada, representante da Asociación Española de Asesores Fiscais (AEDAF), manifesta que a súa asociación decidiu non adherirse institucionalmente ao Código para as Asociacións e Colexios, sen prexuízo do pleno respecto todos os seus asociados que, individualmente, desexen adherirse ao Código de Boas Prácticas de Profesionais Tributarios.

De seguido toma a palabra D. Rafael Gil March, representante do Consello Xeral da Avogacía Española, quen sinala que, aínda que a súa entidade votou en contra da aprobación dos textos dos dous Códigos, iso non obsta para que os colexiados que queiran adherirse, poidan facero. Engade que se suma ao xa comentado nesta reunión e nas anteriores en relación con non permitir a adhesión de persoas que non estean asociadas ou colexiadas. Doutra banda, comenta que nestes momentos non lle consta que o Consello teña previsto modificar a posición inicialmente adoptada, sen prexuízo de que algún colexio poida decidir aprobar a adhesión, xa que a opinión do Consello neste asunto non é vinculante para os colectivos que representa. É dicir, os diferentes colexios, ou os colexiados, individualmente, poden decidir solicitar a adhesión ao respectivo Código.

Finalizadas as intervencións dos representantes das Asociacións e Colexios, D. Jesús Gascón manifesta que quedou claro en que punto encóntrase cada unha. Reitera que para a Axencia Tributaria non hai inconveniente en que a solicitude de adhesión sexa a nivel central ou territorial, segundo o criterio aprobado polos órganos de goberno da entidade, e que, no momento en que se produza a adhesión da asociación ou colexio, abriríase a posibilidade de que os seus membros se adherisen. Engade que, no caso das entidades que non desexen adherirse, habería que pór en funcionamento a addenda, a fin de que os seus asociados ou colexiados puidesen facero a título individual.

Toma a palabra D. José Castaño Semitiel e pregunta se, en relación cos Códigos hai algunha data prevista para o inicio do procedemento de adhesión e se se poderá realizar telematicamente.

Contéstalle D.ª Rosa María Prieto que o calendario que baralla a Axencia Tributaria é que no mes de decembro xa poidan adherirse as Asociacións e Colexios que desexen facero e que a finais de xaneiro de 2020 xa poídano facer os profesionais tributarios a título individual. No referente ao procedemento de adhesión aos Códigos, tramitarase a través da Sede electrónica. Engade que, non obstante, unha vez que estea ultimado informarase do mesmo aos presentes para que poidan realizar as observacións que consideren que poidan contribuír a melloraro. Tecnicamente, será como o resto de procedementos recollidos na Sede electrónica, aínda que queda por determinar como vanse a articular as baixas.

De seguido D. José Castaño pregunta se os datos sobre o número de asociados ou colexiados débense remitir á Axencia Tributaria con algunha desagregación, a nivel de Consello ou a nivel de Colexio.

D.ª Rosa María Prieto responde que a finalidade de coñecer o número de membros é dimensionar cada asociación para coñecer se pode ser máis ou menos representativa para os efectos de establecer o número de consultas mensuais que pode realizar cada colectivo.

De seguido, D. Luis do Amo Carbajo propón que, xa que os asociados e colexiados de entidades que non se vaian a adherir ao Código si van a poder facero a título individual, dalgunha maneira isto vai supor na práctica a participación destas entidades na concreción e desenvolvemento dos compromisos recollidos nos Códigos, tales como o número de horas de formación, os estándares de calidade considerados aceptables, etc., así como servir de canle de comunicación entre a Axencia Tributaria e os membros dos seus colectivos. Así, D. Luis do Amo considera un pouco incoherente que haxa asociacións e colexios que non se adhiran ao Código, pero, porén, véxanse implicadas directamente en cuestións prácticas do seu desenvolvemento.

D. Jesús Gascón contesta que a Axencia Tributaria presupón que todas as entidades representadas neste Foro dispón dun código deontolóxico, así como de manuais de conduta para os seus membros. Engade que a finalidade da addenda é garantir que, precisamente, a solicitude de adhesión dun profesional conte co apoio da correspondente asociación ou colexio, que, ademais, vaille a servir como canle de comunicación coa Administración para as súas consultas. Non obstante, D. Jesús Gascón sinala que se analizará a cuestión exposta.

Toma a palabra D. Javier Gómez Taboada, representante de AEDAF, quen manifesta que está de acordo coas observacións apuntadas por D. Jesús Gascón e que non ve incompatibilidade entre a falta de adhesión institucional dunha asociación e a función de servir de canle de comunicación para os seus asociados adheridos. Así mesmo, comenta que na Delegación Especial de Navarra houbo unha reunión informativa sobre os Códigos e que querería saber se se trata dunha iniciativa particular desta delegación ou se se van a promover sesións informativas por toda España. Doutra banda, solicita que conste na acta desta reunión a contrariedade da súa Asociación polo formato utilizado pola Axencia Tributaria na súa contestación á solicitude de AEDAF do informe do Servizo Xurídico, relativo á extensión da exención da prestación por maternidade para situacións firmes. Engade que a devandita contestación carecía de cabeceira, data e sinatura.

D. Jesús Gascón responde que, en relación con esta última cuestión, ten que sinalar que cando, internamente, pide un informe que vai ser asumido pola Dirección Xeral da Axencia Tributaria, non esixe ningún tipo de formalismo, utilizando habitualmente o correo electrónico. Porén, cando se ten que achegar a un órgano externo, como pode ser un tribunal, si que se cumpren os requisitos formais. Engade que o feito de que o informe aludido estivese nese formato responde a simples razóns de operatividade, pero que, non obstante, no futuro, nos casos en que poida existir unha transcendencia externa, estudaranse outras formas de cubrir as solicitudes. Doutra banda, no referente ás sesións informativas sobre o Código de Boas Prácticas, indica que non hai unha previsión para ese fin, pero que se atenderán as demandas concretas que se vaian producindo.

A continuación, xa que non se producen máis intervencións, o presidente do Foro dá paso ao seguinte punto da orde do día.

5. Outras consideracións, rogos e preguntas

D. Jesús Gascón comenta que, como indicou ao comezo desta reunión, quere expor o estado de desenvolvemento do Plan Estratéxico da Axencia Tributaria 2020 - 2023. Así, sinala que aínda non foi presentado e que se están terminando de actualizar algunhas cifras xa que, nun primeiro momento, estaba pensado para o período 2019 - 2022. Prosegue sinalando que o Plan é un documento de planificación estratéxica de carácter plurianual, elaborado pola Axencia Tributaria para subliñar cales van ser as súas liñas de actuación fundamentais e as súas prioridades, así como para establecer unha serie de indicadores que reflictan mellor cal é o traballo que realiza, ao tempo que se reforza a propia gobernación, a transparencia e a rendición de contas da institución. Xa que é un documento elaborado pola Axencia Tributaria para a propia organización, ten unhas limitacións claras, é dicir, non vai propor cambios normativos, máis alá das normas de autogoberno, nin afecta o sistema de financiamento territorial. Engade que non trátase dun relato exhaustivo e pormenorizado do traballo da Axencia Tributaria, xa que o documento conta con máis de 130 páxinas, en que se pretende subliñar unicamente os aspectos esenciais e prioritarios. D. Jesús Gascón prosegue sinalando que, en primeiro lugar, inclúese unha análise do contexto e que, aínda que o medio pode resultar moi cambiante, ten que resaltar que, en España, con independencia de que poidan xurdir urxencias orzamentarias, a situación actual é diferente á dos últimos anos, onde o impacto da crise económica priorizou as actuacións a curto prazo. Así, este novo escenario permitiu que a Axencia Tributaria dótese dunha planificación estratéxica para a súa actividade no medio e o longo prazo. Doutra banda, indica que o medio internacional no ámbito tributario encóntrase nun período de reflexión tanto na imposición indirecta como, moi especialmente, na directa e que haberá que ver en que desemboca. Ademais, sinala que o medio internacional tamén pode quedar condicionado polo posible impacto do Brexit , aspecto que dependerá do mecanismo de saída finalmente adoptado, pero que necesariamente terá consecuencias procedimentales e operativas. Doutra banda, comenta que no Plan estratéxico se prestou especial atención á socioloxía tributaria, xa que os estudos do Centro de Investigacións Sociolóxicas (CIS) e do Instituto de Estudos Fiscais puxeron de manifesto cuestións moi interesantes en relación coa opinión dos españois sobre a Administración tributaria, a fraude, os servizos de axuda da Axencia Tributaria, etc. D. Jesús Gascón indica que é moi significativo que unha porcentaxe superior ao 70 %dos enquisados responda que a fraude fiscal non entra dentro da súa forma de ver a vida. Para esta ampla maioría de cidadáns cómpre que a Axencia Tributaria reforce os mecanismos de información e asistencia que lles faciliten o cumprimento das súas obrigas tributarias. Porén, no lado oposto hai un 8 % de enquisados que contesta que a fraude fiscal é consubstancial á propia existencia dos impostos, para os que a resposta da Administración terá que basearse no establecemento de mecanismos de control. Por último, hai unha porcentaxe, arredor do 25 %, que opina que a fraude é unha opción en determinados momentos da vida persoal ou societaria. Fronte a este colectivo habería que reforzar as medidas de prevención.

Prosegue D. Jesús Gascón sinalando que no Plan tamén se tiveron en conta os estudos existentes sobre a economía mergullada. En concreto, nos estudos realizados pola Comisión Europea sobre o tax gap e outros indicadores relacionados recóllese que, no caso de España, en comparación cos países do seu medio, a cifra de economía mergullada non é moi elevada. Sinala, porén, que moitas veces as variacións interanuais débense máis a cambios metodolóxicos que a cambios no comportamento dos contribuíntes. Os estudos sobre a economía mergullada por veces presentan datos moi alarmistas, pero cando os organismos internacionais son os que encargan estes estudos esas porcentaxes caen drasticamente. Por veces prodúcense determinadas polémicas ao respecto que transmiten a idea de que se podería recadar moito máis. Non obstante, engade que non toda a economía mergullada pode ser obxecto de regularización xa que, por exemplo, as actividades ilegais non son susceptibles de producir unha recadación tributaria adicional. Ademais, hai economía de moi baixa intensidade con importes moi baixos que non tributarían tendo en conta os mínimos persoais e familiares, por exemplo, no IRPF. Así mesmo, comenta que, aínda que pareza un contrasentido, hai economía mergullada que se leva a cabo pagando impostos. Cita como exemplo o caso dun local onde se desenvolva unha actividade oculta. Ese local está pagando o IBI e, ademais, unhas subministracións de enerxía e, probablemente, éstáse aprovisionando en establecementos en que soporta o IVE. Non obstante, D. Jesús Gascón indica que a existencia de economía mergullada nunha realidade e descubrira tamén é un obxectivo da Administración.

Doutra banda, o director Xeral comenta que os resultados das actividades de control da Axencia Tributaria que se presentan anualmente ofrecen cifras moi elevadas, arredor dos 15.000 millóns de euros. Porén, sinala que nesa cifra están incluídos resultados de todo tipo e non necesariamente derivados de actuacións de loita contra a fraude. Engade que é desexable unha maior transparencia para informar claramente dos conceptos que se engloban neses resultados. Por exemplo, os ingresos derivados de declaracións regularizadas con resultado a ingresar, rectificacións de autoliquidacións presentadas polos contribuíntes que son desestimadas ou reducidas, etc. Ademais, a Axencia Tributaria leva a cabo actuacións que non se recollen nos resultados de control, como poden ser as minoracións de bases impoñibles negativas, a loita contra o contrabando ou os efectos inducidos, por exemplo, polos avisos introducidos na declaración do IRPF que producen que o contribuínte directamente declare correctamente. Por outra banda, sinala que pode haber resultados extraordinarios, expedientes atípicos, que poden facer que un ano o resultado sexa moi elevado e ao ano seguinte que pareza moi reducido. D. Jesús Gascón indica que o Plan introduce sete indicadores estratéxicos que ilustran mellor cal é o traballo que realiza a Axencia Tributaria desde unha perspectiva plurianual. Así, en consonancia co obxectivo de fomentar o cumprimento tributario, o primeiro indicador exposto céntrase en medir a evolución do mesmo. Para iso, realízase unha análise dinámica comparando exercicios a fin de observar a evolución das grandes magnitudes macroeconómicas máis directamente relacionadas cos ingresos tributarios. Compárase a evolución do PIB nominal e a da demanda nacional, coa finalidade de determinar se os indicadores fiscais evolucionan mellor ou peor que as principais magnitudes macroeconómicas. D. Jesús Gascón sinala que a conclusión é que mellorou o cumprimento voluntario nos últimos anos, ao cal, nalgunha medida, contribuíron coa súa actividade todos os presentes. Así, indica como dato de referencia que en 2019 o PIB nominal medrará arredor dun 3,6 %, mentres que as bases impoñibles agregadas estarán arredor dun 5 %. Doutra banda, tamén se está medindo o comportamento tributario dos contribuíntes inspeccionados. Exceptuando as sociedades e grupos adscritos á Delegación Central de Grandes Contribuíntes (en que se produce unha gran variabilidade de resultados entre anos debido á internacionalización e a reestruturacións empresariais que dificultan que as comparativas entre exercicios sexan homoxéneas), o director Xeral cita, a modo de exemplo, que se observara que os contribuíntes inspeccionados en 2015 incrementaran os seus ingresos declarados un 25,6% nos tres anos posteriores ao exercicio en que foi practicada a regularización respecto do que viñan declarando nos tres anos anteriores, sendo o crecemento medio dos ingresos tributarios entre os devanditos períodos para o conxunto dos contribuíntes claramente inferior: dun 12,6 %. Así, isto indica que as inspeccións tiveron un impacto positivo, traducindose nunha mellora do cumprimento voluntario. O director Xeral engade que cómpre ampliar os estudos sobre os efectos inducidos a outros ámbitos, como o aduaneiro, os impostos especiais, as actuacións do Departamento de Xestión Tributaria, etc. Sinala como exemplo os avisos na campaña do IRPF sobre arrendamentos turísticos ou sobre contas no exterior. Así, a Axencia Tributaria debe analizar como evolucionan os rendementos nos anos seguintes. É dicir, hai que establecer indicadores que permitan ilustrar os resultados derivados das actuacións preventivas nos diferentes ámbitos de acción, xa que unha mellora no cumprimento voluntario necesariamente tradúcese nunha diminución nos resultados das actividades de control. Así, os indicadores teñen que servir para explicar á sociedade o traballo que se está realizando e marcar as prioridades de actuación, xa que uns resultados de control decrecentes non significan que se estea traballando peor, senón que son consecuencia do esforzo realizado en prevención. Doutra banda, D. Jesús Gascón destaca que cando se refire a resultados de control, este só compútanse se se produce o ingreso efectivo, é dicir, a débeda suspendida non se inclúe. Así, outro indicador máis que se incluíu no Plan estratéxico, ademais dos tres mencionados (cumprimento voluntario, efectos inducidos e resultados de control), é a mellora da eficiencia, o cal está moi relacionado coa conflitividade tributaria. D. Jesús Gascón sinala que a Administración debe actuar con transparencia e ser capaz de medir a litixiosidade que xeran os seus actos, a fin de adoptar medidas que permitan mellorar a situación. Aclara que esta materia se estivo analizando tanto desde o punto de vista da conflitividade absoluta (número de recursos de reposición e de reclamacións económico-administrativas), como en termos de conflitividade relativa (porcentaxe que representa o recorrido ou reclamado respecto da totalidade dos actos administrativos ditados pola Axencia Tributaria). Así, indica que, aínda que a conflitividade relativa é baixa, supón que aos Tribunais Económico-administrativos cheguen entre 150.000 e 160.000 reclamacións ao ano, o que lles coloca nunha situación operativa moi complexa, que evidencia a necesidade dun reforzo en medios materiais e persoais, como se vén facendo este último ano, a fin de que as resolucións se emitan nun prazo razoable. Doutra banda, engade que tamén hai que analizar as taxas de anulación dos actos da Administración nos tribunais, tanto en vía económico-administrativa coma en vía contencioso-administrativa, a fin de mellorar a calidade das actuacións tanto no seu contido como na súa forma. Así, destaca que as anulacións totais ou parciais respecto dos actos recorridos está arredor dun 30 %. Non obstante, sinala que a Axencia Tributaria dita millóns de actos administrativos e que, dada a diversidade de funcións que realiza, os estudos das porcentaxes de anulación sobre os actos ditados presentan variacións segundo a natureza dos mesmos, xa que hai procedementos cunha taxa de conflitividade moi baixa, como pode ser no ámbito censual ou recadador, fronte a outros que a teñen máis elevada. En concreto analizáronse os supostos das actas de desconformidade e as sancións nos procedementos de inspección, tendo presente que máis do 80 %das actas son de conformidade ou con acordo, o que evidencia unha liña estratéxica moi clara e é que, dentro do marco normativo vixente, se é posible conseguir acordos, utilízase esta vía como instrumento para a redución da conflitividade. Non obstante, sinala que a Axencia Tributaria non conta con esta ferramenta xurídica noutros procedementos distintos do inspector. Indica que se encargou ao Consello para a Defensa do Contribuínte (CDC) un estudo sobre as posibles vías de conciliación, o que podería esixir cambios normativos.

Prosegue o director Xeral engadindo que, doutra banda, analizando a conflitividade desde o punto de vista dos importes, o principal indicador é a débeda suspendida por recurso ou reclamación. Así, comenta a existencia de 41.627 millóns de euros de débeda total pendente, de que 12.763 corresponden a débeda suspendida por recurso ou reclamación e 5.664 por procesos concursais, sendo a marxe de actuación da Axencia Tributaria en termos de débeda gestionable bastante inferior aos 41.627 millóns de euros mencionados. Así, considerouse importante incluír un indicador ilustrativo enfocado ao que se podería denominar débeda gestionable, é dicir, aquela parte da débeda total sobre a que a Axencia Tributaria ten plena capacidade, xa que hai outra parte sobre a que non ten marxe de manobra, agás colaborar cos tribunais para que resolvan canto antes.

Continúa D. Jesús Gascón a súa exposición sinalando que outro indicador de calidade que se considerou importante incluír no Plan é o pagamento de xuros de mora pola Administración aos contribuíntes. Así, indica que o pagamento de intereses vén imposto pola normativa, pero que, non obstante, é un campo de actuación mellorable por parte da Axencia Tributaria, xa que, fundamentalmente, os xuros de mora orixínanse por atrasos na tramitación de devolucións e por resolucións ou sentenzas desfavorables de que se desprende unha devolución ao contribuínte. Tamén existen casos onde a marxe de actuación é menor, como acontece coas devolucións derivadas de rectificacións de autoliquidacións. Engade que, como os demais indicadores, este vai medir a tendencia ao longo dos anos e, agás situacións extraordinarias, espérase que os intereses abonados decrezan.

Prosegue o director Xeral sinalando que se introduciu tamén outro indicador da eficiencia, utilizado na comparativa internacional, que se basea na comparación do orzamento da Axencia Tributaria cos ingresos que xestiona. A operación guinda unha ratio por debaixo de 0,7, o que vén a significar que, por cada 100 euros xestionados, o custo para o Tesouro Público é de 0,7 euros. Indica que a pretensión é manter esta taxa estable xa que a Axencia Tributaria está situada por diante da media da OCDE, da Unión Europea e de países do noso medio, como poden ser Francia, Alemaña e Italia. Engade que o mantemento desta ratio permitiría a recuperación dos 3.000 efectivos que a organización perdeu nos últimos anos. Ademais, informa que a Axencia Tributaria enfróntase a un escenario de xubilacións realmente preocupante, xa que a media de idade dos seus efectivos está nos 53 anos. Isto implica que se se quere contar cun cadro de persoal preparado e formado cómpre ir convocando os oportunos procesos selectivos.

De seguido, o director Xeral sinala que no Plan tamén se definen algunhas das liñas prioritarias de actuación. Destaca no IVE a proba piloto da predeclaración do modelo 303 e a comunicación dos datos fiscais ás empresas na campaña do Imposto sobre Sociedades de maneira similar ao que se fai no IRPF, novidades que tiveron moito eco mediático. Engade que, salvando as diferenzas existentes entre a tributación empresarial e a dunha persoa física cun perfil simple no IRPF, a Axencia Tributaria está analizando ata onde pódese chegar na posta a disposición do contribuínte da información que posúe. Así, no Imposto de Sociedades decidiuse compartir os datos de que dispón a Administración respecto dos créditos fiscais pendentes de aplicar, os pagamentos fraccionados, as retencións, as contas no exterior, etc., é dicir, toda a información que se vén transparentando no IRPF desde fai uns anos. Este cambio de estratexia obedece tamén ao obxectivo de mellorar o cumprimento voluntario, xa que, por exemplo, o número de casos en que non cadran os créditos fiscais pendentes de aplicar declarados nun exercicio anterior co que se declara no ano en cuestión é elevadísimo, decenas de miles de contribuíntes. Así, desde a Axencia Tributaria pénsase que, facilitando estes datos ao contribuínte, se lle está axudando a cubrir a súa declaración correctamente. En definitiva, trataríase de establecer co contribuínte canles de comunicación que non se limiten ao envío de notificacións relacionadas con procedementos de comprobación, senón tamén poñer en marcha iniciativas que lle axuden no cumprimento voluntario das súas obrigas tributarias. Doutra banda, D. Jesús Gascón indica que tamén hai que avanzar no desenvolvemento dos asistentes virtuais. Comenta a modo de exemplo que o ano pasado a Axencia Tributaria atendeu presencialmente a dous millóns de contribuíntes por cuestións censuais. Así, a implantación dun asistente virtual que proporcionase ao contribuínte a certeza de que cubriu a súa declaración censual sen erros, de tal xeito que desde a Administración se lle puidese remitir un aviso comunicandolle o prazo que ten para presentar unha determinada autoliquidación se a súa situación non variou, ou que, se a súa situación variou, por ese mesmo canle puidese rectificar os seus datos censuais, liberaría de traballo ás oficinas físicas da Axencia Tributaria. É dicir, trataríase de implementar autoservizos de información ou administracións dixitais onde se concentraría a atención ao contribuínte por medios telefónicos e telemáticos.

A continuación D. Jesús Gascón indica que as actuacións de inspección non van ter como único obxectivo o de regularizar unha situación co conseguinte ingreso do importe resultante, senón que se pretende que teñan un efecto futuro positivo, é dicir, que inflúan nos sectores económicos e no medio dos contribuíntes inspeccionados, tal e como comentou cando se referiu aos efectos inducidos. Así, informa que se vai a actuar dunha forma moi directa contra a economía mergullada, como poden ser as actividades ocultas e as vendas non declaradas. Engade que a loita contra a fraude necesita o concurso de toda a sociedade e que o papel desenvolvido polos colaboradores sociais é moi importantes. Ademais, a Axencia Tributaria tamén opina que os principais beneficiarios das accións efectivas contra a economía mergullada son as empresas cumpridoras, que, por outra banda, son a maioría. Neste sentido, D. Jesús Gascón alude ás solicitudes crecentes de desenvolvemento de códigos de boas prácticas desde determinados sectores, como poden ser CEOE - CEPYME ou as organizacións de traballadores autónomos e reitera o xa comentado en reunións anteriores sobre a existencia dun Código de Boas Prácticas Tributarias, pero que, ao ser resultado dos traballos do Foro de Grandes Empresas, as organizacións de PEME opinan que non son aplicables especificamente aos colectivos que agrupan. Así, neste campo a Administración ten que avanzar no deseño de estratexias conxuntamente coas organizacións empresariais. Ademais, engade que, en Europa, por exemplo, éstánse debatendo cuestións acerca do futuro do IVE, e que sería desexable elaborar unha “posición país”, froito do diálogo de todos os axentes económicos e xurídicos e baseada nos intereses comúns.

D. Jesús Gascón, proseguindo coa súa exposición sobre o Plan estratéxico, refírese ás melloras incluídas sobre a propia gobernación da Axencia Tributaria. Así, comunica que o propio Plan, os seus indicadores e o plan anual de obxectivos van ser publicados no Portal da Transparencia e vanse a remitir ao Parlamento. Ademais, a exercicio vencido, tamén se dará a coñecer un informe realizado polo Servizo de Auditoría Interna que poña de manifesto o grao de cumprimento dos obxectivos anuais e a evolución dos indicadores plurianuais. Os devanditos informes tamén se publicarán no Portal da Transparencia e remitiranse ao Parlamento. Por outra banda, engade que tamén se vai a mellorar a infraestrutura ética da organización, adaptandoa ás novas esixencias internacionais. Sinala que a Administración española conta cun código de conduta para os empregados públicos. Porén, indica que as características específicas da Axencia Tributaria, dado o seu tamaño e a estreita relación da súa actividade coa xestión de fondos públicos, fan recomendable a declaración dun compromiso explícito mediante unha declaración institucional, así como a elaboración dun código de principios e de conduta aplicable ás súas peculiaridades. Engade que, ademais, vaise a pór en funcionamento unha canle de denuncia para comportamentos indebidos e vaise a crear unha comisión consultiva de ética.

Por último, D. Jesús Gascón sinala que o Plan estratéxico vai ser un documento aberto, xa que do mesmo xeito que ocorre nas empresas, a estratexia pódese quedar desfasada pola ocorrencia de determinados eventos, xa sexan favorables ou desfavorables, como poderían ser os efectos do Brexit ou cambios na fiscalidade internacional. Por iso, indica que as observacións e as suxestións serán ben recibido e servirán para ir adaptando permanentemente o plan á realidade. Ademais, o director Xeral engade que no Plan se valora positivamente o modelo de relación cooperativa e alúdese explicitamente aos códigos de boas prácticas, así como ao avance que supuxo para o modelo cooperativo os informes de transparencia presentados voluntariamente polas empresas, os cales permiten que a Axencia Tributaria conte cun coñecemento temperán da política fiscal e de xestión de riscos fiscais da entidade, o que, pola súa parte, redunda nunha maior seguridade xurídica para a mesma.

A continuación, o presidente do Foro diríxese aos presentes e abre unha quenda de palabra.

En primeiro lugar, toma a palabra D. Luis do Amo, quen propón que, aínda que non ten que ver cos impostos, suprímase nas reunións deste Foro a auga embotellada en envases de plástico.

D. Jesús Gascón responde que, na súa opinión, é unha gran idea.

A continuación, intervén D. Antonio Ibarra, quen aclara que fala a título persoal, e sinala que o tema do Plan estratéxico e os seus sete indicadores parécelle unha boa iniciativa, así como a prevención baseada no fomento do cumprimento voluntario. Doutra banda, indica que na súa experiencia profesional “menos é máis” e, para explicaro, comenta que unha inspección de traballo, en comparación coas da Axencia Tributaria, dura menos tempo, xa que son máis reiterativas, co que as cotas resultantes son menores e o número de contribuíntes inspeccionado é maior. É dicir, as empresas cada un ou dous anos teñen unha revisión de traballo. Porén, tamén pode dicir que o 50 % dos seus clientes non tiveron unha inspección fiscal en 20 anos. Así, o contribuínte opina, como regra xeral, que non vai ser inspeccionado. Doutra banda, tamén existe o pensamento xeneralizado de que cando ten lugar unha inspección tributaria, esta vai durar ano ou ano e medio e o resultado vai ser que o contribuínte, practicamente, quédase na ruína, é dicir, que vai ser cuantioso. Así, D. Antonio Ibarra opina que unha maior frecuencia nas comprobacións, que duren menos tempo e de que resulten cotas menores serían máis aleccionadoras e terían mellores efectos na conduta do contribuínte, ao tempo que derivarían nunha menor conflitividade. Doutra banda, sinala como crítica o feito de que arredor dun 30 %dos recursos ou reclamacións resólvanse a favor do contribuínte nos tribunais económico-administrativos, e que, do resto, outro 35 % resólvase favorablemente na vía contencioso-administrativa. Así, indica que a fin de reducir a litixiosidade poderíanse mellorar as resolucións dos recursos de reposición, onde, se é o caso particular, constatou que de 10 recursos de reposición que presenta, 9 son rexeitados en vía administrativa.

D. Jesús Gascón contéstalle que, en relación co primeiro punto, as posibilidades de actuación que ten a Administración son moi ampla e ten que diversificaras. Non obstante, sinala que un achegamento preventivo ao contribuínte presenta moitos aspectos positivos. Ademais, engade que está de acordo con que hai que fomentar que as comprobacións se realicen o máis próximas que sexa posible á realización do feito impoñible. Doutra banda, en relación co segundo asunto exposto, comenta que, do aproximadamente 70 % de resolucións que ditan os Tribunais económico-administrativos dando a razón á Administración, só chegan á vía contencioso-administrativa entre un 15 e un 20 %, o que significa que o 30 % dos casos en que nesta vía se dá a razón ao contribuínte representa unha porcentaxe moi pequeno, xa que, directamente, o contribuínte non acode á devandita vía. Non obstante, D. Jesús Gascón engade que, aínda que depende do procedemento, estatisticamente nestes momentos as estimacións a favor do contribuínte nos recursos de reposición superan ás que teñen lugar nas vías económico-administrativas e contencioso-administrativas consideradas conxuntamente. Ademais, indica que os contribuíntes en numerosas ocasións ignoran o trámite en que poden realizar alegacións, presentandoas posteriormente, en fase de recurso. Este feito peculiar fai que a Axencia Tributaria estéase exposto que o contribuínte non identifica ese trámite correctamente, porque a Administración non se o está comunicando axeitadamente. Así, tamén se está analizando se, en prol de do rigor xurídico, non se está facilitando a información concreta da vía de actuación que se abre ante o contribuínte cunha determinada notificación.

De seguido, intervén D. Javier Gómez, quen comenta que lle pareceron moi interesantes todas as reflexións que se realizaron e que estará moi pendente dos avances do Plan estratéxico. Doutra banda, comenta que tamén quere achegar, como reflexión no referente ao comentado sobre que a débeda suspendida non computa nos resultados, que sempre se botou en falta, desde un punto de vista estatístico ou macroeconómico, a porcentaxe da débeda pendente de cobramento que se reflicte no activo da contabilidade nacional. Pregunta se se recolle o 100 % ou vai tendo unha diminución a medida que vai transcorrendo o tempo ou prodúcense determinadas incidencias. Engade que sería desexable que ese dato se transparentase.

Responde D. Jesús Gascón que nesta cuestión a dificultade reside en que como os prazos son tan longos, o filtrado vaise producindo de maneira moi dilatada no tempo. Así, a débeda recorrida vaise incorporando á contabilidade nacional a medida que os tribunais dan a razón á Administración e prodúcense os correspondentes ingresos. Nalgúns casos, os procesos duran máis dunha década. Non obstante, engade que se está observando que na medida en que as actuacións son máis próximas á realización do feito impoñible e as regularizacións refírense a un menor número de exercicios, o cobramento prodúcese dun xeito máis inmediato. Doutra banda, indica que existen partidas sobre as que se teñen moi poucas expectativas de cobramento, como poderían ser os aproximadamente 6.000 millóns de débeda afectada por procesos concursais. Así, indica que nesta cuestión se procurará ser máis transparentes xa que se trata dun asunto crítico e que o feito de identificar a parte de débeda afectada por procesos concursais vai nese sentido.

A continuación, toma a palabra D. José Castaño quen indica que, en relación co comentado sobre os casos en que, por veces, os contribuíntes non entenden as notificacións, volve reiterar a solicitude xa realizada en anteriores reunións dunha simplificación da linguaxe utilizada nas comunicacións oficiais, de maneira que sexan máis claras para todo o mundo. Doutra banda, sinala que, no referente á publicación dos indicadores estratéxicos, sería interesante dispor dos mesmos analizados por Delegacións a fin de que, no marco da relación cooperativa, compartísense neste Foro, así como, a nivel de Delegacións, puidésense convocar reunións cos representantes do foro para transmitir os datos desa delegación e puidésense achegar solucións ante situacións concretas que necesiten corrección.

D. Jesús Gascón contesta que a publicación no Portal da Transparencia, así como a remisión ao Parlamento, vai ser de información nacional, agregada. Non obstante, sinala que cando os datos sexan territorializables, non habería inconveniente en compartiros neste Foro.

De seguido intervén D. Antonio Ibarra, quen, en relación co comentado sobre os aproximadamente 6.000 millóns de euros de débeda pendente derivada de procesos concursais, sinala que a chamada “lei da segunda oportunidade”, na súa opinión, foi un fracaso e que non serviu para paliar os efectos que os duros anos da crise económica tiveron na actividade de moitos traballadores autónomos. Así, comenta que hai un colectivo moi numeroso que, debido ás débedas que arrastra, está desenvolvendo a súa actividade, polo menos en parte, nun marco de economía mergullada. Aclara que teñen que recorrer a familiares e persoas de confianza para que figuren como titulares da actividade e eles cobrar as súas retribucións, en “diñeiro negro”. D. Antonio Ibarra engade que sería desexable que a interpretación da recente sentenza do Tribunal Supremo do 2 de xullo de 2019 realizásese de maneira que a “lei da segunda oportunidade” fose realmente efectiva e permitise reincorporar plenamente a actividade deste colectivo á economía española. Por último, indica que, a pesar de que a Axencia Tributaria non ten competencia normativa, si podería proporse propor nesta materia unha postura máis flexible e favorable á exoneración de débedas, tendo en conta que o afloramento de actividades desembocaría nuns maiores ingresos para o Estado.

O director Xeral responde que a débeda pendente derivada de procesos concursais afecta no referente a importes, maioritariamente, a Sociedades e, dunha maneira moi reducida, a persoas físicas, polo que para este colectivo cabrún proporse un enfoque máis posibilista. Engade que, non obstante, a Axencia Tributaría aínda está realizando unha análise sobre este concepto integrante da débeda pendente.

A continuación, toma a palabra D. Rafael Gil March, quen indica que os proxectos como o Plan estratéxico, teñen un enfoque teórico ou de principios de moi boa acollida, pero que, posteriormente, non se reflicten na súa aplicación práctica, do día a día. Engade que, por exemplo, nas actuacións do Departamento de Xestión Tributaria, cun maior volume de contribuíntes afectados que outros Departamentos, como podería ser o de Inspección, non existe un trato cara ao contribuínte que poida cualificarse de próximo. Así, a percepción real do cidadán é que cando recibe unha comunicación da Axencia Tributaria sempre é para pagar algunha cantidade. Ademais, por veces reducídoo da cantidade fai sorprendente que a Administración destine recursos e tempo a regularizar certas situacións, en vez de actuar dunha forma máis completa noutras que puidesen ter unha maior transcendencia económica. D. Rafael Gil March engade que é posible que o establecemento dos indicadores que se comentaron permita identificar mellor as prioridades. Doutra banda, reitera que sería fundamental mellorar o trato dos órganos de xestión cara aos contribuíntes, o cal, na súa opinión, contribuiría a xeneralizar unha conciencia de cumprimento voluntario e melloraría a percepción que os cidadáns teñen, non só da Administración, senón tamén dos profesionais tributarios, facilitando a estes últimos o seu labor, sobre todo, cando queren transmitir que o cumprimento ten moitas máis vantaxes que o incumprimento ou o ocultamiento de rendas.

Contéstalle D. Jesús Gascón que, efectivamente, tamén nas actuacións masivas o nesgo ten que estar marcado máis pola prevención que pola represión. Engade que xa comentou que, por exemplo, no Imposto sobre Sociedades a Axencia Tributaria encóntrase con que o contribuínte na declaración dun determinado exercicio non mantén a coherencia co declarado nos anteriores. En numerosas ocasións, a transcendencia económica é mínima, pero, porén, desde a Administración é moi difícil ignorar unha contradición flagrante. Así, nestes casos a solución pode consistir no establecemento dun sistema de avisos preventivos que permitan ao contribuínte ir chequeando a súa propia información e modificara onde cumpra. Engade que, desta maneira, a Axencia Tributaria podería dedicar máis recursos a outras prioridades máis importantes como son o afloramento de bases impoñibles non declaradas ou a economía mergullada. Por outra banda, D. Jesús Gascón reitera que o Plan estratéxico se basea nunha maior simplificación normativa unida a un esforzo en prevención, co obxectivo de provocar cambios orientados cara ao cumprimento voluntario no comportamento tributario do contribuínte. Non obstante, sinala que un plan desta natureza, con importantes cambios estratéxicos, non se pode implantar da noite á mañá, máxime tendo en conta o tamaño e a complexidade dunha organización como a Axencia Tributaria. Así mesmo, comenta que tamén unha das finalidades do Plan é abrir un debate sobre a Administración tributaria que a sociedade desexa para España.

Xa que non se realizan novas intervencións, o director Xeral da Axencia Tributaria agradece a toda a súa asistencia e participación e dá por concluída a décimo sexta sesión do pleno do Foro de Asociacións e Colexios de Profesionais Tributarios.