Exposición do profesor
Na Europa actual non existen obstáculos para que as mercadorías e as persoas poidan ir libremente dun país a outro, se é que o seu traslado se produce a través do territorio dos Estados que pertencen á Unión Europea.
Pódese transportar unha mercadoría desde, por exemplo, Portugal a Francia pasando por España, sen que ningunha destas tres nacións poida limitar este desprazamento.
Isto quere dicir que se eliminaron as fronteiras comerciais existentes dentro da Unión Europea e que se creou un Territorio Aduaneiro da Unión única que é o formado por todos os países membros da Unión. Ou o que é o mesmo, todas as mercadorías e persoas que transporten equipaxes dentro deste territorio poden ir dun Estado a outro sen ter que pagar nada por pasar dun país a outro, sexa cal for a cantidade e o tipo de mercadoría transportada. É unha das consecuencias da existencia, desde 1993, do Mercado Único Europeo. Este Mercado Único, garante as 4 liberdades básicas dentro da UE: libre circulación de mercadorías, persoas, servizos e capitais.
Outra consecuencia, complementaria da anterior e que vén a ser como a outra cara da mesma moeda, é que a entrada ou saída de produtos desde ou cara aos países alleos á Unión Europea terá sempre que seguir o mesmo tratamento, comercial e administrativo, calquera que sexa o Estado da Unión que reciba ou envíe estes produtos.
Existe, polo tanto, unha soa fronteira entre a Unión Europea e o resto do mundo, o que supón un sistema único para realizar os intercambios comerciais entre os países integrados na Unión Europea e os restantes países do planeta.
As aduanas son os lugares onde se levan a cabo os trámites e as operacións para autorizar que as mercadorías poidan intercambiarse entre un país da Unión Europea e outro de fóra dela .
Nas aduanas preséntase a documentación declarando as cousas que se van a importar (cando se introducen no territorio da Unión Europea) ou a exportar (cando se envían a terceiros países).
Nelas deposítanse as mercadorías, que son revisadas polas autoridades aduaneiras para comprobar que corresponden co declarado e para verificar que se axustan ás medidas que sobre política comercial ten establecidas a Unión Europea.
É o momento en que, se así está sinalado nas normas que regulan o comercio exterior, debe procederse ao pagamento dos dereitos e demais impostos (IVE e Impostos Especiais) por importar os artigos de que se trate.
Unha vez concluídas todas estas operacións, autorízase á disposición dos artigos depositados (é o que se denomina "levante de mercadorías") para o seu libre traslado dentro da Unión Europea (no caso das importacións) ou para a súa saída a terceiros países (nas exportacións).
O contrabando prodúcese cando se eluden todos estes controis para o intercambio de mercadorías.
Isto pode ocorrer porque se trate de substancias ou artigos de uso prohibido, como é o caso das drogas ou armas. Nas drogas ou estupefacientes é o que se coñece por narcotráfico.
Tamén hai contrabando cando se pretende entrar ou sacar dun país bens que están especialmente protexidos. Hai que lembrar aquí o tráfico ilegal de obras de arte ou de animais e plantas en vías de extinción.
Por último, outra forma de contrabando é non declarar o comercio de artigos que, aínda estando permitidos, o seu intercambio está restrinxido e sometido ao pagamento de dereitos aduaneiros especiais, como ocorre co tabaco e as bebidas alcohólicas.
As autoridades aduaneiras tamén vixían que non entren pola Aduana falsificacións de marca (xoguetes falsificados, bolsos falsificados, etc.) ou mercadorías pirateadas (programas de ordenador, etc.)
Para finalizar hai que facer un comentario acerca dunha forma de delito que, aínda que non unicamente, ten a súa orixe no tráfico ilícito, trátase do "branqueo de capitais".
Enténdese por "diñeiro negro", ou “caixa B”, o capital que se xerou fóra do control da Administración Tributaria en operacións non declaradas que conforman o que se deu en chamar "economía mergullada". O “branqueo” consistiría en tratar de converter en diñeiro legal os beneficios das actividades delituosas ou irregulares, a través de compras, investimentos e operacións financeiras que introduzan tales beneficios na economía legalizada.
Para tratar de evitar o "branqueo de capitais" as leis establecen certos controis que deben seguir os bancos e demais entidades financeiras con respecto aos seus clientes e a orixe dos depósitos que reciben.