Os dereitos e as responsabilidades dos cidadáns

Vivir en comunidade, vivir en grupo, ten moitas vantaxes, pero tamén significa asumir responsabilidades. Quen vive en grupo benefíciase do que achegan os demais, pero tamén ten que achegar seu parte ao resto do grupo. É dicir, vivir en comunidade significa gozar de dereitos e vantaxes, pero tamén asumir as nosas responsabilidades para cos demais. Como exemplo, podemos pensar nas casas en que todos adoitamos vivir.

Pois ben, o Estado é como unha casa moi grande e quen viven nela son os cidadáns. Por iso, todas as persoas que viven nesa casa grande, nese Estado, teñen que pagar entre todos os gastos comúns; ou sexa, que todos teñen que pagar os impostos para que o Estado, que inclúe Comunidades Autónomas e Concellos, poida proporcionar os bens e servizos públicos que son para todos e que todos poden utilizar. Os impostos son unhas cantidades de diñeiro establecidas por lei que deben pagar os cidadáns para contribuír aos gastos públicos.

Nunha casa, hai piso grandes e piso pequenos e, polo tanto, non pagan a mesma cantidade para os gastos comúns os piso de diferente tamaño. Pois o mesmo pasa no Estado, onde hai cidadáns que teñen máis diñeiro e que, polo tanto, pagan máis impostos que outros cidadáns que teñen menos diñeiro e que, polo tanto, pagan menos de impostos.

Isto acontece porque, se todos pagasen o mesmo, do mesmo xeito que no caso das persoas que teñen pouco diñeiro fronte ás que teñen moito, o Estado (incluídas as Comunidades Autónomas e os Concellos) tería pouco diñeiro e podería proporcionar poucos bens e servizos públicos. Entón habería nenos que non poderían ir á escola porque os seus pais non poderían pagara, ou xente que non podería ir ao médico nin aos hospitais por non ter diñeiro suficiente, ou persoas maiores que terían que depender dos seus fillos ou dos seus netos para poder vivir porque non terían pensións. Tamén habería persoas que non poderían viaxar cando quixesen porque non habería bos transportes públicos; ou que, aínda que tivesen coche, tardarían moito en chegar aos sitios porque non habería boas estradas. Tamén habería problemas para recoller e reciclar os lixos, para ter auga nas casas para beber, ducharse e lavar a roupa, ou podería haber graves consecuencias se ocorrese un incendio por non ter bombeiros.

Para que as administracións públicas (tanto a central coma a autonómica e o local) poidan proporcionar os servizos públicos necesarios para que todos vivan o mellor posible, págase distinta cantidade de impostos segundo o diñeiro que se teña e segundo as obrigas persoais e familiares que teñan as persoas. Por exemplo, non pagan o mesmo quen gañan soldos moi altos que quen gañan soldos máis baixos; tampouco pagan o mesmo as persoas que viven soas que as que viven en familia; nin pagan o mesmo as familias que teñen fillos, ou que teñen que facerse cargo de persoas maiores ou de discapacitados, que aqueloutras que non teñen este tipo de responsabilidades.

É dicir, que todos os cidadáns teñen que pagar os impostos ao Estado, ás Comunidades Autónomas e aos Concellos. Isto é xustiza, que significa que, como todos os cidadáns teñen os mesmos dereitos, todos teñen as mesmas obrigas, entre elas, contribuír aos gastos comúns pagando os impostos. Pero os impostos non son unha cota fixa, igual para todos. Segundo sexa a situación económica e familiar dos cidadáns, así é a cantidade que teñen que pagar por impostos. Isto é equidade, que significa tratar de maneira diferente as situacións que son diferentes.

Os impostos tamén serven para que non haxa xente que careza das cousas máis necesarias porque non teña diñeiro. Isto é a redistribución. Co diñeiro dos impostos, a Administración central, a autonómica e o local proporcionan os bens e servizos públicos máis básicos e necesarios para todos os cidadáns. Se uns contribuíron con máis cantidade de impostos que outros, porque teñen maior capacidade económica, puxeron en práctica o valor da solidariedade, que é fundamental para vivir en sociedade.