4.1.2. Control extensivo

O control extensivo ten por finalidade a detección e corrección de erros e incumprimentos menos complexos. Diríxese, partindo da información de que dispón a Axencia Tributaria, a verificar, con carácter xeral, todas as obrigas tributarias consideradas individualmente. Baséase, fundamentalmente, en procesos informáticos e en controis de tipo documental (sen revisión da contabilidade mercantil do contribuínte), realizados normalmente nas propias oficinas.

O control extensivo realízase polos órganos de Xestión Tributaria; pola Dependencia de Asistencia e Servizos Tributarios respecto dos contribuíntes adscritos á Delegación Central de Grandes Contribuíntes (DCGC); polas Unidades de Xestión de Grandes Empresas, dependentes da área de Inspección Financeira e Tributaria, respecto dos contribuíntes sobre os que se exerzan as súas competencias (entre outros, aqueles sobre os que a DCGC non exerza a súa competencia pero cuxo volume de operacións supere a cifra de 6,01 millóns de euros durante o ano natural inmediatamente anterior); e polos órganos de Aduanas e Impostos Especiais en relación aos tributos de comercio exterior e Impostos Especiais.

Imposto sobre a renda das persoas físicas

As actuacións de control extensivo sobre este imposto, en 2017, centráronse fundamentalmente nas declaracións de IRPF do exercicio 2015. Ata agora de confección desta Memoria, os resultados globais da campaña de comprobación IRPF 2015 supuxeron unha recadación total de 491,2 millóns de euros e a realización de 512.562 liquidacións.

Os resultados obtidos reflíctense no  seguinte cadro do Anexo:

Ademais, iniciouse a campaña de control do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas 2016, que se estenderá durante 2018 e cuxos datos se ofrecerán na Memoria da Axencia Tributaria do devandito ano.

Imposto sobre Sociedades e Imposto sobre o Valor Engadido

En 2017, as actuacións de control extensivo realizadas en relación co Imposto sobre Sociedades e o Imposto sobre o Valor Engadido centráronse basicamente nas declaracións do exercicio 2015, tanto de grandes empresas como do resto de obrigados.

Con respecto ao Imposto sobre Sociedades do exercicio 2015, as comprobacións iniciadas no ano 2016 e finalizadas en 2017 supuxeron a práctica de 35.619 liquidacións, por un importe global de 703,808 millóns de euros. No que fai ao Imposto sobre o Valor Engadido correspondente ao exercicio 2015, efectuáronse 128.076 liquidacións provisionais por un importe global de 1.530,769 millóns de euros. Estas cifras inclúen os resultados das actuacións de control que teñen como consecuencia as liquidacións de contraído previo, as minoracións de devolucións e compensacións, así como as de bases impoñibles negativas. A mellora dos resultados está motivada, entre outras razóns, polo reforzamento das actuacións de comprobación de riscos fiscais concretos identificados a través de procesos de análise centralizada, aproveitando as novas fontes de información e as melloras tecnolóxicas implantadas.

Finalmente, no que fai aos contribuíntes adscritos ao rexistro de devolucións mensuais de IVE, as liquidacións provisionais relativas ao exercicio 2016, iniciadas nese mesmo exercicio e finalizadas no ano 2017, ascenderon a 8.378, por un importe total de 110,4 millóns de euros.

Actuacións sobre contribuíntes en Módulos

No caso de contribuíntes sometidos ao réxime de estimación obxectiva, os resultados das actuacións de control tradúcense na incoación de actas de inspección e na emisión de liquidacións provisionais. Os principais datos sinálanse no seguinte cadro do Anexo:

Comprobación de declaracións periódicas

Partindo do censo de empresarios, profesionais e retenedores realízase un control automatizado do cumprimento das obrigas de presentación de autoliquidacións periódicas (do Imposto sobre o Valor Engadido e das retencións e dos pagamentos fraccionados).

Durante 2017 emitíronse un total de 648.866 cartas e requirimentos, atendendo, ademais, 35.912 tramites de audiencia e xerandose en total 42.658 autoliquidacións presentadas por un importe de 38,8 millóns de euros.

Tamén se realizaron 32.191 liquidacións por pagamentos fraccionados de IRPF, Imposto sobre Sociedades e réxime simplificado de IVE, por un importe de 29,4 millóns de euros.

Control nas Aduanas

Hoxe a actuación das aduanas, ademais de asegurar a máxima axilidade posible no comercio internacional, oriéntase á realización de controis encamiñados á protección dos intereses financeiros da UE e dos seus Estados membros, así como á protección e seguridade de todos os cidadáns da Unión.

As actuacións orientadas a combater a fraude en tributos afectan a dous grandes ámbitos:

• No ámbito da Unión Europea, os relacionados cos recursos propios: dereitos aduaneiros, dereitos agrícolas e cotizacións do azucre.
• No ámbito interno, os que afectan aos impostos indirectos: Imposto sobre o Valor Engadido, Impostos Especiais e os Impostos Ambientais.

De igual forma, as aduanas tamén levan a cabo actuacións encamiñadas a combater actividades ilícitas que transcenden o ámbito fiscal como son, entre outros, os controis sanitarios, os que inciden sobre o control da calidade dos produtos garantindo a seguridade do consumidor, os que teñen por obxecto a protección da propiedade intelectual, o medio natural ou o patrimonio cultural, o control dos intercambios comerciais con material de defensa e dobre uso, produtos químicos, substancias que poidan ser empregadas como precursores de estupefacientes e substancias psicótropas, así como o control da violación de embargos comerciais impostos pola UE e Nacións Unidas, ou controis de especies de fauna e flora protexida polo Convenio CITES.

Como exemplo dos resultados destes controis, no de especies protexidas (Convenio CITES), durante o ano 2017 interviñéronse 1.049 unidades e 140.352 gramos (angulas) de animais vivos pertencentes a especies protexidas. No ámbito da defensa da propiedade intelectual, en 2017, entre outros resultados, practicáronse 4.722 retencións de expedicións de mercadoría por presunta vulneración de dereitos de propiedade intelectual, de que se incoaron 87 delitos e tramitáronse 2.999 infraccións.

O control tributario ten por obxecto verificar a correcta declaración dos elementos determinantes da débeda aduaneira e fiscal, no momento do despacho aduaneiro ou en revisión posterior:

• Identificación da mercadoría obxecto da declaración aduaneira e a súa correcta clasificación arancelaria.
• Verificación da orixe da mercadoría e dos documentos acreditativos do mesmo.
• Comprobación das bases impoñibles declaradas.

O control extrafiscal tamén se apoia na fixación de filtros baseados na análise de riscos, que determina un control documental baseado na verificación dos certificados e autorizacións expedidas polos organismos competentes ou un control físico para constatar que a mercadoría presentada a despacho coincide coa declarada.

Estes datos móstranse no seguinte cadro do Anexo:

Desde o 1 de xaneiro de 2017, coa posta en funcionamento do Portelo Único Aduaneira (VUA) en importación, a xestión da incorporación ao DUA dos certificados autorizados polos Servizos Paraaduaneiros pasou a realizarse na admisión do DUA , polo que diminuíron considerablemente os controis documentais á importación deste tipo de filtros. A xestión séguese realizando igualmente, pero dunha forma que está máis en liña coas recomendacións da Comisión de reservar o circuíto laranxa relativa ás comprobacións documentais para os controis por riscos de tipo aduaneiro. Así, creouse un novo circuíto “amarelo” destinado a identificar todas aquelas operacións que teñen que ser obxecto da presentación dun determinado documento/certificado ou autorización expedida por outros organismos distintos á Axencia Tributaria.

Independentemente do procedemento de declaración empregado (normal ou simplificado) o poder identificar o comercio ilexítimo e, polo tanto, de baixo risco, permite ás autoridades aduaneiras centrar os recursos limitados naqueles operadores que supoñen un risco maior, facilitando o comercio lexítimo.

Neste contexto, en 2008 entrou en vigor a figura do operador económico autorizado (OEA), operador de confianza que, tras cumprir unha serie de requisitos, poderase beneficiar de simplificacións aduaneiras e facilitacións de seguridade. Actualmente, na UE hai máis de 11.000 empresas certificadas e asináronse acordos de recoñecemento mutuo internacional con algúns países, o que non só fortalece a seguridade de toda a cadea loxística, senón que tamén facilita o comercio. Ademais, consolídase a escala internacional o enfoque adoptado pola Organización Mundial de Aduanas e dá resposta ao desexo da comunidade empresarial de evitar a proliferación de requisitos e de homologar os procedementos de protección nas aduanas. A UE adoptou acordos de recoñecemento mutuo do réxime de Operador Económico Autorizado con Xapón, Estados Unidos, Suíza, Noruega e coa República Popular China.

España conta con 810 destes operadores, concedendo esta condición en 2017 a 61 novos operadores.

Ademais, durante o ano 2017 escaneáronse un total de 28.227 colectores, tanto de importación coma de exportación, para comprobar que a carga declarada coincidía coa imaxe radiográfica obtida do interior do colector e comprobando a posible existencia de dobres fondos ou compartimentos ocultos. Tamén se continuou co control radiolóxico dos mesmos, ao obxecto de detectar posibles tráficos ilícitos de materiais nucleares e radioactivos, así como mercadorías contaminadas.

Intervención e xestión de Impostos Especiais

As actuacións de intervención de Impostos Especiais caracterízanse por implicar tanto controis previos como simultáneos ao momento de realización do feito impoñible. Iso vén motivado porque nestes casos conflúen, xunto a elevados tipos impositivos, supostos de exencións, non suxeicións e bonificacións tributarias en función do destino, con bases impoñibles non monetarias. No desenvolvemento da súa función, os interventores erguen actas de carácter previo para regularizar a situación tributaria dos suxeitos pasivos que comproban. O carácter previo destas actas vén motivado, entre outras circunstancias, polo feito de que a comprobación contable se limita aos rexistros esixidos pola Lei e o Regulamento de Impostos Especiais.

Os datos correspondentes aos exercicios 2016 e 2017 ofrécense no seguinte cadro do Anexo: