Código de boas prácticas tributarias

Código de boas prácticas tributarias

INTRODUCIÓN

As Empresas, Institucións e Entidades Públicas que desenvolven unha actividade económica desempeñan un papel moi importante na vida social, non só como xeradoras de emprego e riqueza, senón como instrumentos do Estado para promover o desenvolvemento e benestar dos cidadáns, constituíndose en actores fundamentais do desenvolvemento das comunidades en que se insiren.

No ámbito do sector privado empresarial, nacional e internacional, iniciouse hai máis de 12 anos un proceso de progresivo fortalecemento da responsabilidade social corporativa, o que está implicando seguir unha serie de condutas que van máis alá do respecto ao estrito cumprimento das leis e resto de normas, para adoptar posturas de contribución activa e voluntaria da mellora social, económica e ambiental.

Resulta lóxico pois, que as citadas Empresas, Institucións e Entidades Públicas formalicen tamén patróns de responsabilidade social corporativa en que se plasme a súa contribución á mellora e fluidez das relacións entre administracións, así como a colaboración entre as mesmas, todo iso en prol de de conseguir unha maior e necesaria transparencia respecto do cumprimento das normas e códigos de conduta ao uso nos sectores en que actúe.

Pola súa banda, tamén a Administración tributaria leva anos traballando intensamente na creación dun conxunto de relacións estreitas cos contribuíntes que permitan un mellor e máis transparente cumprimento das normas tributarias, contribuíntes entre os que se inclúen as Empresas, Institucións e Entidades Públicas.

Este tipo de relación, cooperativa, é xa hoxe un estándar na relación entre a Administración tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas, e aos poucos vaise facendo extensiva a outros colectivos (asesores, intermediarios tributarios, autónomos ou as Pemes).

É neste contexto en que se constituíu o Foro de Empresas, Institucións e Entidades Públicas como un lugar de encontro entre a Administración Tributaria e as Entidades e Institucións Públicas que se vaian adherindo ao mesmo, para lograr un espazo común de solución de controversias, coñecemento mutuo e, en definitiva, para facilitar o axeitado cumprimento das obrigas de ambas as dúas partes na relación tributaria.

Resulta evidente hoxe que a existencia dun axeitado sistema tributario e aduaneiro é un elemento destacado do marco institucional dun país, o que xustifica que cidadáns, axentes sociais e autoridades involúcrense activamente para o seu mellor desenvolvemento e efectiva aplicación.

Nesa liña, o presente Código de Boas Prácticas Tributarias contén recomendacións, voluntariamente asumidas pola Administración Tributaria e as entidades adheridas a el, tendentes a mellorar a aplicación do noso sistema tributario e aduaneiro a través do incremento da seguridade xurídica, a cooperación recíproca baseada na boa fe e confianza lexítima entre a Axencia Tributaria e as propias entidades, e a aplicación de políticas fiscais responsables. Estas recomendacións formúlanse con carácter non exhaustivo e flexible, permitindo que as Empresas, Institucións e Entidades Públicas que as asuman poidan adaptaras ás súas propias características.

Constitúen obxectivos primordiais deste Código acadar unha correcta xestión tributaria e aduaneira por parte das Empresas, Institucións e Entidades Públicas, así como lograr os maiores estándares de seguridade xurídica en materia fiscal, o cal sen dúbida comportará unha maior fortaleza nos resultados da xestión económica das entidades adheridas, minorando así mesmo os seus riscos, incluíndo os reputacionales.

Os principios de boa fe e confianza lexítima que presiden o funcionamento das Administracións Públicas cobran especial relevancia no actual sistema tributario, non só pola maior esixencia da súa normativa, senón tamén porque a actividade económica do sector público acadou uns niveis de complexidade moi elevados, especialmente naqueles sectores con compoñente internacional. Neste escenario, a axeitada xestión dos riscos inherentes ao cumprimento das obrigas tributarias demanda unha maior cooperación entre a Administración Tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas cunha actividade económica que sexa significativa. 

Unha das dúas grandes liñas de actuación da Axencia Tributaria de acordo coa normativa que a regula consiste na prestación de servizos de información e asistencia ao contribuínte. Máis alá de que a Axencia Tributaria garanta no desenvolvemento da súa actividade o pleno exercicio dos dereitos dos contribuíntes, unha Administración Tributaria moderna esixe unha proximidade maior coas Empresas, Institucións e Entidades Públicas, tanto como principais contribuíntes, como pola súa valiosa actuación como colaboradores tributarios. A devandita proximidade debe caracterizarse, ademais de por un mellor e máis detallado coñecemento da actuación do contribuínte, por unha maior publicidade e perdurabilidade dos seus criterios interpretativos e de actuación.

En definitiva, baixo este compromiso da Administración Tributaria dotarase da necesaria seguridade xurídica aos contribuíntes co fin de conseguir un cumprimento mellor e máis eficaz das obrigas tributarias, entendendose a xestión tributaria xa non como un procedemento de partes enfrontadas, senón como unha colaboración tendente a conseguir unha fin común.

Habendose formulado un Código de Boas Prácticas Tributarias entre a Administración Tributaria e as grandes empresas do sector privado, resulta a todas luces imprescindibles plasmar de forma explícita os citados principios e guías de actuación respecto das relacións entre a Administración Tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas, que xa de feito véñense producindo polas vías naturais do entendemento entre axentes da administración.

Neste marco, o obxectivo do Código é promover unha relación reciprocamente cooperativa entre a Axencia Estatal de Administración Tributaria (de agora en diante, Axencia Tributaria) e as entidades/institucións públicas que o subscriban, relación baseada nos principios de transparencia e confianza mutua, que debe dar lugar, polo tanto, a un desenvolvemento da mesma conforme aos principios de boa fe e lealdade entre as partes, incrementando a eficacia dos controis da Administración Tributaria e reducindo a inseguridade xurídica á que poderían estar expostas as Empresas, Institucións e Entidades Públicas, así como a litixiosidade que puidese xurdir.

BOAS PRÁCTICAS FISCAIS

1. TRANSPARENCIA, BOA FE Y COOPERACIÓN CON LA AGENCIA TRIBUTARIA EN LA PRÁCTICA FISCAL EMPRESARIAL.

1. Son boas prácticas que deben ser fomentadas polas Empresas, Institucións e Entidades Públicas adheridas, todas aquelas que conduzan á redución de riscos fiscais significativos e á prevención daquelas condutas susceptibles de xeraros.
2. As Empresas, Institucións e Entidades Públicas evitarán a utilización de estruturas de carácter opaco con finalidades tributarias, entendendose por tales aquelas en que, mediante a interposición de sociedades instrumentais a través de paraísos fiscais ou territorios non cooperantes coas autoridades fiscais, estean deseñadas co propósito de impedir o coñecemento por parte da Axencia Tributaria do responsable final das actividades, ou o titular último dos bens ou dereitos implicados.
3. As Empresas, Institucións e Entidades Públicas e a Axencia Tributaria colaborarán na detección e busca de solucións respecto daquelas prácticas fiscais fraudulentas que poidan desenvolverse nos mercados nos que están presentes co fin de erradicar as xa existentes, así como de previr a súa extensión.
4. O Consello de administración ou órgano equivalente estará informado das políticas fiscais aplicadas pola entidade. Antes de formular as contas anuais e presentar a declaración do Imposto sobre Sociedades, o responsable dos asuntos fiscais informará o Consello ou órgano equivalente, directamente ou a través da Comisión de Auditoría se existise, das políticas seguidas durante o exercicio.
   Sen prexuízo diso , no caso de operacións ou asuntos que deban someterse á aprobación do Consello de administración ou órgano equivalente, informarase de cales son as consecuencias fiscais das mesmas cando constitúan un factor relevante.

2. SEGURIDADE XURÍDICA NA APLICACIÓN E INTERPRETACIÓN DAS NORMAS TRIBUTARIAS POR PARTE DA AXENCIA TRIBUTARIA.

1. A Axencia Tributaria procurará que nas súas actuacións teñan en cóntase os precedentes administrativos e velará por que na interpretación das normas respéctese a unidade de criterio da Administración Tributaria.
   Para tal fin, a Axencia Tributaria aplicará os criterios interpretativos que se desprendan da doutrina administrativa e xurisprudencial. En ausencia de tal doutrina, cando tivese dúbidas sobre o criterio a aplicar, solicitará informe a Dirección Xeral de Tributos no ámbito da súa competencia.
   Os directores de Departamento da Axencia Tributaria informarán o Comité Permanente de Enderezo da mesma daqueles criterios interpretativos que pretendan aplicar nas súas actuacións, sempre que se refiran a cuestións de especial transcendencia sobre as que non exista criterio establecido pola Dirección Xeral de Tributos, o Tribunal Económico-administrativo Central, ou os Tribunais de Xustiza.
2. Sen prexuízo da regulación aplicable no referente á interpretación e cualificación das normas tributarias e do labor de información e asistencia aos obrigados tributarios, a Axencia Tributaria fará públicos os criterios seguidos nos seus procedementos de control en tanto sexan susceptibles de ser aplicados con carácter xeral.
3. A Axencia Tributaria establecerá procedementos axeitados para permitir que as Empresas, Institucións e Entidades Públicas que presenten dúbidas sobre o tratamento tributario de determinadas operacións ou operativas, poidan coñecer, coa rapidez requirida polo caso, os criterios que a Administración aplicaría en tales operacións ou operativas.
4. As entidades adheridas poderán presentar un anexo explicativo canda as declaracións tributarias, manifestando tanto os criterios seguidos na preparación das mesmas como os feitos en que se fundamentan, o cal será valorado favorablemente pola Axencia Tributaria para os efectos de determinar a dilixencia, o dolo ou culpa a que se refire a Lei Xeral Tributaria (en tanto os feitos adáptense á realidade e os criterios encóntrense razoablemente fundados).

3. REDUCIÓN DA LITIXIOSIDADE E EVITACIÓN DE CONFLITOS.

1. A Axencia Tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas teñen como obxectivo que as súas relacións sexan construtivas, transparentes e baseadas na mutua confianza. Para conseguiro, ambas as dúas partes deberán procurar minorar os conflitos derivados da interpretación da normativa aplicable, favorecendo o uso dos instrumentos que, para ese fin, establece o ordenamento xurídico tributario.
2. A Axencia Tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas esgotarán todas as posibilidades que ofrece o carácter contraditorio do procedemento inspector, potenciando o acordo en todas as fases procedimentales en que iso sexa factible e asumindo as seguintes prácticas:
   1. A Axencia Tributaria facilitará así que resulte posible o coñecemento dos feitos susceptibles de regularización, de xeito que, durante o curso das actuacións inspectoras favorézase o maior intercambio de pareceres, que posibilite a corrección das actuacións a futuro.
   2. A Axencia Tributaria comunicará, no trámite de audiencia previo á incoación das actas de inspección, os feitos que inflúan na eventual proposta de regularización. Así mesmo, indicaranse os conceptos esenciais a regularizar, e na medida do posible, a título orientador, unha cuantificación provisional da liquidación que resultaría de acordo cos datos dispoñibles no devandito momento.
   3. A Axencia Tributaria incorporará na motivación dos actos en que se basee a proposta de regularización, unha valoración expresa das alegacións do contribuínte.
      Co fin de facilitar a axeitada valoración das alegacións presentadas, as Empresas, Institucións e Entidades Públicas informarán diso ao órgano que tramita o procedemento así que as presenten, indicando o lugar de presentación facilitando unha copia das mesmas, por medios electrónicos en todo caso.
   4. A Axencia Tributaria atenderá de xeito efectivo, nas inspeccións de grupos, as alegacións que puidesen formularse contra as dilixencias erguidas ás entidades dominadas, previas á acta consolidada.
   5. A Axencia Tributaria procurará que todas as cuestións de feito relevante para practicar a liquidación, así como a actividade probatoria correlativa, coñézanse e discutan axeitadamente durante as actuacións inspectoras previas á sinatura da acta ou, se é o caso, nas actuacións complementarias que se acorden para ese fin.
   6. A Axencia Tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas potenciarán os acordos e as conformidades no procedemento inspector.
   7. Así mesmo, procurarase que todas as cuestións de feito relevante para instruír, se é o caso, o expediente sancionador, coñézanse e discutan axeitadamente con anterioridade á resolución do mesmo.
3. Para reducir a carga fiscal indirecta que representa o cumprimento de determinadas obrigas e a atención de determinados procedementos, a Axencia Tributaria delimitará do xeito máis preciso posible o obxecto dos requirimentos e declaracións informativas e procurará limitar a duración dos procedementos de comprobación e investigación ao tempo estritamente necesario para poder realizar unha axeitada actuación de control. Pola súa banda, as Empresas, Institucións e Entidades Públicas facilitarán a información e documentación solicitada pola Axencia Tributaria, así como toda aquela que poida resultar relevante para o desenvolvemento dos correspondentes procedementos, da forma máis rápida, completa e eficaz.

ANEXO
ADHESIÓN AO CÓDIGO DE BOAS PRÁCTICAS TRIBUTARIAS E SEGUIMENTO DA APLICACIÓN DO MESMO

1. ÁMBITO SUBXECTIVO DE APLICACIÓN.

O presente Código foi elaborado e aprobado polo Foro de Empresas, Institucións e Entidades Públicas para promover unha relación reciprocamente cooperativa entre a Axencia Tributaria e as mesmas que o subscriban.

O Código será aplicado pola Axencia Tributaria e por todas as Empresas, Institucións e Entidades Públicas que se adhiran ao mesmo, comprometendose as partes afectadas ao seu desenvolvemento e implantación nos seus respectivos ámbitos de competencia. Non obstante, a Axencia Tributaria desenvolverá gradualmente o apartado 2.3. do mesmo, tendo en conta o número de Empresas, Institucións e Entidades Públicas adheridas.

2. PROCEDEMENTO DE ADHESIÓN.

A decisión de adhesión ao Código de Boas Prácticas Tributarias deberá formalizarse a través dun acordo do Consello de administración ou órgano equivalente da entidade, que se comunicará á Axencia Tributaria. Do mesmo xeito, poderá comunicar en calquera momento seu baixa do mesmo.

A adhesión e baixa deberán ser á totalidade do Código, non sendo admisible a adhesión ou baixa parcial a apartados específicos do mesmo.

Polo tanto, unha vez o Consello de administración ou órgano equivalente da entidade acordase a súa adhesión ao Código de Boas Prácticas Tributarias, a entidade debe comunicar ese acordo á Axencia Tributaria a través do seguinte procedemento:

• Remisión á Secretaría Técnica do Foro de Empresas, Institucións e Entidades Públicas-Servizo de Planificación e Relacións Institucionais- do documento de acordo de adhesión do Consello de administración ou órgano equivalente, ben a través do rexistro da Delegación Especial de adscrición da empresa ou da Delegación Central de Grandes Contribuíntes, ben a través do envío dun correo electrónico ao seguinte enderezo: stecnica.foroentidadespublicas@correo.aeat.es
• A continuación, a Secretaría Técnica do Foro de Empresas, Institucións e Entidades Públicas comunicará á Delegación Especial de adscrición da empresa ou, se é o caso, á Delegación Central de Grandes Contribuíntes a adhesión ao Código de Boas Prácticas Tributarias da entidade.
• Finalmente, unha vez obtido o consentimento expreso da entidade, a Axencia Tributaria publicará a relación de Empresas, Institucións e Entidades Públicas adheridas ao Código de Boas Prácticas Tributarias na súa páxina web, no apartado creado para ese fin.

A Axencia Tributaria poderá informar de cales son as entidades adheridas ao Código previo consentimento expreso das mesmas, a través da Secretaría Técnica do Foro.

O informe anual de goberno corporativo ou documento análogo (informe de xestión, memoria, …) das Empresas, Institucións e Entidades Públicas adheridas ao Código deberá reflectir o efectivo cumprimento por parte daquelas do contido deste . No suposto de que a devandita cuestión non apareza reflectida no informe, entenderase, non sendo que medie xustificación suficiente, que a entidade decidiu renunciar ao mesmo.

3. COMISIÓN DE SEGUIMENTO.

O Foro de Empresas, Institucións e Entidades Públicas é a sede en que a Axencia Tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas teñen que estudar e convir a inclusión no Código de novas materias e a interpretación das recomendacións do mesmo.

O Pleno do Foro de Empresas, Institucións e Entidades Públicas determinará a creación dunha Comisión de Seguimento da aplicación do Código de Boas Prácticas Tributarias, composta por seis membros, nomeados anualmente a partes iguais pola Axencia Tributaria e as Empresas, Institucións e Entidades Públicas participantes no Foro. A condición de presidente recaerá nun dos membros nomeados pola Axencia Tributaria e a de secretario nun membro de entre os nomeados polas Empresas, Institucións e Entidades Públicas.

Constitúe unha finalidade primordial da Comisión de Seguimento presentar á consideración daquel , tanto as cuestións de interpretación que considere oportunas, como a oportunidade de abordar novas materias, sen prexuízo de calquera outras iniciativas que poidan axudar á materialización e posta en práctica do Código.

A actuación da Comisión de Seguimento estará guiada polos principios de transparencia, confianza mutua, boa fe e lealdade que presiden o Código de Boas Prácticas Tributarias.

Os acordos da Comisión de Seguimento adoptaranse por consenso entre os seus membros.

Todos os datos, informes ou antecedentes de calquera natureza presentada á Comisión de Seguimento ou obtidos pola mesma no desempeño das súas funcións terán carácter reservado, estando os seus membros obrigados ao máis estrito e completo sixilo respecto dos mesmos.

A Comisión de Seguimento non poderá coñecer sobre situacións particulares das Empresas, Institucións e Entidades Públicas adheridas ao Código, non podendo polo tanto intervir en ningún procedemento tributario en curso.

A Comisión de Seguimento reunirase tantas veces como se considere necesario pola representación da Axencia Tributaria ou das Empresas, Institucións e Entidades Públicas.