4.7. Medidas adoptadas pola Axencia Tributaria en relación co COVID-19
A situación excepcional vivida durante o ano 2020 derivada da pandemia provocada polo COVID-19 supuxo a necesidade de adoptar medidas extraordinarias e de adaptar o funcionamento da Axencia Tributaria á nova situación.
En paralelo coa declaración do estado de alarma en todo o territorio nacional que limitaba o dereito de libre circulación das persoas e que foi prorrogado ata o 7 de xuño do pasado ano, o director Xeral mediante Resolución do 13 de marzo de 2020, habilitou os distintos centros directivos da Axencia Tributaria para fixar un protocolo coas medidas que fosen necesarias para desenvolver os supostos de suspensión temporal de actividades e flexibilización da xornada laboral e implantación do teletraballo nos seus ámbitos de competencias, o que supuxo na práctica a xeneralización do teletraballo en todos os Departamentos e Delegacións da Axencia, agás excepcións ligadas á prestación de servizos públicos esenciais incompatibles con esta figura durante todo este período de tempo.
Tras as primeiras semanas do estado de alarma, iniciouse a reincorporación paulatina, homoxénea e progresiva ao posto de traballo presencial do persoal da Axencia Tributaria, que garantise tanto a seguridade dos empregados como a prestación do servizo. Máis dun ano despois aínda non se pode falar dunha volta completa á normalidade.
Para facilitar o teletraballo do persoal da Axencia Tributaria desde o inicio do estado de alarma, o Departamento de Informática realizou distintos desenvolvementos que permitiron o traballo da case totalidade do cadro de persoal desde os seus domicilios, permitindo o acceso ao medio de traballo en mobilidade e posibilitando non só a realización de reunións por videoconferencia interna e con contribuíntes (sistema VIVI) senón tamén a atención a contribuíntes, a través de novos servizos de axuda e videoasistencia.
Estableceuse a presentación de predeclaracións (PDF) durante o estado de alarma, ou cambios nos Sistemas de Autenticación, que permitisen facer fronte, coas garantías necesarias, á situación xerada polo peche de oficinas ou os cambios nos sistemas de notificación.
Así mesmo, durante 2020 cumpriu o desenvolvemento de diversas actuacións pola Axencia Tributaria en resposta a medidas urxentes e extraordinarias adoptadas progresivamente para responder ao impacto económico e social que produciu a crise sanitaria e que repercutían no ámbito tributario.:
Paralelamente implementouse un apartado na web da Axencia Tributaria denominada “Medidas tributarias COVID-19” en que se tratou de dar resposta a todas as dúbidas que a situación xerou, tanto desde un punto de vista normativo como procedimental, incluíndo unha recompilación de preguntas frecuentes en constante actualización.
No ámbito de Xestión Tributaria, tras a aprobación a través de distintos reais decretos de medidas excepcionais que supuxeron a suspensión, ampliación ou modificación dos prazos dos procedementos, foi preciso adoptar cambios nas aplicacións. Eses prazos foron aplicados de oficio, agás renuncia expresa dos contribuíntes, facendo preciso incluso permitir o acollemento ás devanditas medidas daqueles contribuíntes de IRPF, IVE e Imposto sobre Sociedades que presentaron as súas autoliquidacións con anterioridade á aprobación das medidas referidas e desexaban acollerse a elas, para o cal se implementou un sistema consistente na presentación por parte do interesado dunha nova autoliquidación cun contido axustado ás opcións ás que desexaba acollerse e, adicionalmente, un sinxelo formulario que identificaba a primeira autoliquidación presentada, o que permitía acelerar o proceso de rectificación da autoliquidación inicialmente presentada por parte da Administración, con anulación dos seus efectos económicos.
Outra medida adoptada foron a modificación do modelo 200 para incorporar a posibilidade de presentar unha segunda declaración no prazo extraordinario habilitado para aquelas entidades que á data ordinaria de presentación do imposto non puidesen aprobar as súas contas anuais, ou, no marco da campaña de Renda 2019, a potenciación do Plan “Chamámoslle” (PLL), que permitiu a substitución en gran medida da atención presencial en oficinas pola atención telefónica, garantindo un óptimo nivel de servizo, así como, a partir do mes de xuño, o inicio da atención presencial en oficinas para a asistencia presencial para a presentación de declaracións, con cumprimento de estritos protocolos para garantir a seguridade de funcionarios e contribuíntes.
No ámbito de Inspección, o teletraballo permitiu unha certa normalidade no desenvolvemento das actuacións, sen prexuízo das dificultades de enderezo e coordinación dos equipos e unidades que a falta de presencialidad provocou. No contexto da pandemia impulsouse a implantación do proxecto VIVI (Visitas Virtuais), sistema voluntario para o obrigado tributario que permite, no curso dun procedemento inspector, achegar documentos, asinar o acto e dar continuidade ao expediente, permitindo superar as limitacións espaciais existentes.
No ámbito recadador a crise sanitaria motivou a implantación do proxecto REC@T, o Centro de Atención Telefónica de Recadación, a través dun número único nacional. Mediante o servizo REC@T asístese e informa en todos os aspectos incluídos na materia recadadora, prestando o devandito servizo tanto en castelán como en distintas linguas cooficiais, brindando aos cidadáns a posibilidade de realizar o pagamento das súas débedas vía telefónica, solicitar adiamentos, fraccionamentos e compensacións, cambiar domiciliacións de adiamentos e fraccionamentos, consultar débedas, proceder a levantamentos de embargos, e en xeral, obter toda a información e a asistencia en materia recadadora, permitindose a tramitación con identificación do contribuínte mediante o sistema Cl@vePin, sistema fortemente seguro.
No ámbito de Aduanas e Impostos Especiais foi precisa a axilización das autorizacións para a utilización de alcohol para a fabricación de hidroxeles antisépticos ou de desinfectantes de superficie con aplicación de exención. Ademais, durante a vixencia do estado de alarma, autorizouse a recepción de alcohol por Bombeiros, Garda Civil, Policía, Exército e Centros Sanitarios para empregaro en tarefas de desinfección con aplicación de exención.
Ademais, facilitouse a mobilización de bebidas levedadas (viño, cervexa, produtos intermedios e demais bebidas levedadas) para a produción de alcohol, así como a saída con destino a unha fábrica de alcohol para a fabricación de alcohol, do alcohol residualmente obtido nas operacións de desalcoholización levadas a cabo en fábricas de cervexa, viño ou outras bebidas levedadas ou de produtos intermedios.
En materia de comercio exterior desde a declaración do Estado de Alarma adoptáronse distintas medidas para continuar coa prestación do servizo garantindo o despacho aduaneiro das mercadorías, con especial atención ás importacións de produtos sanitarios, sendo precisa a coordinación permanente do Departamento de Aduanas coa Axencia Española de Medicamentos e Produtos Sanitarios. Exportación. Con respecto á esixencia de licenza de exportación para determinados produtos foi precisa tamén unha estreita cooperación coa Dirección Xeral de Política Comercial do Ministerio de Industria, Comercio e Turismo, órgano competente para a concesión da devandita licenza.
Foi no ámbito de Aduanas onde se iniciou o desenvolvemento do proxecto VIVI para posibilitar a realización de actuacións a través dun sistema dixital de videoconferencia que permite a comunicación bidireccional e simultánea de imaxe e son, a interacción visual, auditiva e verbal entre o obrigado tributario e o órgano actuante, garantindo a súa transmisión e recepción segura, asegurando a súa autoría, autenticidade e integridade.
No ano 2020, tamén a presenza internacional da Axencia Tributaria, viuse afectada como consecuencia da grave crise sanitaria. Porén, foi posible unha rápida adaptación, mantendo a participación institucional a través de videoconferencias coas distintas institucións e organismos internacionais, a prestación de asistencias técnicas de forma virtual e a realización de cursos e seminarios en liña.
Os distintos Organismos Internacionais fixeron énfase no seu programa de traballo na resposta das Administracións Tributarias á crise da COVID-19 , tanto no que fai ás súas relacións cos contribuíntes, como á súa organización interna (recursos humanos, dixitalización, seguridade informática) e ao proceso de recuperación futura.
O Departamento de Informática tivo que realizar numerosos desenvolvementos en todos os ámbitos da Axencia Tributaria para facilitar a actuación da mesma nun escenario novo e diferente, incidindo ademais en determinadas actuacións horizontais que afectaron a diversas áreas e que viñan a resolver a situación xerada polo peche de oficinas, como a potenciación da atención telefónica incrementando os sistemas automáticos de resposta vogal (VRU) ou a ampliación dos servizos prestados polo CAT. Así mesmo, en materia de rexistro, incrementáronse os trámites habilitados con Cl@ve, e permitiuse a presentación de predeclaracións.
Fóra do ámbito estritamente tributario, a Axencia Tributaria, durante a crise sanitaria, desenvolveu diversas actuacións para facilitar a implantación dos cambios normativos aprobados para minimizar o impacto da pandemia no ámbito económico e fiscal, cuns prazos para a posta en produción totalmente extraordinarios.
Así, foron precisos importantes desenvolvementos que posibilitasen a cesión de información ao INSS para unha axeitada xestión do Ingreso Mínimo Vital. Neste ámbito, ás subministracións habituais debéronse engadir outros conxuntos de información que ata este momento non eran obxecto de intercambio.
Tamén se traballou co Servizo Público de Emprego Estatal para facilitar a xestión dos ERTE .