Os responsables do Instituto Nacional de Estatística (INE), a Axencia Estatal de Administración Tributaria (AEAT), a Seguridade Social (Tesourería Xeral, Instituto Nacional da Seguridade Social, Instituto Social da Mariña e Xerencia de Informática), o Banco de España e o Servizo Público de Emprego Estatal (SEPE) asinaron un acordo polo que permitirán o acceso combinado e integrado a rexistros e bases de datos da súa titularidade a investigadores que realicen traballos científicos en ben do interese público.

O acceso aos datos realizarase mediante procedementos que permitan asegurar en todo momento a confidencialidade da información, a protección dos datos persoais, o respecto da lexislación vixente e o segredo estatístico, garantindo a imposibilidade de identificar directamente a ningún dos suxeitos ou unidades cuxa información estea contida nas bases de datos.

Desta maneira, a administración española dá un salto cualitativo significativo e sitúase á altura dos países máis avanzados canto á xestión dos datos públicos, ao pór a disposición dos investigadores un dos seus principais activos, os datos, co fin de que estes utilícense en proxectos analíticos que poidan informar o proceso de toma de decisións, así como o deseño e implantación das políticas públicas.

A reutilización dos datos proporcionados polos cidadáns, empresas e entidades ás institucións públicas mediante a realización de traballos con fins de investigación científica reforza o seu valor engadido, contribuíndo significativamente ao progreso económico e social dos países. O acceso a información cruzada procedente de bases de datos de distintas institucións permite, ademais, maximizar o valor que esa información pode reportar á investigación.

Así mesmo, esta actuación está en liña co obxectivo da recentemente aprobada Lei europea de gobernación de datos, piar clave da estratexia europea para os datos, que busca aumentar a confianza no intercambio destes , fortalecer os mecanismos para aumentar a súa dispoñibilidade e superar os obstáculos técnicos á súa reutilización para fins que persigan o beneficio dos cidadáns, como é o caso da investigación para o interese público.

Operativa de acceso

A operativa do sistema determinarase por unha comisión de seguimento, composta por representantes das institucións asinantes, que decidirá sobre a viabilidade das solicitudes de acceso presentado, así como sobre os procedementos máis eficientes para xestionaras, tendo sempre en conta que as institucións involucradas en cada solicitude deberán acordar a cesión dos seus datos.

A valoración de cada solicitude analizará aspectos como o interese social dos resultados que se pretenden obter na investigación, o perfil, traxectoria e publicacións científicas do investigador principal e os asociados ou o historial de proxectos de investigación da entidade que avala o proxecto. Dependendo do réxime de confidencialidade e do marco legal aplicable en cada caso, podería ser necesaria a xestión da solicitude de acceso aos datos combinados das distintas institucións utilizando un centro seguro nalgunha das institucións asinantes.

A comisión de seguimento, cuxa secretaría corresponde ao INE, comezará os seus traballos de forma inmediata, polo que o sistema estará plenamente operativo antes de que acabe o primeiro trimestre de 2024. A publicidade sobre a operativa do sistema de acceso realizarase da forma máis extensiva posible por todas as institucións asinantes.

Ampliación do acordo a outras institucións

O acordo queda aberto para que outras institucións da Administración poidan adherirse no futuro. Isto permitiría incorporar novas bases de datos e incrementar o número e tipo de traballos de investigación que poidan aproveitarse deste sistema en prol de do interese público.