4.1.3. Fase recadadora

A Axencia Tributaria desenvolve un amplo elenco de actuacións conducentes ao cobramento das débedas e sancións tributarias derivadas da aplicación do sistema tributario estatal e aduaneiro así como das derivadas dos demais recursos de natureza pública cuxa xestión asume en virtude de Lei ou Convenio.

Nestas actuacións que se levan a cabo, tanto en período voluntario coma en período executivo, resulta preciso a utilización de todos aqueles mecanismos que o ordenamento xurídico habilita para o cobramento coactivo.

A Axencia Tributaria xestiona en período executivo tanto as débedas orixinadas pola aplicación dos tributos da súa competencia que non fosen ingresadas en período voluntario como os ingresos de dereito público doutros entes ou organismos públicos, cuxa xestión fóselle encomendada por Lei ou Convenio.

A Axencia Tributaria apostou en 2014 por intensificar as actuacións máis cualificadas para a loita contra a fraude na fase recadadora.

Evolución da débeda pendente

A xestión recadadora das débedas tributarias consiste no exercicio das funcións administrativas conducentes ao seu cobramento. Inclúe un conxunto de actuacións como a investigación patrimonial, a adopción de medidas preventivos, a realización de acordos de derivación de responsabilidade e todas aquelas previstas no Regulamento Xeral de Recadación con suxeición aos prazos establecidos no ordenamento xurídico tributario, dirixidas todas elas ao cobramento da débeda tributaria, aínda que non supoñen, necesariamente, o cobramento da débeda.

Ata que as débedas tributarias se extingan, por pagamento, compensación ou os demais medios previstos legalmente, considéranse “pendentes”. Non obstante, dentro das débedas pendentes hai que distinguir entre aquelas en que concorren supostos de suspensión, adiamento ou procedemento concursal, que non resultan esixibles mentres permanezan nesa situación, do resto de débedas   pendentes, respecto das que os órganos de recadación despregan todas as facultades previstas no ordenamento xurídico.

A débeda pendente ao final de cada ano é o resultado de sumar á débeda pendente ao inicio dese ano as débedas pendentes orixinadas no ano en curso, denominado “cargo anual”, e de restar as cancelacións que se producen no ano, ben por ingresos obtidos como resultado das actuacións recadadoras ou ben por outras causas legalmente establecidas.

A débeda pendente, a 31 de decembro de 2014, era de 50.226 millóns de euros. En comparación coa débeda pendente a finais de 2013 (50.174 millóns), o incremento foi cero (0,1 %), por primeira vez en 15 anos.

Os seguintes cadros  do Anexo mostran, respectivamente, a evolución da débeda pendente ao final de cada un dos anos comprendidos no período 1996-2014 e  a desagregación da débeda pendente:

No referente á débeda en executiva, durante 2014, o importe total das débedas obxecto de recarga de constrinximento ascendeu a 12.585 millóns. As débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria ascenderon a 9.553,4 millóns e as doutros entes a 3.031,5 millóns de euros. Por outra banda, cancelouse débeda por importe de 10.197,1 millóns.

As principais magnitudes relativas á fase recadadora desenvólvense nos cadros que se enumeran a continuación exposta no Anexo:

Débedas xestionadas pola Axencia Tributaria

As débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria, obxecto de recarga de constrinximento no ano 2014, ascenderon a 9.553,4 millóns, o 76 por cento do total. Esta débeda procede tanto de liquidacións practicadas pola Axencia Tributaria como de autoliquidacións presentadas polos contribuíntes sen ingreso ou de adiamentos incumpridos.

Durante 2014, co fin de lograr o cobramento efectivo das liquidacións realizadas como consecuencia dos labores de control, incrementáronse, moi sensiblemente (un 81 por cento), as actuacións de investigación patrimonial. Neste sentido, realizáronse 43.476 actuacións relativas a información rexistral sobre bens e actividades, 3.885 actuacións de comparecencia, que tiveron por obxecto a verificación da actividade económica ou patrimonial, a valoración de predios ou a apertura de caixas de seguridade, entre outras, e 28.596 requirimentos de información, dos que 17.522 son investigacións de fondos para detectar a falsos insolventes, o que supón cuadriplicar as investigacións que se facían no ano 2012.

Ademais, para previr e combater o baleirado patrimonial dos debedores e co mesmo obxectivo de ampliar as posibilidades de cobramento efectivo das débedas liquidadas, continuouse potenciando a adopción tanto de medidas preventivas cando existisen indicios de que o cobramento da débeda poídase ver frustrado ou gravemente dificultado, como de derivacións de responsabilidade como mecanismo para esixir a un terceiro o pagamento da débeda cando, ante o non-pagamento do debedor principal, danse os orzamentos establecidos na Lei. Desta forma, incrementáronse un 31 por cento os acordos de derivación de responsabilidade (derivación a terceiros distintos do debedor principal), ata acadar as 15.374 actuacións, triplicando así as cifras de acordos de derivación que se rexistraron no ano 2011. Adoptáronse, pola súa parte, un total de 3.624 medidas preventivas (un 14,2 por cento máis que en 2013) para evitar baleirados patrimoniais. Dese total, 1.762 medidas preventivas leváronse a cabo aproveitando as novas ferramentas que ofrece a Lei antifraude de 2012 (Lei 7/2012), por un importe superior aos 1.000 millóns de euros, un 71 por cento máis que o ano anterior.

No Cadro nº 31. Medidas preventivas e derivacións de responsabilidade (Anexo) móstranse os resultados obtidos no 2013 e 2014 e a súa taxa de variación.

Ao mesmo tempo, a Axencia incrementou nun 40 por cento os acordos para prohibir a disposición de inmobles que pertencen a sociedades con accións embargadas por non-pagamento de débedas tributarias, que son tamén unha ferramenta de loita contra a fraude na fase recadadora que se incorporou na Lei 7/2012.

Xestión de débedas doutros entes

En 2014, a Axencia Tributaria xestionou débedas en período executivo procedentes de 166 entes externos (Departamentos Ministeriais, Organismos Autónomos, Comunidades Autónomas, Entidades Locais e outros entes públicos). O maior porcentaxe de débeda a xestionar corresponde aos Departamentos Ministeriais (51,14 por cento) seguido das Comunidades Autónomas (29,01 por cento) e dos Organismos Autónomos (17,45 por cento).

En 2014, o importe da débeda obxecto de recarga de constrinximento ascendeu a 3.031,5 millóns de euros, que hai que sumar á débeda pendente de xestión a 31 de decembro de 2013 por importe de 3.600,186 millóns.