A Idade Media. Al-Ándalus. O feudalismo. As cidades ou burgos
Tras a caída do Imperio Romano e a invasión das vilas xermánicas empeza unha nova época que se coñece como a Idade Media. Durante un tempo en España gobernaron os visigodos, que mantiveron case igual a Facenda Pública que crearan os romanos. Pero pronto implantouse en Europa o feudalismo como resultado da división do gran imperio romano.
Como eran tempos perigosos de desordes e guerras, a xente necesitaba protección e acudía para iso aos señores feudais, que, a cambio desa protección, esixíanlles loitar ao seu lado nas frecuentes guerras, ademais, pagarlles grandes rendas xeralmente en especie, mediante entrega das colleitas, viño, aceite e animais, xa que naquela altura a circulación do diñeiro era escasa.
Estas rendas eran en realidade tributos porque as impuñan os señores feudais. Así, percibíanse rendas polas explotacións de minas, muíños, fornos, bosques, pastos, ríos navegables, caza e pesca. Así mesmo, para poder dedicarse ao comercio ou á industria e poder exercer un oficio, debíase solicitar permiso ao señor feudal. Este permiso ou licenza requiría o pagamento dunha cantidade que se denominou “regalías”.
En España, as vilas musulmáns chegados da África no século VIII estiveron durante varios séculos en boa parte do territorio. A súa Facenda chegou a ser moi rica, pois ademais das rendas propias do emir ou do califa, estableceron impostos sobre as colleitas, as mercadorías, os rabaños ou as terras e tamén impostos directos que debían pagar as persoas non musulmás que vivían no seu territorio.
Houbo dous impostos moi importantes que despois esixíronos tamén os cristiáns: os dereitos de aduana (almojarifazgo) e as gabelas que se pagaban ao comprar e vender algo.
Co tempo, a xente empezou a unirse, a protestar e a rebelarse contra o poder dos señores feudais e reis, pondo condicións para o pagamento dos tributos que os reis tiveron que aceptar por veces, como ocorreu coas Cortes que se reunían en España ou co exemplo da Carta Magna en Inglaterra, segundo a cal os impostos teñen que ser aceptados pola xente que ten que pagaros.
Ademais, as persoas empezaron a escapar do poder dos señores feudais e foron xurdindo as cidades e, con elas, unha nova clase social formada por artesáns, comerciantes e banqueiros, que se chamou burguesía.
Co crecemento das cidades e as novas necesidades que nelas xurdiron, foise facendo importante a Facenda municipal, independente da do rei, cobrando tributos (como foi o chamado alcabala) para canalizar a auga, para facer as rúas ou para construír as súas murallas.