4.3.6. Sistemas informáticos de facilitación de declaracións aduaneiras
Un dos elementos fundamentais para garantir a aplicación uniforme da normativa aduaneira da Unión son os sistemas informáticos, un dos piares básicos da Unión aduaneira.
Para cumprir cos requisitos de datos e formalidades recollidas no código aduaneiro da Unión, os Estados membros levan anos desenvolvendo as aplicacións necesarias, conforme ao calendario aprobado a nivel da Unión.
Durante o ano 2022 puxose en produción o novo sistema de exportación, que harmoniza totalmente os datos das declaracións en todos os Estados membros e dá soporte á comunicación entre estes nos casos en que a mercadoría abandona a Unión por un Estado membro distinto daquel onde está establecido o exportador.
Adicionalmente, permite o despacho centralizado de exportación de acordo co cal o exportador pode presentar a declaración nun Estado membro distinto daquel onde as mercadorías cárguense para a exportación. O despacho centralizado supón unha gran vantaxe para operadores que exportan desde varios Estados membros, pois poderán centralizar todas as súas declaracións nunha única aduana. Na actualidade, só España e Alemaña desenvolveron o sistema necesario.
A nivel nacional, en relación co control de prohibicións e restricións, o lexislador, tanto nacional coma europeo, continúa introducindo novos controis sobre mercadorías introducidas na Unión ou exportadas dela . Con esta finalidade, o informe elaborado polo “Wise persons Group” sobre a reforma da Unión Aduaneira da Unión Europea publicada en marzo de 2022 identificou un total de 378 normativas europeas que inclúen prohibicións ou restricións sobre o comercio exterior, ás que hai que engadir as nacionais.
Para os efectos de aplicar este extenso e variado conxunto de normas, a Aduana traballa canda os órganos competentes a nivel nacional para a aplicación dos controis en cuestión da maneira máis eficaz e co menor impacto posible no comercio.
Nesa liña, continuouse traballando no desenvolvemento do portelo único aduaneiro (VUA) que permite, entre outras cuestións, centralizar a información e a documentación remitida polos operadores económicos ás distintas autoridades relacionadas co comercio exterior, evitando duplicidades e facilitando a tramitación administrativa. Este proxecto, en constante desenvolvemento e crecemento, vese actualmente impulsado pola publicación do Regulamento (UE) 2022/2399 do Parlamento Europeo e do Consello, do 23 de novembro de 2022, polo que se establece o medio de portelo único da Unión Europea para as aduanas e polo que se modifica o Regulamento (UE) nº 952/2013.
O portelo único promove a simplificación dos procesos de despacho de mercadorías en favor dos operadores económicos. Os medios de portelo único nacionais para as aduanas deben converterse nunha canle única que, sen prexuízo do uso doutras canles de comunicación existentes, poida ser utilizado polos operadores económicos para comunicarse coas autoridades aduaneiras e as autoridades competentes asociadas. Porén, estes medios non deben limitar nin obstaculizar ningunha outra forma de colaboración entre as autoridades aduaneiras e as autoridades competentes asociadas para coordinar os controis entre ambas as dúas de conformidade co artigo 47, apartado 1, do Regulamento (UE) nº 952/2013.
Como novidade especialmente relevante para os operadores de comercio exterior durante 2022, a Axencia Tributaria desenvolveu un punto único de entrada (PUE ROHS) para un novo control previo á importación sobre aparellos eléctricos e electrónicos e pilas e acumuladores.
A competencia para realizar o devandito control, que ten por obxecto garantir que estes produtos non entrañan ningún risco para a seguridade dos usuarios, corresponde a nivel nacional ao Servizo de Inspección SOIVRE do Ministerio de Industria, Comercio e Turismo, correspondendo á Axencia Tributaria garantir que calquera mercadoría sometida a este control dispón de autorización do devandito Servizo.
Este PUE ROHS permite, tanto a través de servizos web totalmente automatizados como mediante formularios en sede electrónica, o envío e recepción da información necesaria para o control, á Sede electrónica da Axencia Tributaria, que se encarga da comunicación co SOIVRE , evitando que o operador teña que duplicar os envíos.
O uso do PUE e a integración das tramitacións permitirá axilizar a tramitación e reducir erros supondo un gran avance no desenvolvemento do portelo único aduaneiro.