Directrices do Plan Anual de Control Tributario

• Comezará o deseño dun asistente virtual en IRPF e ampliaranse os recadros da declaración sobre as que se informará de posibles erros se son modificadas
• A Axencia impulsa con pemes e autónomas solucións dixitais a financiar cos fondos europeos para cumprir coa prohibición legal do ‘software’ de ocultación de vendas
• Xa está plenamente operativo o sistema automatizado de análise de riscos en prezos de transferencia que reforzará o control da fiscalidade internacional
• O plan de visitas incidirá en ‘niños de sociedades’, incluíndo centros de ‘coworking’, e retomaranse as comparecencias en sedes de actividade económica
• Analizaranse Agrupacións de Interese Económico que poidan ser meros ‘vehículos’ de beneficios fiscais

31 de xaneiro de 2022.- A Axencia Tributaria prevé despregar a partir de 2022 unha estratexia para estender na organización o uso de técnicas de análise do comportamento do contribuínte ao obxecto de facilitar o seu cumprimento voluntario. Neste sentido, segundo queda recollido nas directrices xerais do Plan de Control Tributario 2022 publicadas hoxe no Boletín Oficial do Estado, a Axencia creará un grupo de traballo encargado de definir as prácticas internas que xa incorporan estas técnicas, como melloraras e identificar novas áreas e procesos onde poder aplicaras, tendo en conta tanto a experiencia propia na materia, como a doutras administracións tributarias, todo iso a partir do enfoque ‘behavioural insights’ da OCDE para a acción pública.

A formulación pasa por sistematizar a utilización destas técnicas para a mellora do cumprimento voluntario das obrigas fiscais desde a óptica das comunicacións cos contribuíntes e tamén das aplicacións informáticas da Axencia. Preténdese así consolidar novas técnicas de traballo, máis eficientes e menos gravosas para o contribuínte, favorecendo que sexan as súas propias decisións voluntarias, adoptadas coa debida información, as que determinen a mellora do cumprimento fiscal.

Baixo o mesmo enfoque de comprender mellor o comportamento do contribuínte para, a continuación, fomentar a mellora espontánea do cumprimento fiscal, a Axencia Tributaria avanzará en ferramentas que xa vén utilizando para estes fins. Así, consolidarase o ‘machine learning’ (aprendizaxe automatizada) en Renda Web para reducir os erros previsibles dos contribuíntes na formalización da súa declaración, incrementando o número de recadros con mensaxe informativa. Igualmente, retomarase a emisión de ‘cartas aviso’ contribuíntes que, ao longo do tempo, presenten determinados parámetros que apunten a un risco potencial de incumprimento.

Tamén se reforzará a información ofrecida ao contribuínte á hora de confeccionar as propias declaracións tributarias. No Imposto sobre Sociedades estenderase a posta a disposición dos contribuíntes de avisos xerados durante a presentación, mentres que en IRPF seguirase incrementando a información ofrecida nos datos fiscais e no borrador de IVE (‘PRE303’) aumentará o colectivo de contribuíntes aos que se ofrecerán os libros agregados, facilitando así a confección da declaración do imposto.

Cara a un asistente virtual en Renda

A mellora da asistencia chegará tamén mediante a consolidación e evolución das Administracións de asistencia Dixital Integral, as ADI, así como a partir dun novo impulso aos asistentes virtuais, avanzando no deseño do ‘Asistente censual’ para as altas, baixas e modificacións de información censual do contribuínte, pero tamén iniciando no Imposto sobre a Renda o rumbo aberto nos últimos anos cos asistentes de IVE.

Así, as Directrices de 2022 marcan o inicio do deseño dun asistente virtual de Renda, pensado tanto para contestar as consultas formuladas polos contribuíntes, como para obter información de retorno sobre cales son as dúbidas máis habituais dos contribuíntes nesta materia para retroalimentar a base de coñecementos da propia ferramenta. Mentres se desenvolve este asistente, iranse ampliando os contidos do denominado ‘Informador de Renda’ para ir dando resposta mediante contidos informativos estruturados ás cuestións máis frecuentes que propón os contribuíntes.

Por outra banda, na Área de Recadación destaca a consolidación e evolución das canles telefónicos e electrónicos como plataformas de información personalizada e facilitadora do pagamento sen necesidade de desprazamentos, minorando tempos de espera e prazos de resposta administrativa.

O control da fiscalidade internacional

Dentro xa do ámbito do control tributario, destaca un ano máis nas Directrices o apartado dedicado ao control da fiscalidade internacional, e especialmente a ‘estratexia 360º’ en materia de prezos de transferencia (intragrupo) ao obxecto de interrelacionar os distintos procedementos que poidan afectar ás operacións vinculadas dun contribuínte concreto de xeito que se asegure seu complimiento tributario evitando controversias.

No centro desa estratexia encóntrase o novo sistema automatizado de análise de riscos en prezos de transferencia deseñada pola Delegación Central de Grandes Contribuíntes, en colaboración coa Oficina Nacional de Fiscalidade Internacional, a ONFI, e xa plenamente operativo en 2022, que aglutina toda a información interna e internacional dispoñible na materia, e que se actualiza periodicamente con novas fontes. Este sistema permitirá identificar as pautas de comportamento de alto risco fiscal.

Por outra banda, e tendo en conta a xurisprudencia comunitaria que reforza a aplicación das medidas antiabuso, a inspección velará pola correcta aplicación destas normas en relación coa aplicación das exencións en pagamentos de dividendos, intereses e canons a non residentes.

En relación coa loita contra os territorios e réximes favorecedores de condutas evasivas e elusivas, as actuacións inspectoras velarán pola correcta aplicación das normas ‘antiparaíso’ existente na normativa, pero a iso engádese a partir de agora a información recibida no ano 2021 sobre o cumprimento do requisito de actividade substancial previsto no desenvolvemento do proxecto BEPS. Trátase dun novo intercambio impulsado polo Foro de prácticas fiscais prexudiciais da OCDE mediante o cal territorios cun Imposto de Sociedades inexistente, ou cun tipo cero ou moi baixo, ofrecen aos países de residencia das matrices ou dos beneficiarios efectivos finais información sobre entidades radicadas neses territorios que realizan actividades facilmente deslocalizables.

Análise complexa de patrimonios ocultos

Canda os habituais labores de análise e investigación que realiza a Oficina Nacional de Investigación da fraude, a ONIF, así como o posterior control efectuado nas distintas áreas rexionais sobre contribuíntes con patrimonios relevantes en materias como a simulación de residencia fiscal no estranxeiro, ou a creación de estruturas de ocultación de rendas e patrimonios, a Unidade de Control de Patrimonios Relevantes dedicará parte dos seus esforzos este ano a dous ámbitos específicos de traballo.

Por un lado, ultimará a segunda fase da ferramenta creada para a detección automatizada de titulares reais de sociedades opacas tenedoras de inmobles residenciais de alto nivel. Se nunha primeira fase os traballos dirixíronse cara a sociedades estranxeiras, agora se completará con sociedades igualmente opacas, pero radicadas en España. Por outra banda, a Unidade implementará as ferramentas necesarias para a explotación masiva da nova información procedente do Consello Xeral do Notariado.

Loita contra a economía mergullada

No terreo do control da economía mergullada, reforzarase a loita contra o uso de sistemas de ocultación de vendas, de acordo coa prohibición legal establecida na Lei Antifraude. Segundo o previsto no Compoñente 27 do Plan de Recuperación e de cara ao desenvolvemento regulamentario da lei, a Axencia Tributaria está mantendo reunións coas organizacións de pemes e autónomos para analizar alternativas técnicas que permitan, non só o cumprimento da prohibición, senón tamén dar solucións dixitais integrais para o cumprimento das obrigas de facturación e rexistrais e a obtención progresiva de borradores de declaración na medida en que o sistema de facturación posibilite tamén o envío automático da información á Axencia, todo iso nun contexto de dispoñibilidade de fondos europeos para financiar a dixitalización de autónomos e pemes.

Por outra banda, tras o reforzo dado na Lei Antifraude, impulsaranse de novo as comparecencias nas sedes onde se realizan actividades económicas para combater as condutas insolidarias dunha parte moi reducida de contribuíntes que aproveitan a dificultade de contrastar datos sobre o volume real de ingresos.

Igualmente, continuarase co tradicional ‘plan de visitas’, co seu dobre compoñente de control e de fomento da mellora do cumprimento voluntario, destacando este ano aquelas dedicadas a verificar cuestións de carácter censual, entre as que se incluirán visitas os denominados ‘niños de sociedades’, como poden encontrarse en centros de ‘coworking’ e lugares de simple recepción de correspondencia.

Continuarán as comprobacións naqueles sectores ou modelos de negocio en que se aprecien altos niveis de economía mergullada, e especialmente de ámbitos nos que se utiliza o efectivo como único medio de pagamento aceptado, ou en que se poida utilizar por riba da limitación legal das transaccións en efectivo. Pola súa parte, ampliarase o colectivo de análise de posibles contribuíntes non declarantes de IVE e, no contexto da colaboración coa Inspección de Traballo, analizaranse sectores con esquemas de subcontratacións frecuentes para comprobar a correcta tributación en IVE e IRPF de empresas que contan con traballadores pretendidamente autónomos.

Comercio electrónico e economía dixital

No ano 2022, a Axencia incidirá tamén no control das transaccións que se realizan por comercio electrónico, así como en certos ámbitos da propia economía dixital; é dicir, aquela que esencialmente se desenvolven a través de Internet. En relación coas vendas en liña, volverase a incidir na identificación fiscal de sociedades non domiciliadas en España, pero que si deben tributar por IVE polas súas vendas a consumidores españois.

Con esta finalidade tamén, e en colaboración con outras administracións tributarias da Unión Europea, se extremará o control sobre as propias plataformas de comercio electrónico. Pola súa parte, os feitos impoñibles do Imposto sobre Determinados Servizos Dixitais están contribuíndo a determinar o alcance real da actividade destas plataformas multinacionais no mercado español, permitindo cruzar datos coas declaracións presentadas.

En relación coa economía dixital, impulsaranse fórmulas para obter información económica e comercial que poida ser explotada en posteriores comprobacións. A Axencia subliña nas Directrices que o incremento da actividade desenvolvida a través de Internet implica a necesidade dun control exhaustivo da súa correcta tributación, evitando a fraude e a competencia desleal. Así, en 2022 a Axencia Tributaria prevé incrementar as actuacións naquelas actividades dixitais que poidan presentar maior risco tributario.

Actuacións específicas no Imposto sobre Sociedades

Tamén vai continuar a tarefa de comprobación respecto de contribuíntes que consignaron reiteradamente nas súas declaracións bases impoñibles negativas a compensar e deducións pendentes de aplicar no Imposto sobre Sociedades. O incremento dos devanditos saldos e o risco que iso implica de minoración indebida de tributación en exercicios futuros fai necesario un control especial.

Outro risco é o aproveitamento de beneficios fiscais de forma indebida por parte de entidades carentes de actividade, cuxo principal motivo de existencia é, precisamente, aproveitar eses beneficios. As Directrices fan especial referencia á utilización de estruturas asociativas como as Agrupacións de Interese Económico. A Axencia incidirá en supostos nos que serven de meros ‘vehículos’ para trasladar beneficios fiscais a terceiros investidores interesados en gozar destas vantaxes, e esa análise e comprobación non se limitará ao propio ente interposto, senón que acadará tamén aos partícipes ou socios.

Será, igualmente, unha acción a impulsar a verificación do cumprimento dos requisitos esixidos a unha Sociedade de Investimento de Capital Variable para beneficiarse dun tipo de gravame inferior ao xeral. Habilitada para comprobar o cumprimento dos requisitos necesarios, a Axencia Tributaria analizará a situación a medida que vaian concluíndo os prazos do período transitorio dado ás Sicav para, se é o caso, transformarse ou trasladar o investimento a fondos.

Control aduaneiro e loita contra o narcotráfico e o contrabando

No ámbito aduaneiro, canda os habituais controis que se realizan neste campo, as Directrices subliñan que nos supostos de fraude máis grave, susceptible de xerar accións de índole penal, entran xa plenamente en xogo as competencias da nova Fiscalía Europea, órgano que asume competencias de investigación nos delitos que afecten aos recursos propios tradicionais da UE como son os dereitos de importación, cuxa xestión e control corresponde á Área de Aduanas e Impostos Especiais da Axencia.

Tamén se considera de interese a análise do fluxo de importacións co Reino Unido tras a súa retirada da Unión Europea, aos efectos de evitar un aproveitamento indebido das preferencias arancelarias existentes para determinados produtos noutros territorios, pero transitan por Reino Unido antes de chegar á Unión.

En materia de loita contra o narcotráfico, continuarán as labores de control derivadas da prohibición de uso das ‘narcolanchas’, que o pasado ano levou xa á incautación de máis de 700 embarcacións. Por outra banda, seguirá sendo o Campo de Xibraltar zona prioritaria nas actuacións operativas contra o tráfico de drogas, aínda que se prestará especial atención tamén a provincias limítrofes polo desprazamento de actividades das organizacións criminais.

Tamén, en apoio ás oficinas de intelixencia marítima do Servizo de Vixilancia Aduaneira, desenvolveranse novas tecnoloxías para actualizar as ferramentas de vixilancia e control marítimo de xestión centralizada como impulso á operatividade aeronaval e aos labores de investigación.

No referente ao contrabando de tabaco prévése incidir nos controis en fronteira e nas investigacións sobre as organizacións a partir da reactivación do Memorando de Entendemento acordado con Xibraltar, así como reforzar, no marco do réxime sancionador incorporado na Lei Antifraude, o control sobre o tabaco cru para evitar o seu desvío á fabricación ilícita.

Fraude en fase recadadora

Ao tempo que se manteñen prioridades permanentes no ámbito de Recadación, como a toma de medidas preventivos para evitar baleirados patrimoniais, a adopción de derivacións de responsabilidade para afianzar o cobramento efectivo das débedas, ou a vixilancia dos debedores condenados por delito, abordaranse tamén as modificacións organizativas necesarias para unha plena dedicación de recursos humanos da área á investigación recadadora.

Pola súa parte, o novo sistema de rexistro e seguimento dos ingresos xestionados a través das entidades colaboradoras (o denominado ‘NRC en liña ’) permite un coñecemento desta información de forma inmediata que agora se aproveitará tanto desde o punto de vista da asistencia e a información ao contribuínte, como do control dos ingresos.