Balance 2022 de resultados de control tributario

• Máis de 3.400 millóns en bases impoñibles regularizadas tras 117 comprobacións inspectoras sobre a fiscalidade internacional de grandes multinacionais

• Liquidouse débeda por importe de 546 millóns de euros en 1.130 comprobacións realizadas a grandes patrimonios

• A débeda total pendente de cobramento descende un 3,8% e sitúase no seu nivel máis baixo en 13 anos

• En 2022 obtivéronse 16.675 millóns de euros como resultado do labor de control – 15.362 millóns en termos homoxéneos, un 2,7% máis –, dos que 10.536 millóns corresponden a ingresos directos, un 16,6% máis

• A Axencia minorou bases negativas, deducións pendentes de aplicar e cotas a compensar por importe de 3.860 millóns que nun 50 %corresponden a actuacións da Delegación Central de Grandes Contribuíntes

1 de agosto de 2023.- A Axencia Tributaria levou a cabo en 2022 un total de 39.366 actuacións nominais de control relacionado con grandes empresas, patrimonios de persoas físicas, abusos societarios e loita contra a economía mergullada, un 7,6% máis que o ano anterior. En concreto, e dentro destas actuacións que consumen unha elevada cantidade de recursos, caracterizados, ademais, pola súa alta cualificación, leváronse a cabo 29.394 actuacións sobre grandes empresas, multinacionais e grupos societarios, un 8,9% máis; 2.971 de análise patrimonial e societaria (+2,5%); e 5.594 en relación coa ocultación de actividade e o abuso das formas societarias (+5,2%). A cifra de 39.366 comprobacións se completa con 1.407 actuacións que permitiron aflorar vendas ocultas no marco do control de actividades económicas (o resto de actuacións de descubrimento de vendas xa están incluídas nos dous epígrafes anteriores).

Estes resultados forman parte de toda a actividade de control que levou a cabo a Axencia Tributaria en 2022, que concluíu con 1.889.000 actuacións de control de tributos internos, un 5,2% máis que o ano previo e un 16,1% máis que en 2020, superando tamén os niveis previos á pandemia en practicamente todas as grandes tipoloxías de actuacións.

Resultados recadadores

En termos recadadores globais, e como consecuencia do seu labor na prevención e loita contra a fraude, en 2022 a Axencia obtivo uns resultados homoxéneos de 15.362 millóns de euros (16.675 millóns en total), un 2,7% máis que o ano anterior. Estes resultados homoxéneos non inclúen os expedientes de minoración de pagamentos fraccionados (1.313 millóns de euros en 2022 e 1.940 millóns en 2021), que serán de difícil repetición no futuro e, polo tanto, impiden unha comparación homoxénea da serie.

Dentro desas cifras globais destacan os ingresos directos acadados pola Axencia Tributaria nas súas actuacións de control, que se incrementaron un 16,6% ata situarse en 10.536 millóns de euros. Pola súa parte, os ingresos inducidos (declaracións extemporáneas sen requirimento previo) medraron un 7,8% ata os 813 millóns de euros.

As minoracións de devolucións sen os extraordinarios de pagamentos fraccionados descenden ata os 4.013 millóns de euros (-22,3 %), xa que o ano pasado se reduciron sensiblemente os resultados dunha serie de expedientes da Área de Aduanas e IIEE (que pasaron de 3.255 a 1.641 millóns de euros), tamén de difícil repetición no tempo. Sen o efecto de ambas as dúas tipoloxías de expedientes (pagamentos fraccionados e Aduanas), o resultado ordinario das minoracións de devolución medraría un 24,2% ata acadar os 2.372 millóns de euros.

A Axencia Tributaria tamén realizou minoracións de bases impoñibles negativas, deducións en cota pendente de aplicar e cotas a compensar, por importe de 3.860 millóns de euros, do que un 50% correspóndese con actuacións da Delegación Central de Grandes Contribuíntes. Trátase de actuacións moi relevantes (8.800 millóns nos dous últimos anos) que, aínda que non computan nos resultados de control, ao non supor ingreso nin minoración de devolucións, resultan dunha gran transcendencia para ensanchar bases impoñibles futuras e elevar a recadación.

Fiscalidade internacional

No ámbito da fiscalidade internacional de grandes empresas multinacionais, a Axencia Tributaria regularizou o pasado ano bases impoñibles por un importe de 3.409 millóns de euros nun total de 117 comprobacións inspectoras que realizaron a Delegación Central de Grandes Contribuíntes e as demais delegacións da Axencia co apoio da Oficina Nacional de Fiscalidade Internacional (ONFI). O montante destas bases impoñibles regularizadas sitúase en liña coa media dos tres anos anteriores.

Pola súa parte, a ONFI participou en 2022 na xestión de 28 Acordos Previos de Valoración (ALA) con resultado estimatorio – mesma cifra que o ano anterior –, o que supón garantir a futuro bases impoñibles por un importe de máis de 2.700 millóns de euros.

Grandes patrimonios e falsos non residentes

En paralelo, o pasado ano a Axencia realizou un total de 1.130 actuacións de control desde as súas distintas delegacións sobre grandes patrimonios de persoas físicas, en liña co ano previo, actuacións que levaron a liquidar débeda por un importe de 546 millóns. Desde 2018 – ano de creación da Unidade Central de Coordinación do Control de Patrimonios Relevantes – ata o pasado 2022, liquidáronse neste ámbito máis de 2.400 millóns de euros en máis de 4.400 expedientes de comprobación.

Ademais de dar o seu apoio ás liquidacións sobre grandes fortunas que se levan a cabo en cada ámbito territorial da Axencia, a Unidade vén impulsando diversos proxectos para seguir reforzando e actualizando os sistemas de control neste terreo. Un deles é a ferramenta para facilitar a detección de falsos non residentes con patrimonios relevantes. En 2022, as comprobacións iniciadas acadan a 252 contribuíntes, e delas finalizáronse actuacións por un importe total liquidado de 28,2 millóns de euros sobre 97 contribuíntes que se encontraban artificialmente localizados noutros países, e para os que se determinou que realmente tiñan residencia efectiva en España.

A relevancia da información do exterior

Nos últimos anos, as distintas delegacións da Axencia viron reforzada a súa capacidade de acción sobre as rendas non declaradas a partir das sucesivas directivas europeas de intercambio automático de información, os mecanismos OCDE estandarizada e outros acordos.

O pasado ano, o control inspector sobre contribuíntes de que se recibiu información de contas financeiras no exterior a través da directiva europea ‘DAC2’, o estándar CRS da OCDE e o acordo ‘Fatca’ con EUA permitiu liquidar 201 millóns de euros (un 52,3% máis) a 488 contribuíntes, de xeito que desde 2017, ano en que comeza a recibirse esta información, a área de Inspección da Axencia xa liquidou 963 millóns a 2.768 contribuíntes.

Tamén ao obxecto de aflorar fondos ocultos no estranxeiro, a información solicitada pola Oficina Nacional de Investigación da Fraude (ONIF) do Departamento de Inspección sobre utilización de tarxetas emitidas no exterior (tarxetas ‘offshore’) permitiu ás distintas dependencias territoriais da Axencia liquidar débeda por importe de 79 millóns de euros o ano pasado, cifra similar á do ano anterior, ao tempo que se deron de alta expedientes que afectan 69 contribuíntes con tarxetas ‘offshore’ e que ofrecerán resultados adicionais no futuro.

Investigacións da ONIF

Os datos anteriores sobre tarxetas ‘offshore’ forman parte dos resultados, en termos de liquidación de débeda, que se producen como consecuencia dunha parte da actividade anual da ONIF . Dentro desta actividade, destaca especialmente a preparación das chamadas fichas ‘FITT’ (Fichas de Información con Transcendencia Tributaria), que a Oficina traslada as distintas delegacións da Axencia Tributaria para a posible regularización de continxencias fiscais. O ano pasado, a ONIF remitiu para análise 353 fichas FITT. Pola súa parte, as remitidas nos últimos anos facilitaron que en 2022 as delegacións da Axencia liquidasen un total de 535 millóns de euros a 410 contribuíntes, incluíndo un expediente concreto de gran contía.

Economía mergullada

Ao mesmo tempo, o pasado ano a Axencia seguiu mantendo a súa actividade de control para aflorar actividade económica oculta. En 2022 realizou 2.312 actuacións inspectoras baixos distintos programas de comprobación (as xa mencionadas 1.407 no ámbito do control de actividades económicas e o resto noutros programas) en que descubriu vendas ocultas, regularizando cotas por un importe de 435 millóns de euros, un 8,8% máis que o ano previo.

No mesmo período liquidáronse cotas e sancións por importe de 122 millóns de euros en máis de 2.600 actas de inspección a un milleiro de contribuíntes que previamente foran obxecto de actuacións de entrada e rexistro con apoio das Unidades de Auditoría Informática, as UAI. Estas unidades participaron o ano pasado en máis de 1.500 actuacións con emborcados informáticos que facilitan o descubrimento de rendas ocultas, permiten mellorar a obtención de probas e reducen a duración das comprobacións.

Esta actividade afecta a actuacións atomizadas por todo o territorio nacional, incluíndo entre elas as que se realizan no seo das grandes macrooperacións coordinadas con entradas e rexistros que se veñen desenvolvendo para o descubrimento de actividade económica oculta e a detección de software de ocultación de vendas en sectores concretos de actividade. Como consecuencia destas macrooperacións desenvolvidas desde fai unha década (xa un total de 21 ata o ano pasado), e sumando os 15,7 millóns liquidados en 2022, o balance global destas actuacións ascende a 386 millóns de euros liquidados en máis de 2000 expedientes.

As actuacións de comprobación inspectora no ámbito da loita contra a economía mergullada compleméntanse co plan de visitas. En 2022 a Axencia realizou máis de 29.000 actuacións presenciais (‘peiteados ’) destinadas ao control in situ en sectores e ámbitos de risco fiscal. Entre estas actuacións encóntranse case 9.800 relacionadas do ‘Plan de Visitas IVE’ e case 1.800 visitas complementarias das macrooperacións sectoriais de entrada e rexistro.

Por outra banda, e en relación co control de alugamentos mergullados, segue destacando o efecto inducido que supón o envío de avisos de datos fiscais a presuntos arrendadores durante as últimas campañas do Imposto sobre a Renda. Tendo en conta tanto o efecto completo no ano inicial de cada aviso, como o impacto marxinal en cada ano das campañas anteriores, nos seis últimos exercicios estes avisos favoreceron a incorporación de máis de 1.182.000 declaracións que inclúen rendementos do capital inmobiliario, cunha maior base impoñible declarada de máis de 7.700 millóns de euros e unha recadación asociada a estas campañas que se estima en 933 millóns de euros.

Control recadador

No referente ao necesario control para asegurar o cobramento das débedas, a Área de Recadación da Axencia seguiu impulsando as actuacións máis cualificadas para lograr o cobramento efectivo das liquidacións e loitar contra a fraude na fase recadadora. O conxunto da débeda pendente reduciuse un 3,8% o ano pasado para situarse no nivel máis baixo dos últimos 13 anos.

Por tipoloxía de actuacións, destaca o crecemento das derivacións de responsabilidade (31.313, +7,7%), continuando a tendencia dos últimos anos, en que se realizou un esforzo para incrementar actuacións desta natureza, por veces de gran complexidade e importancia. Igualmente, e co mesmo obxectivo de afianzar o cobramento efectivo das débedas, adoptáronse 4.797 medidas preventivas, un 5% menos que en 2021 pero un 27,6% máis que fai dous anos.

O efecto combinado de ambas as dúas ferramentas permitiu o ano pasado o cobramento de débedas por importe de 1.036 millóns de euros, un 45% máis que o ano anterior.

Continúa, ao tempo, o crecemento das accións xudiciais (1.101, +6,3% sobre 2021 e +90% con respecto a 2020) exercitadas o ano pasado para o cobramento das débedas. Estas actuacións judicializan a esixencia de cobramento en situacións especialmente graves de insolvencias aparentes, alzamentos e, en xeral, prácticas de ocultación complexa.

Pola súa parte, o número de expedientes de investigación de movementos financeiros acadou a cifra de 65.210 o pasado ano, en liña cos resultados de fai dous anos. Con estas actuacións perséguese a utilización de figuras defraudatorias como a interposición de sociedades ou a utilización de homes de palla.

Pola súa banda, os requirimentos de información ou embargo solicitado a autoridades estranxeiras para o cobramento de débedas (un total de 1.806 requirimentos) descenderon un 8% con respecto a 2021, pero situáronse un 6,1% por riba dos niveis de 2020. Tamén se recuperou a habitual presenza dos funcionarios da Área de Recadación, mediante visitas e comparecencias, para realizar actuacións executivas e de obtención de información. En 2022, realizáronse 14.120 comparecencias destas características, retomando a dinámica previa á pandemia.

Loita contra o contrabando

Durante o pasado ano tamén se desenvolveron os habituais labores de control de impostos especiais e ambientais, control aduaneiro e no ámbito do contrabando, narcotráfico, branqueo e outros delitos económicos. En materia de contrabando se incautaron máis de 40 toneladas de cocaína e 83 de haxix, e se aprehendieron 6 millóns de paquetes e 117 toneladas de picadura e outros labores do tabaco, ao tempo que se interviñeron 1,1 millóns de produtos falsificados.

Pola súa parte, a Axencia Tributaria mantivo a actividade habitual de colaboración coa xustiza e con outras administracións no ámbito nacional e internacional, e impulsouse a prevención da fraude mediante as ferramentas de información e asistencia e os foros cooperativos en que participa a Axencia.