4.2.3. Fase recadadora
A Axencia Tributaria desenvolve un amplo elenco de actuacións conducentes ao cobramento das débedas e sancións tributarias derivadas da aplicación do sistema tributario estatal e aduaneiro, así como das derivadas dos demais recursos de natureza pública cuxa xestión asume en virtude de lei ou convenio.
Nestas actuacións que se levan a cabo, tanto en período voluntario coma en período executivo, resulta precisa a utilización de todos aqueles mecanismos que o ordenamento xurídico habilita para o cobramento coactivo.
A Axencia Tributaria seguiu apostando en 2021 por intensificar as actuacións máis cualificadas para a loita contra a fraude na fase recadadora.
Evolución da débeda pendente
A xestión recadadora das débedas tributarias consiste no exercicio das funcións administrativas conducentes ao seu cobramento. Inclúe un conxunto de actuacións como a investigación patrimonial, a adopción de medidas preventivos, a realización de acordos de derivación de responsabilidade e todas aquelas previstas no Regulamento Xeral de Recadación con suxeición aos prazos establecidos no ordenamento xurídico tributario.
Ata que as débedas tributarias se extingan, por pagamento, compensación ou os demais medios previstos legalmente, considéranse “pendentes”. Non obstante, dentro das débedas pendentes hai que distinguir entre aquelas en que concorren supostos de suspensión, adiamento ou procedemento concursal, que non resultan esixibles mentres permanezan nesa situación, do resto de débedas pendentes, respecto das que os órganos de recadación despregan todas as facultades previstas no ordenamento xurídico.
A débeda pendente ao final de cada ano é o resultado de sumar á débeda pendente ao inicio dese ano as débedas pendentes orixinadas no ano en curso, denominado “cargo anual”, e de restar as cancelacións que se producen no ano, ben por ingresos obtidos como resultado das actuacións recadadoras ou ben por outras causas legalmente establecidas.
A débeda pendente, a 31 de decembro de 2021, era de 42.020 millóns de euros, o que supón un aumento do 0,3 %con respecto a 31 de decembro de 2020.
O Cadro nº 39 representa a Evolución da débeda pendente ao final de cada un dos anos comprendidos no período 2002-2021 (Anexo).
No Cadro nº 40. Desagregación da débeda pendente (Anexo) detállanse os datos relativos a este concepto.
Débedas pendentes en período executivo
No referente á débeda en executiva, durante 2021, o importe total da débeda a xestionar en período executivo ascendeu a 33.409 millóns de euros. Este importe inclúe a débeda en executiva pendente a principios de 2020 e o cargo ou débedas en executiva cargada durante o exercicio. O importe total das débedas obxecto de recarga de constrinximento en 2021 ascendeu a 9.487 millóns de euros, un 14,4% máis que en 2020. Deste importe, as débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria ascenderon a 6.772 millóns e as doutros entes a 2.715 millóns de euros. Por outra banda, cancelouse débeda por importe de 8.045 millóns.
As principais magnitudes relativas á fase recadadora desenvólvense nos cadros que se enumeran a continuación exposta no Anexo:
Cadro nº 41. Datos relativos a débedas en executiva durante 2021
Gráfico nº 42. Evolución do cargo en período executivo (2007-2021)
Débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria
Da débeda obxecto da recarga de constrinximento en 2021, o 71% do total, 6.772 millóns, provén de débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria. Esta débeda procede tanto de liquidacións practicadas pola Axencia Tributaria como de autoliquidacións presentadas polos contribuíntes sen ingreso ou de adiamentos incumpridos. Pola súa banda, cancelouse débeda orixinada pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria por importe de 5.861 millóns.
Ademais, para previr e combater o baleirado patrimonial dos debedores vénse potenciando nos últimos anos a adopción tanto de medidas preventivas (cando existen indicios de que o cobramento da débeda poídase ver frustrado ou gravemente dificultado), como derivacións de responsabilidade (en canto mecanismo para trasladar a obriga de pagamento dun obrigado a outro), cando se dan os orzamentos establecidos na Lei.
No Cadro nº 43. Medidas preventivas e derivacións de responsabilidade (Anexo) móstranse os resultados obtidos no 2020 e 2021 e a súa taxa de variación.
Xestión de débedas doutros entes
En 2021 realizouse a recadación en período executivo para un conxunto de 203 Entes externos, comprendendo neles 45 Organismos Autónomos, 16 Comunidades Autónomas, 66 Entidades Locais e 47 Entes Públicos, ademais dos diferentes Departamentos Ministeriais que incorporaron susrecursos de dereito público á vía de constrinximento e outras débedas de dereito público cuxos ingresos teñen que engrosar o Orzamento do Estado. Tamén se xestionou o cobramento de débedas doutros Estados membros da Unión Europea no marco da Asistencia Mutua, así como doutros países en virtude de acordos internacionais subscritos (OCDE).
Ademais do importe de débeda a xestionar polas encomendas de exacción da responsabilidade civil derivadas da comisión de delitos contra a Facenda Pública (que representa o 41,3 %), os entes externos con maior importe de débeda a xestionar pola Axencia Tributaria durante 2021 foron os diversos Departamentos Ministeriais (24,1 %), as Comunidades Autónomas (11,4 %) e o Organismo Autónomo Xefatura de Tráfico (9,95 %).
No que fai ás Comunidades Autónomas, destacan Andalucía, Cataluña e Valencia con maior importe de débeda a xestionar en 2021.
Outras actuacións relativas ao control en fase de recadación
No marco da asistencia mutua entre países membros da Unión Europea, a Axencia Tributaria recibiu en 2021, 913 peticións de cobramento, 108 peticións de notificación, 736 peticións de información e 17 peticións de adopción de medidas preventivas, o que supuxo un aumento do número total (entre todas as categorías) de peticións recibidas pasando de 1.711 en 2020 a 1.774 en 2021 (3,68 %).
Con respecto ás peticións de asistencia mutua enviadas por España a outros países membros da Unión Europea houbo en 2021 un importante aumento no número de peticións enviadas, pasando de 1.579 peticións enviadas en 2020 a 1.964 peticións en 2021.