Tributos e impostos

Os ingresos públicos que fan falta para poder satisfacer as necesidades colectivas e custear os servizos públicos de que todos beneficiámosnos, fundamentalmente conséguense mediante o pagamento de impostos e outros tributos que realizamos os cidadáns de acordo coas leis do noso país.

Os tributos son cantidades de diñeiro que os cidadáns están obrigados a pagar. Dentro dos tributos están os impostos, as taxas e as contribucións especiais. Os impostos son os tributos máis importantes, e son as cantidades que deben pagar obrigatoriamente os cidadáns para que as institucións poidan atender os gastos públicos de todos, sen que cada persoa que paga reciba unha contraprestación individualizada. En cambio, as taxas son cantidades que os cidadáns deben pagar como consecuencia dalgunha actuación administrativa que si lles beneficia individualmente. Esa actuación hai que solicitara expresamente, por exemplo, a recollida do lixo.

Ademais dos impostos e as taxas, existen as contribucións especiais, que son uns tributos que hai que pagar cando unha actuación pública se realiza para satisfacer unha necesidade colectiva e produce un beneficio especial a determinadas persoas. Exemplo, incremento do valor dun predio tras a realización dunha obra pública.

Os impostos non son unha cota fixa igual para todos os cidadáns, pois isto sería inxusto, xa que non todas as persoas teñen o mesmo diñeiro. Por iso, pagan máis impostos os que teñen máis, gañan máis ou gastan máis e pagan menos impostos os que menos diñeiro teñen. Isto chámase “capacidade económica”. A capacidade económica das persoas pódese saber a través dos bens que teñen, é dicir, da súa riqueza (patrimonio), a través do diñeiro que gañan (renda) ou a través do que gastan (consumo). Por iso, existen varios tipos de impostos, para cada unha desas manifestacións do que chamamos “capacidade económica” das persoas.

Os impostos adoítanse clasificar en directos e indirectos:

Os directos, que son aqueles que permiten que quen teñen máis ou gañan máis diñeiro paguen cantidades maiores que quen teñen menos e reciben uns ingresos inferiores. Un dos impostos directos, o máis coñecido, é o Imposto sobre a Renda (IRPF), que pagan as persoas segundo o diñeiro que gañan, é dicir, do soldo que cobran, dos beneficios que ten un médico ou unha avogada ou un fontaneiro ou unha taxista... Tamén son impostos directos o Imposto sobre Sociedades, que é o que pagan as empresas, o Imposto sobre Sucesións e Doazóns, que é o que se paga cando recibimos unha herdanza dun familiar que faleceu (sucesión) ou cando recibimos bens de alguén en vida (doazón), e o Imposto sobre o Patrimonio, que só deben ingresar as persoas que teñen bens a partir dun determinado valor.
Os indirectos, que son aqueles que debe pagar todo o mundo por igual cando fai unha compra, gáñese ou téñase máis ou menos diñeiro. O máis coñecido é o IVE, que se paga cada vez que compramos algo, por exemplo, roupa, un bolígrafo, unha lambetada ou cando comemos nun restaurante. Outros impostos indirectos son o Imposto sobre Transmisións Patrimoniais e Actos Xurídicos Documentados, que se paga, por exemplo, cando se compra unha casa. E os Impostos Especiais, que se pagan ao comprar determinados artigos ou produtos, como a gasolina para o coche, bebidas alcohólicas ou tabaco.

Ata agora falamos dos impostos, pero tamén temos que facer referencia a outras cantidades que pagamos e que se chaman taxas. As taxas pertencen á mesma familia que os impostos, a familia dos tributos, pero hai diferenzas entre eles, como ao principio apuntabamos. A máis importante é que, mentres os impostos debemos pagaros nos casos que di a Lei con independencia dos bens ou servizos públicos que utilicemos, as taxas só hai que pagaras para poder gozar dun determinado servizo ou para poder realizar unha determinada actividade. Por exemplo, páganse taxas polo servizo de recollida dos lixos, polo abastecemento de auga potable ou por sacar ou renovar o DNI, o permiso de conducir ou o pasaporte.

As contribucións especiais tamén son un tributo e como xa dixemos páganse cando unha actuación pública se realiza para satisfacer unha necesidade colectiva e produce un beneficio especial a determinadas persoas. Exemplo, incremento do valor dun predio tras a realización dunha obra pública.

Como sabedes, en España hai outras Administracións Públicas ademais do Estado, como son as Comunidades Autónomas, as Deputacións Provinciais e os Concellos. Todas elas teñen os seus orzamentos, os seus ingresos e os seus gastos públicos. Por iso, non só o Estado esixe impostos, senón que algúns dos impostos que vimos corresponden ás Comunidades Autónomas e hai outros que corresponden aos Concellos, e o mesmo acontece coas taxas.