4.2.3. Fase recadadora
A Axencia Tributaria desenvolve un amplo elenco de actuacións conducentes ao cobramento das débedas e sancións tributarias derivadas da aplicación do sistema tributario estatal e aduaneiro, así como das derivadas dos demais recursos de natureza pública cuxa xestión asume en virtude de Lei ou Convenio.
Nestas actuacións que se levan a cabo, tanto en período voluntario coma en período executivo, resulta precisa a utilización de todos aqueles mecanismos que o ordenamento xurídico habilita para o cobramento coactivo.
A Axencia Tributaria seguiu apostando en 2019 por intensificar as actuacións máis cualificadas para a loita contra a fraude na fase recadadora.
Evolución da débeda pendente
A xestión recadadora das débedas tributarias consiste no exercicio das funcións administrativas conducentes ao seu cobramento. Inclúe un conxunto de actuacións como a investigación patrimonial, a adopción de medidas preventivos, a realización de acordos de derivación de responsabilidade e todas aquelas previstas no Regulamento Xeral de Recadación con suxeición aos prazos establecidos no ordenamento xurídico tributario.
Ata que as débedas tributarias se extingan, por pagamento, compensación ou os demais medios previstos legalmente, considéranse “pendentes”. Non obstante, dentro das débedas pendentes hai que distinguir entre aquelas en que concorren supostos de suspensión, adiamento ou procedemento concursal, que non resultan esixibles mentres permanezan nesa situación, do resto de débedas pendentes, respecto das que os órganos de recadación despregan todas as facultades previstas no ordenamento xurídico.
A débeda pendente ao final de cada ano é o resultado de sumar á débeda pendente ao inicio dese ano as débedas pendentes orixinadas no ano en curso, denominado “cargo anual”, e de restar as cancelacións que se producen no ano, ben por ingresos obtidos como resultado das actuacións recadadoras ou ben por outras causas legalmente establecidas.
A débeda pendente, a 31 de decembro de 2019, era de 42.770 millóns de euros, o que supón un incremento do 2,7 por cento con respecto a 31 de decembro de 2018. O crecemento da débeda pendente explícase, en boa parte, pola entrada de débedas doutros entes, relacionadas con debedores condenados por actos de terrorismo (indemnizacións a vítimas abonadas polo Estado). En 2019 produciuse un cargo extraordinario por este concepto de 1.300 millóns (máis de 15 veces o cargo equivalente do ano anterior), que en boa medida se acabarán cancelando no futuro por imposibilidade manifesta de cobramento
O Cadro nº 37 Nova xanela representa a Evolución da débeda pendente ao final de cada un dos anos comprendidos no período 2000-2019 (Anexo).
No Cadro nº 38. Desagregación da débeda pendente Nova xanela (Anexo) detállanse os datos relativos a este concepto.
Débedas pendentes en período executivo
No referente á débeda en executiva, durante 2019, o importe total da débeda a xestionar en período executivo ascendeu a 33.136,7 millóns de euros. Este importe inclúe a débeda en executiva pendente a principios de 2018 e o cargo ou débedas en executiva cargada durante o exercicio. O importe total das débedas obxecto de recarga de constrinximento en 2019 ascendeu a 9.805,9 millóns de euros, un 10 por cento máis que en 2018. Deste importe, as débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria ascenderon a 5.695 millóns e as doutros entes a 4.111 millóns de euros. Por outra banda, cancelouse débeda por importe de 9.225,4 millóns.
As principais magnitudes relativas á fase recadadora desenvólvense nos cadros que se enumeran a continuación exposta no Anexo:
Cadro nº 39. Datos relativos a débedas en executiva durante 2019 Nova xanela
Gráfico nº 40. Evolución do cargo en período executivo (2006-2019) Nova xanela
Débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria
Da débeda obxecto da recarga de constrinximento en 2019, o 58 por cento do total, 5.694,8 millóns, provén de débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria. Esta débeda procede tanto de liquidacións practicadas pola Axencia Tributaria como de autoliquidacións presentadas polos contribuíntes sen ingreso ou de adiamentos incumpridos. Pola súa banda, cancelouse débeda orixinada pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria por importe de 6.438,8 millóns.
Ademais, para previr e combater o baleirado patrimonial dos debedores vénse potenciando nos últimos anos a adopción tanto de medidas preventivas (cando existen indicios de que o cobramento da débeda poídase ver frustrado ou gravemente dificultado), como derivacións de responsabilidade (en canto mecanismo para trasladar a obriga de pagamento dun obrigado a outro), cando se dan os orzamentos establecidos na Lei.
No Cadro nº 41. Medidas preventivas e derivacións de responsabilidade Nova xanela (Anexo) móstranse os resultados obtidos no 2018 e 2019 e a súa taxa de variación.
Xestión de débedas doutros entes
En 2019 realizouse a recadación en período executivo para un conxunto de 173 entes externos, comprendendo neles 45 Organismos Autónomos, 16 Comunidades Autónomas, 50 Entidades Locais e 46 Entes Públicos, ademais dos diferentes Departamentos Ministeriais que incorporaron os recursos de dereito público á vía de constrinximento e outras débedas de dereito público cuxos ingresos teñen que engrosar o Orzamento do Estado. Tamén se xestionou o cobramento de débedas doutros Estados membros da Unión Europea no marco da Asistencia Mutua, así como doutros países por acordos internacionais subscritos (OCDE).
En 2019, o importe da débeda obxecto de recarga de constrinximento ascendeu a 4.111,2 millóns de euros. Pola súa banda, cancelouse débeda por importe de 2.786,7 millóns de euros.
Por orixe, os entes externos con maior importe de débeda a xestionar pola Axencia Tributaria durante 2019 foron os Departamentos Ministeriais (34,6 por cento), as Comunidades Autónomas (12 por cento) e o Organismo Autónomo Xefatura de Tráfico (8 por cento).
No que fai ás Comunidades Autónomas, con maior importe de débeda xestionada en 2019, destacan Andalucía e Cataluña.
Outras actuacións relativas ao control en fase de recadación
No marco da asistencia mutua entre países membros da Unión Europea, a Axencia Tributaria enviou a outros países membros, durante 2019, 1.614 peticións, fronte ás 906 enviadas en 2018.
Estes requirimentos inclúen peticións de cobramento, información, notificación e adopción de medidas preventivas.
Pola súa parte, tamén se atenderon peticións recibidas de países membros da Unión Europea, acadando en 2019 a cifra de 1.859 peticións, fronte ás 1.607 de 2018.