Balance 2020 de resultados de control tributario

• A crise sanitaria levou a priorizar as actuacións máis avanzadas cando comezou a pandemia, como as comprobacións a grandes empresas, que medraron un 7,9 %; pola súa parte, reducíronse as que requiren máis presenza física e as que se podían diferir sen problemas de prazos
• Iniciáronse inspeccións a 126 contribuíntes seleccionados coa nova ferramenta para a detección de falsos non residentes con patrimonios relevantes
• No ámbito do control de grandes tecnolóxicas, regularizáronse bases impoñibles por máis de 130 millóns de euros e revisouse á alza ata 800 millóns o cálculo de bases aseguradas para próximos anos
• Unha campaña especial de identificación de comerciantes estranxeiros que venden a través de plataformas ‘en liña’ permitiu aflorar ata o momento bases de IVE por 400 millóns de euros e dar de alta fiscal a 7.700 empresas
• Puxo en marchase un proxecto baseado en intelixencia artificial para detectar facturación irregular

8 de xullo de 2021.- A Axencia Tributaria regularizou o pasado ano bases impoñibles por un importe total de 3.076 millóns de euros no ámbito da fiscalidade internacional, o que supón un 67% máis que o ano anterior, a partir de 82 comprobacións inspectoras realizadas co apoio da Oficina Nacional de Fiscalidade Internacional. Pola súa parte, a ONFI participou na xestión de 54 Acordos Previos de Valoración (ALA) cun resultado estimatorio, máis do dobre que o ano anterior, o que supón garantir a futuro bases impoñibles por un importe de 3.477 millóns de euros, un 66% máis que o pasado ano.

No ámbito da fiscalidade internacional tamén hai novos resultados en materia de actuacións sobre grandes empresas tecnolóxicas, coa regularización de bases impoñibles por un importe superior aos 130 millóns de euros e a revisión á alza ata 800 millóns de euros no cálculo de bases impoñibles aseguradas por ALA para os próximos anos. Trátase de actuacións que, pola súa peculiaridade e o reducido do colectivo, resultan de difícil repetición no tempo.

A adaptación ás circunstancias sanitarias

As actuacións inspectoras sobre multinacionais, así como aquelas desenvolvidas no ámbito das grandes empresas e os grupos societarios, (un total de 21.729 actuacións, cun incremento interanual do 7,9 %) encóntranse entre as actuacións de inspección que rexistraron crecementos en 2020, a pesar das dificultades derivadas da crise sanitaria, que impactou de diversa forma no conxunto da actividade da Axencia Tributaria.

Nun contexto de suspensión de prazos administrativos durante dous meses e medio, e de limitacións de mobilidade con distinto grao de intensidade durante todo o ano, decidiuse priorizar as actuacións que se encontraban máis avanzadas ao inicio da pandemia, caso das actuacións sobre grandes empresas, e tamén aquelas que non requirían a presenza dos contribuíntes ou asesores. Así, realizáronse 14.845 actuacións de análise de información (+29%) e 51.646 no apartado doutras ‘actuacións ‘de control’ (+14%).

Pola contra, pola súa propia natureza cumpriu diferir a 2021 boa parte daquelas actuacións que requiren presenza física. Así, realizáronse 27.921 comprobacións formais (-68 %), onde se inclúen as derivadas dos plans de visitas, que descenderon un 52,7%. Tamén se diferiron aquelas actuacións que podían continuarse o ano seguinte sen problemas de prazos, o que explica descensos nas actuacións de análise patrimonial e societario (2.098; -14 %), ocultación de actividade e abuso de formas societarias (4.346; -17 %) ou control de actividades económicas (533.788; -2,7 %).

En conxunto, a Axencia realizou máis de 1.626.000 actuacións de control sobre tributos internos en 2020, o que supón un descenso do 2,3 %, a pesar de que simplemente o período de suspensión de prazos, sen ter en conta as limitacións á mobilidade posterior, representou o 21% do total de días do ano.

Dese total de actuacións, 29.567, practicamente as mesmas que o ano anterior, dirixíronse a grandes empresas, grandes patrimonios de persoas físicas, abusos societarios e economía mergullada, consumindo este tipo de actuacións unha elevada cantidade de recursos, caracterizados, ademais, pola súa alta cualificación.

En termos recadadores globais, e como consecuencia do seu labor na prevención e a loita contra a fraude, en 2020 a Axencia obtivo uns resultados de 17.274 millóns de euros, aínda que, xa que inclúen expedientes de minoración de pagamentos fraccionados por unha contía de 4.487 millóns de euros que serán de difícil repetición noutros exercicios, considérase máis homoxénea, para os efectos de comparación, deducir a cifra do total, que quedaría en 12.787 millóns de euros.

Control de grandes patrimonios e falsos non residentes

O control que se realiza en relación coas persoas físicas titulares de grandes patrimonios de persoas físicas levou o pasado ano, pese ás dificultades derivadas da situación sanitaria, a liquidar débeda por un importe de 437 millóns de euros a este perfil de contribuínte, o que supón un descenso do 28 %con respecto ao ano anterior, pero un incremento do 25 %con respecto ás cifras de fai dous anos. Así, desde 2018-ano de creación da Unidade Central de Coordinación do Control de Patrimonios Relevantes - ata agora, liquidáronse case 1.400 millóns de euros nun total de 2.100 expedientes.

Canda o seu apoio ás liquidacións sobre grandes fortunas implementadas polos distintos ámbitos territoriais do control inspector da Axencia, a Unidade impulsou a nova ferramenta baseada en análise ‘big data’ para a detección de falsos non residentes con patrimonios relevantes, a partir da que o ano pasado xa se iniciaron actuacións de comprobación sobre 126 contribuíntes.

De igual forma, segue avanzando noutros proxectos xa iniciados, como a identificación automatizada de usuarios de vivendas en España de alto valor formalmente en mans de sociedades estranxeiras, ou o catálogo de máis de 570 provedores de bens e servizos de luxo de cuxo análise se pode derivar o afloramento de irregularidades fiscais de grandes fortunas e patrimonios directamente ocultos detrás de sociedades instrumentais.

Loita contra a economía mergullada

No marco da loita contra a actividade non declarada, e pese ás dificultades para iniciar actuacións por comparecencia pola situación sanitaria, o pasado ano realizáronse 2.157 inspeccións en que se puxo de manifesto a existencia de vendas ocultas, cunhas cotas liquidadas de 521 millóns de euros.

Ao mesmo tempo, liquidáronse cotas e sancións por importe de 332 millóns de euros, un 10% máis que o ano previo, a partir de actuacións realizadas en anos anteriores con participación das Unidades de Auditoría Informática. Nos últimos cinco anos estas actuacións levaron a regularizar 1.600 millóns de euros en máis de 22.100 actas.

Outro capítulo de relevancia na loita contra a actividade non declarada é o control de alugamentos mergullados, onde segue destacando o efecto inducido que está supondo o envío de avisos de datos fiscais a presuntos arrendadores durante as últimas campañas do IRPF. En cinco anos, estes avisos xeraron un incremento de máis de 252.000 declarantes, cunha maior base impoñible declarada de máis de 3.000 millóns de euros.

Detección de facturas falsas

O pasado ano, a Área de Informática da Axencia Tributaria concluíu a fase de desenvolvemento dun novo proxecto para a detección de facturación irregular e os seus resultados puxéronse xa no presente ano a disposición da Área de Inspección para futuras actuacións de control.

Utilizando ferramentas baseadas en intelixencia artificial, e a partir da experiencia de comprobacións inspectoras anteriores, o proxecto xera modelos preditivos para facilitar aos responsables dos órganos de selección de riscos a detección de emisores e receptores de facturas irregulares, reforzando así a loita contra a fraude neste ámbito e, tamén, a loita contra a competencia desleal.

A información do exterior

O control inspector sobre contribuíntes de que se recibiu información de contas financeiras no exterior a través da directiva europea ‘DAC2’, o estándar CRS da OCDE e o acordo ‘Fatca’ con EUA permitiu liquidar en catro anos máis de 630 millóns de euros a case 1.900 contribuíntes, dos que 195 millóns a case 700 contribuíntes concentráronse en 2020.

Ao tempo, o ano pasado seguíronse complementando estas actuacións inspectoras cos controis extensivos sobre rendas comunicadas a través dunha directiva europea anterior, a denominada ‘DAC1’, información que a Axencia vén utilizando tamén para fomentar o cumprimento en período voluntario de declaración de IRPF a través dos ‘avisos’ en datos fiscais.

Nestoutra outra fase, a da comprobación xestora, as actuacións realizadas xeraron liquidacións da Axencia Tributaria e declaracións extemporáneas dos contribuíntes por un importe conxunto de 46 millóns de euros a través de case 15.000 expedientes, de maneira que as cifras acumuladas no bienio 2019-2020 en que se explotou esta información no ámbito extensivo suma xa máis de 100 millóns de euros e 41.000 expedientes.

Tamén ao obxecto de aflorar fondos ocultos no estranxeiro continuáronse as liquidacións a partir da información solicitada pola Oficina Nacional de Investigación da Fraude sobre utilización de tarxetas emitidas no exterior (‘tarxetas offshore’). Esta información permitiu ás distintas dependencias territoriais da Axencia liquidar débeda por importe de 37 millóns de euros en 2020 e un total de 133 millóns desde 2018. Ademais, o ano pasado deron de áltase expedientes que afectan 40 contribuíntes con tarxetas ‘offshore’ e que ofrecerán resultados adicionais no futuro.

Actuacións sobre o comercio electrónico

Un labor relevante tamén no campo da prevención e o control tributario é a correcta identificación a efectos fiscais de contribuíntes estranxeiros que xeran actividade suxeita a impostos en España.

Nese ámbito, en 2020 deu os seus primeiros froitos un proceso de identificación que permitiu censar xa a 7.700 comerciantes estranxeiros (a gran maioría, empresas) que venden a través de plataformas ‘en liña’. A raíz desta campaña, regularizaron bases impoñibles de IVE por importe de 400 millóns de euros. A Axencia Tributaria confía en estender a relación cooperativa aberta neste campo coas plataformas de comercio electrónico.

Control recadador

Dentro do área de Recadación, continuáronse impulsando as actuacións máis cualificadas para lograr o cobramento efectivo das débedas tributarias. Destaca especialmente o crecemento do 39 %rexistrado no número de accións xudiciais (579) exercitadas en 2020 pola Axencia para a consecución do pagamento de débedas. Trátase de accións, moi especialmente os penais, que teñen por obxecto judicializar a esixencia de cobramento en situacións especialmente graves de insolvencias aparentes, alzamentos e, en xeral, prácticas de ocultación complexa.

Pola súa parte, realizáronse 26.746 derivacións de responsabilidade a terceiros, un 13,6% máis, tramitáronse 665 expedientes de prohibición de dispor de inmobles de sociedades cuxas participacións ou accións foron maioritariamente embargadas por pertencer a un debedor (8,8% máis), e tramitáronse tamén 72.495 expedientes (34% máis) para a investigación patrimonial de debedores que poidan estar utilizando diversas figuras defraudatorias, como a interposición de sociedades ou a utilización de homes de palla.

Por outra banda, durante o pasado ano tamén se desenvolveron os habituais labores de control de impostos especiais e ambientais, control aduaneiro e en materia de contrabando, narcotráfico, branqueo e outros delitos económicos. Ao mesmo tempo, mantivose a actividade habitual de colaboración coa xustiza e con outras administracións no ámbito nacional e internacional, e impulsouse a prevención da fraude mediante as ferramentas de información e asistencia e os foros cooperativos en que participa a Axencia Tributaria.