Exposición do profesor
Sabemos xa que son os impostos, para que serven, quen a paga e tamén que son as Aduanas. Pero, quen ocúpase de que todo isto funcione?, quen recada os impostos e controla as Aduanas?
Pois ben, hai unha organización no Estado que se encarga de todo isto: é a Axencia Tributaria, que depende do Ministerio de Facenda. As súas siglas son: AEAT que significa Axencia Estatal de Administración Tributaria. Porén, de agora en diante referirémosnos a ela como Axencia Tributaria.
Seguramente haberedes oído falar da Axencia Tributaria e haberedes visto o seu símbolo ou logotipo en anuncios ou en impresos e papeis que utilizasen os vosos pais, ou incluso pode que pasásedes algunha vez por diante dalgún dos seus edificios, pois a Axencia ten oficinas en todas as capitais de provincia de España e tamén en moitos vilas.
A Axencia Tributaria funciona desde 1992 e ten dous obxectivos fundamentais: un é o de axudar as persoas a cumprir as súas obrigas en relación cos impostos e o outro é tratar de evitar e corrixir os casos en que haxa persoas que non cumpran a súa obriga de pagar os impostos.
Para cumprir eses obxectivos, a Axencia ten que realizar moitas tarefas e actividades; por iso, é unha organización moi grande (máis de 270 oficinas) onde traballan moitas persoas (máis de 27.000). Como todas as grandes organizacións, a Axencia está formada por distintas áreas e cada unha delas ocúpase de realizar unha función ou un tipo de tarefas determinadas.
A continuación, imos describir brevemente as principais áreas (Departamentos) da Axencia Tributaria e as funcións que cada unha desenvolve:
- Información e Asistencia.
A Axencia Tributaria conta con moitos servizos para informar os cidadáns e para axudarlles a cumprir as súas obrigas sobre o pagamento de impostos.
Así, os cidadáns que teñan dúbidas sobre o que deben facer poden acudir á oficina da Axencia máis próxima ou ben chamar a un teléfono especial que aparece na páxina web da Axencia Tributaria para preguntar o que queiran e as persoas que alí traballan se o explican.
Ademais, a Axencia pode facer nas súas oficinas gratuitamente a declaración da Renda a moitas persoas, con cita para que non teñan que esperar colas. Para os cidadáns que queiran facer eles mesmos as súas declaracións, a Axencia Tributaria creou uns programas de axuda informáticos cos que é moi fácil que a xente faga a súa declaración no ordenador (por exemplo, o programa Renda Web para o IRPF). Quen teñan Internet poden presentar desde a súa casa por esta vía a súa declaración e tamén poden entrar na páxina web da Axencia para obter a información que necesiten. A Axencia tamén facilita os datos fiscais e un borrador de declaración da renda a moitas persoas. Desta forma, o contribuínte, pode saber que datos ten a Axencia seus e, co borrador, en caso de estar de acordo, só ten que dar a conformidade e a súa declaración queda presentada, e pode dara facero cunha mensaxe de móbil.
- Control
Por desgraza, non todo o mundo cumpre coa súa obriga de pagar os impostos que lle corresponden. Hai xente egoísta e insolidaria que intenta pagar menos ou non pagar, co cal éstános prexudicando todos, xa que, ao non pór seu parte, hai menos diñeiro para pagar os gastos comúns, como son as estradas, os hospitais, os colexios, os xardíns e polideportivos, os bombeiros e policía e tantas cousas máis.
Estas persoas, que son os defraudadores, benefícianse de todos os servizos públicos igual que os que si pagaron os seus impostos.
Isto é inxusto, por iso, a Axencia Tributaria ten que estar sempre vixiando, con persoas dedicadas a investigar e descubrir aos defraudadores, a fin de que paguen o que deben á sociedade.
- Recadación
Outras dependencias da Axencia Tributaria encárganse de recibir o diñeiro que pagan os cidadáns en cumprimento das súas obrigas tributarias.
Estes servizos tamén se ocupan de conceder prazos ás persoas que non poden pagar os seus impostos dunha vez, nos casos en que a lei permíteo.
Finalmente, estas dependencias tratan de conseguir que paguen os que se atrasaron, non só no pagamento dos seus impostos senón tamén no pagamento doutras cantidades que deben, como son as multas de tráfico.
- Aduanas
Como xa todos vós coñecedes, España pertence, canda outros países de Europa, á Unión Europea. Unha das consecuencias de ser membro desa organización é que as mercadorías poden entrar e saír libremente de todos os países da Unión sen pagar aranceis.
Porén, os produtos que veñan de ou vaian a outros países que non son da Unión Europea si ten que pagar unha cantidade por aranceis.
Dentro da Axencia Tributaria hai uns servizos que se encargan de que esas cantidades se paguen: son as Aduanas. Ademais, estes servizos ocúpanse de vixiar e loitar contra o contrabando, actividade ilegal que consiste en que entren en España artigos e produtos prexudiciais como as drogas ou prohibidos como as armas ilegais, ou tamén en que saian do noso país obxectos valiosos como as obras de arte ou as especies animais e vexetais protexidos.
Para este labor, a miúdo arriscada, a Axencia conta con especialistas e con medios como avións, helicópteros e barcos.
- Informática
Para realizar as súas funcións, a Axencia Tributaria dispón de millóns de datos que obtén de numerosas fontes. Pero eses datos teñen que ser almacenados, organizados e tratados informaticamente para poder ser correctamente utilizados e sacar deles o máximo partido, tanto para poder axudar os cidadáns a cumprir coas súas obrigas tributarias como para descubrir aos defraudadores que non cúmprenas.
Deste labor encárganse os servizos informáticos da Axencia, que coidan tamén de instalar e manter todos os ordenadores que se utilizan na Axencia Tributaria.
- Outros servizos e oficinas
Para que un organismo tan grande e complicado como a Axencia Tributaria poida funcionar correctamente fan falta outra servizos que traballan internamente.
Así, existe un departamento que coida da axeitada organización interna da Axencia e de planificar a súa actividade.
Outros departamentos son responsables das cuestións que afectan aos recursos humanos ou persoas que traballan na Axencia e de que esta conte con todos os medios materiais necesarios para realizar as súas funcións.
Por último, hai outros servizos que vixían que a actuación da Axencia axústese á lei e cumpra debidamente os seus obxectivos.
Como diciamos, a Axencia Tributaria conta con moitas oficinas: polo menos unha en cada capital de provincia e nas cidades con máis habitantes. Estas oficinas chámanse Delegacións (cando están nas capitais de provincia ou en cidades grandes) e Administracións da Axencia Tributaria (cando están en vilas grandes ou en barrios de cidades moi grandes). Estas oficinas están preto das persoas que teñen que pagar impostos para axudarlles cando teñen dúbidas ou non saben moi ben que éche o que hai que facer. Tamén conta con administracións virtuais, as Administracións de asistencia Dixital Integral, que permiten atender os contribuíntes sen que estes desprácense.
Finalmente, hai que ter en conta que, as Comunidades Autónomas e as Entidades locais tamén teñen competencias sobre impostos. Por iso, nas súas respectivas administracións hai igualmente órganos encargados desta materia.