• Recuperáronse unha machada precolombiana e varia fósiles pertencentes ao patrimonio arqueolóxico de ambos os dous países hispanoamericanos

• Tras as análises realizados por organismos científicos e museos especializados, confirmouse a súa autenticidade e procederase á devolución a través das embaixadas de México e o Ecuador en España

11 de novembro de 2025.- A Unidade de Análise de Riscos da Aduana do aeroporto de Bilbao, composta por funcionarios da Axencia Tributaria e axentes da Garda Civil, interveu en dúas actuacións diferentes diversas bens arqueolóxicos e paleontolóxicos que foron catalogados como patrimonio histórico de México e o Ecuador. Unha vez confirmada a autenticidade de ambos os dous achados, e en coordinación coas embaixadas de México e o Ecuador en España, iniciáronse os trámites diplomáticos para a restitución dos bens culturais aos seus países de orixe.

A primeira intervención tivo lugar a comezos de agosto de 2025, durante un control de equipaxes na sala de chegadas do aeroporto de Bilbao a un pasaxeiro procedente de México vía Madrid. Nunha das maletas inspeccionadas, os axentes localizaron cinco pezas de diferentes tamaños e formas con impresións petrificadas de organismos mariños, que ergueron sospeitas pola súa antigüidade e valor científico.

O pasaxeiro manifestou haberas adquirido nunha localidade mexicana, sen poder achegar a documentación necesaria que acreditase a súa orixe nin a autorización para a súa exportación. A Aduana realizo o correspondente xustificante de depósito de mercadorías.

Remitida consulta ao Instituto Xeolóxico e Mineiro de España para o seu estudo e valoración, concluíu que os fósiles correspondían a formacións xeolóxicas do noroeste de México. A raíz deste informe, o Instituto Nacional de Antropoloxía e Historia (INAH) de México comunicou oficialmente que as pezas formaban parte do patrimonio cultural mexicano, solicitando a súa devolución conforme ao Convenio de Cooperación Cultural e educativa entre México e España, que prevé a colaboración entre ambos os dous países para evitar o comercio ilegal de bens de valor histórico ou artístico.

Tras recibir o informe, procedeuse a instruír dilixencias por unha presunta infracción de contrabando cometida polo pasaxeiro.

A segunda actuación produciuse o pasado 10 de agosto, cando axentes da mesma unidade procederon á inspección física do equipaxe dun pasaxeiro procedente de Madrid. Tras ver este por ‘raios X’, detectouse un obxecto de pedra que resultou ser unha machada ou sacho hispánico, cun peso próximo a un quilo.

Tras o correspondente depósito e consulta a Subdirección xeral de Rexistros e Documentación de Patrimonio histórico – Servizo de Tráfico Ilícito de Bens Culturais, o Museo de América confirmou que a peza, valorada en 3.000 euros, formaba parte do patrimonio arqueolóxico ecuatoriano, concretamente do denominado Período de Integración.

Ante a falta de documentación que amparase a súa exportación, ergueuse unha acta – denuncia por unha presunta infracción administrativa de contrabando, quedando a peza a disposición da Autoridade Aduaneira.

Unha vez confirmada a autenticidade de ambos os dous achados, e en coordinación coas embaixadas de México e o Ecuador en España, iniciáronse os trámites diplomáticos para a restitución dos bens culturais aos seus países de orixe.

A actuación foi realizada por axentes da Unidade de Análise de Riscos da Aduana do aeroporto de Bilbao, composta por funcionarios da Axencia Tributaria e axentes da Garda Civil.

Para máis información poden pórse en contacto coa Dependencia Rexional de Aduanas e II.EE. País Vasco no 944255058 ou coa OPC da Garda Civil en Bizkaia, nos teléfonos 605891575 / 647833082.