4.1.1. Control selectivo e investigación

As actuacións de control selectivo e investigación teñen por finalidade detectar e regularizar os incumprimentos máis complexos así como perseguir as formas máis sofisticadas de fraude. O seu carácter selectivo faias recaer sobre os contribuíntes que presentan un risco fiscal máis elevado. Teñen un gran compoñente investigador e comportan, en xeral, unha revisión da situación tributaria global obxecto de actuación inspectora. Por estes motivos, os órganos que as levan a cabo están dotados das máis amplas facultades que a normativa atribúe á Administración Tributaria.

As actuacións de control selectivo lévanse a cabo polos órganos de Inspección Financeira e Tributaria, cando se refiren a tributos internos e, polos órganos de Aduanas e Impostos Especiais, respecto dos tributos sobre o comercio exterior e os Impostos Especiais.

As devanditas actuacións culminan, normalmente, coas correspondentes liquidacións administrativas que regularizan a situación tributaria do obrigado tributario ou ben coa presentación de denuncia ante o Ministerio Fiscal cando, no curso das actuacións, aprécianse indicios de delito contra a Facenda Pública, branqueo de capitais ou contrabando.

En 2014, presentáronse 391 denuncias ao Ministerio Fiscal por delito contra a Facenda Pública por un importe global de 305,04 millóns de euros. Estes datos móstranse no Cadro nº 19 do Anexo.

As principais magnitudes que resultan das actividades de control selectivo reflíctense no seguinte cadro do Anexo:

Control de tributos internos

Ao longo do ano 2014 desenvolvéronse un gran número de actuacións, entre as que podemos destacar as seguintes:

• Tratamento intensivo das diferentes fontes de captación e explotación de información.
• Control da fiscalidade internacional, para evitar a utilización abusiva da normativa e de determinados réximes especiais, as operacións realizadas con paraísos fiscais, os servizos intragrupo e, se é o caso, actuacións de relevancia de profesionais, artistas ou deportistas non residentes, etc.
• Control sectorial da tributación directa de persoas xurídicas en función dunha serie de riscos preconfigurados.
• Aproveitamento da experiencia adquirida para redefinir os riscos de fraude fiscal nas persoas físicas, mediante a análise dos diferentes modelos de captación de información dispoñible (subministración de enerxía eléctrica, cobramentos a través de tarxetas de crédito e débito, etc.).
• Control de redes de emisores de facturas falsas que actúan ao abeiro das características especificas do réxime de módulos de cara a verificar as posibles actuacións irregulares vinculadas coas modificacións normativas do réxime tributario.
• Control da correcta tributación de profesionais, especialmente canto ao uso abusivo de estruturas societarias interpostas.
• Mantemento da liña de incremento da actividade de análise das novas tecnoloxías da información e as comunicacións.

Neste exercicio, os órganos de Inspección Financeira e Tributaria seguiron reforzando a súa actividade inspectora, impulsando un total de 99.580 actuacións nominais de comprobación e investigación (un 6,8 por cento máis que no exercicio anterior e un 35 por cento máis que en 2011) e liquidando case 5.000 millóns de euros de débeda tributaria.

Por ámbitos de control, continuáronse impulsando o sector de profesionais, cun incremento de inspeccións do 35 por cento, e o de sociedades e socios (14,6 por cento) e, ademais, reforzáronse sensiblemente as inspeccións para a regularización de beneficios fiscais aplicados incorrectamente (56 por cento).

Por outra banda, as actuacións de control de solicitudes de devolución desenvolvida pola Inspección dos Tributos intégranse dentro da estratexia xeral da Axencia Tributaria orientada a un control integral das devanditas solicitudes. O obxectivo esencial deste control é garantir que as solicitudes de devolución sexan axeitadamente revisadas, atendendo ás súas distintas características e niveis de risco, para evitar a realización de devolucións improcedentes. En 2014 finalizáronse un total de 3.032 expedientes de control de devolucións.

Ao longo de 2014, terceiro ano do “Plan especial contra a economía mergullada” implementada pola Axencia Tributaria, consolidáronse as actuacións presenciais destinadas ao control in situ de obrigas formais e rexistrais en sectores de risco fiscal. Das 21.075 actuacións presenciais de verificación formal realizadas destacan, novamente, o incremento rexistrado nas visitas destinadas a detectar alugamentos non declarados, un total de 7.410, e as 11.223 visitas efectuadas no marco do programa específico sobre economía mergullada; así mesmo, realizáronse 682 actuacións de control de comunidades de propietarios, 1.174 de control de facturación, medios de pagamento e uso de efectivo, e 586 actuacións de control censual.

Ademais, no curso do ano 2014, iniciáronse novas actuacións no marco do Plan de Visitas: o control do cumprimento de requisitos para a aplicación da dedución por conta aforro empresa, a realización de visitas a edificios non residenciais pertencentes a persoas físicas, declarados en IRPF como non arrendados nin afectos a actividades económicas, visitas empresas en que se realizou a verificación de facturas emitidas, e visitas centros de actividades lúdicas.

O programa de actuacións presenciais, durante este exercicio, deu un salto cualitativo no control da economía mergullada debido ao sensible reforzo que supuxeron as unidades especializadas de auditoría informática (UAI) da Axencia Tributaria. Estas unidades son expertas na detección de manipulacións electrónicas da contabilidade e ocultacións parciais de actividade. Así, en 2014 desenvolvéronse un total de 1.536 actuacións (un 59 por cento máis que o ano anterior) con participación das UAI .

Doutra banda, a Axencia Tributaria continuou a estratexia dirixida á loita contra as tramas de fraude do Imposto sobre o Valor Engadido Intracomunitario. Nesta liña, tramitáronse 12.738 expedientes de control e seguimento do Rexistro de Operadores Intracomunitarios e do Rexistro de Devolucións Mensuais.

Durante 2014, prorrogáronse as actuacións inspectoras sobre operacións con billetes de alta denominación (con valor facial de 500 euros). De igual xeito cómpre destacar o control sobre a entrada ou saída de territorio nacional de calquera medio de pagamento (agás cheques nominativos) por importe igual ou superior a 10.000 € por persoa e viaxe, e sobre os movementos no interior do territorio nacional de medios de pagamento (agás cheques nominativos) por importe igual ou superior a 100.000 €. Así mesmo, nestas actuacións de investigación de movementos de efectivo inclúense controis ás operacións comprendidas nas declaracións informativas presentadas polas entidades de crédito, con carácter anual, respecto das imposicións, disposicións de fondos, cobramentos e pagamentos, cando o seu importe é superior a 3.000 euros.

Por outra banda, a Axencia Tributaria continuou desenvolvendo o control de prezos de transferencia en operacións realizadas por multinacionais e grandes empresas con presenza no noso país, así como as actuacións dirixidas á regularización abusiva da dedución de gastos financeiros en operacións intragrupo.

Así mesmo, os Acordos Previos de Valoración de Operacións Vinculadas constitúen un elemento esencial para previr situacións de risco en materia de prezos de transferencia, aumentar a seguridade xurídica dos contribuíntes e reducir a litixiosidade. Os órganos de inspección, durante este exercicio, tramitaron un total de 90 solicitudes de Acordos Previos de Valoración, cunha base impoñible implicada nos mesmos de, aproximadamente, 8.200 millóns de euros. En 2014 resolvéronse 40 solicitudes de Acordos Previos de Valoración de operacións vinculadas das que 23 foron estimadas, 4 desestimadas e, en 13 casos, produciuse a desistencia polos solicitantes.

Impostos especiais

En 2014, as comprobacións centráronse sobre os seguintes ámbitos:

• Biocarburantes contidos en gasóleos e gasolinas postas a consumo desde depósitos fiscais de hidrocarburos.
• Uso indebido de gasóleo bonificado.
• Fábricas de bebidas derivadas, comprobando que o reflectido na contabilidade de existencias do establecemento correspóndese co inscrito na contabilidade financeira, en relación coa actividade para a que está autorizada.
• Establecementos produtores de electricidade que poidan estar operando incumprindo os requisitos de inscrición como fábricas, de acordo coa normativa reguladora dos Impostos Especiais, así como a aplicación das exencións do devandito imposto.
• Exencións e supostos de non suxeición do Imposto Especial sobre Determinados Medios de Transporte, así como revisión das bases impoñibles declaradas, especialmente en relación con embarcacións de bandeira non española.
• Control da fraude no IVE derivado de operacións con produtos obxecto dos Impostos Especiais.

Control aduaneiro

As actuacións no área de control aduaneiro dirixíronse á revisión daqueles elementos dos tributos que gravan o comercio exterior e que non poden ser comprobados no momento do despacho aduaneiro.

En particular, realízanse controis do valor en aduana das mercadorías relacionados cos seguintes temas: O problema da infravaloración das mercadorías importadas considérase un dos máis importantes focos de fraude existente no momento actual, sendo os sectores máis afectados os do téxtil, o calzado, os bolsos e os artigos de marroquinaría. Ademais, compróbase se o prezo real das mercadorías correspóndese coa documentación comercial presentada no momento do despacho aduaneiro e, se é o caso, xustifícanse as dúbidas que poidan proporse á aduana pola declaración de valores anormalmente baixos. Así mesmo, compróbanse os casos en que, existindo conceptos a incluír no valor en aduana como axustes ao prezo pago ou por pagar, non se incrementou o valor e, finalmente, a concorrencia de circunstancias-especialmente a vinculación - que impidan a utilización do valor de transacción e obriguen á utilización dos métodos secundarios de valoración.

Simultaneamente, lévanse a cabo revisións da orixe das mercadorías e aplicación de dereitos antidumping para evitar a fraude consistente na presentación de certificados de orixe e facturas falsas ou adulteradas, na realización de vendas-reais ou ficticias - no país de orixe real con outros terceiros países con tratamento preferencial ou sen dereitos antidumping e na incorrecta aplicación do código adicional que comporta o pagamento dun dereito antidumping inferior ao xeral ou de importe cero. Ademais, realízanse controis sobre a clasificación arancelaria das mercadorías.

En relación co IVE á importación, cómpre destacar o control da aplicación de tipos reducidos e da exención nos despachos a libre práctica. Así mesmo, contrólase a fraude no IVE interior derivado de operacións de comercio exterior.

Represión do contrabando

En materia de contrabando a Axencia Tributaria realiza, en coordinación con outros organismos do Estado, actuacións de vixilancia e control no espazo marítimo e aéreo español e, especialmente, nos recintos aduaneiros, dirixidas á represión e control do contrabando de estupefacientes, tabaco, falsificacións e outros xéneros, así como do branqueo de capitais conexas.

En 2014, interviñéronse, froito destas actuacións, 134.237 kg de haxix, 12.043 de cocaína e 9.599.962 paquetes de tabaco, o que supón un total de 1.659 delitos e 12.264 infraccións de contrabando. Así mesmo, denunciáronse 137 delitos de falsificación e 109 de branqueo de capitais.

As cifras sobre contrabando e sobre as actuacións realizadas durante este exercicio éxpónse nos seguintes cadros do Anexo: