Cadro: Excesos de adxudicación na extinción do condominio. Resolución do TEAC do 7 de xuño de 2018

O seguinte cadro recolle os criterios fixados na Resolución do TEAC do 7 de xuño de 2018, Reclamación número 00/02488/2017, recaída en recurso extraordinario de alzada para unificación de criterio.

**Excesos de adxudicación na extinción do condominio. Resolución do TEAC do 7 de xuño de 2018**
Adxudicacións	Valor do inmoble na data de extinción do condominio	Tributación
As adxudicacións correspóndense coa cota de titularidade de cada comuneiro	Igual ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio	Non existe alteración patrimonial para ningún dos comuneiros e, polo tanto, non se produce ganancia ou perda patrimonial. Artigo 33.2 Lei do IRPF.
	Maior ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio
O inmoble ao resultar indivisible ou desmerecer moito coa división, adxudícase na súa totalidade a un dos comuneiros con obriga de compensar en metálico aos restantes	Igual ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio	Comuneiro ao que se adxudica na súa totalidade o inmoble e compensa en metálico aos demais: Tributa pola modalidade actos xurídicos documentados do ITPAJD pola parte que se adquire ex novo en virtude de tal operación (criterio fixado en Sentenza do TS 1.484/2018, do 9 de outubro). Resto dos comuneiros que transmiten as súas cotas indivisas de participación a cambio de prezo: Xa que o valor do inmoble non experimentou aumento de valor non se xeraría para eles ganancia ou perda patrimonial a título oneroso.
	Maior ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio	Comuneiro ao que se adxudica na súa totalidade o inmoble e compensa en metálico aos demais: Tributa unicamente pola modalidade actos xurídicos documentados do ITPAJD pola parte que se adquire ex novo en virtude de tal operación (criterio fixado en Sentenza do TS 1.484/2018, do 9 de outubro). Resto dos comuneiros que transmiten as súas cotas indivisas de participación a cambio de prezo: Xeraríase para eles unha ganancia patrimonial a título oneroso.
Divídese entre os comuneiros sen respectar a cota de titularidade de cada un e sen compensar en metálico estas diferenzas	Igual ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio	Comuneiro/s que recibe unha parte do inmoble superior á que lles correspondería pola súa cota de participación: Hai exceso de adxudicación ao adquirir a título gratuíto a parte de cota indivisa correspondente a ese superávit e tributa no ISD polo devandito exceso de adxudicación. Comuneiro/s que reciben unha parte do inmoble inferior á que correspondería pola súa cota de participación: Estarían transmitindo ao primeiro a título gratuíto a parte de cota indivisa correspondente a ese déficit, producindose unha alteración na composición do seu patrimonio pero xa que o valor do inmoble non experimentou aumento non se xeraría para eles ganancia ou perda patrimonial a título lucrativo.
	Maior ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio	Comuneiro/s que recibe unha parte do inmoble superior á que lles correspondería pola súa cota de participación. Hai exceso de adxudicación ao adquirir a título gratuíto a parte de cota indivisa correspondente a ese superávit e tributa no ISD polo devandito exceso de adxudicación Comuneiro/s que reciben unha parte do inmoble inferior á que correspondería pola súa cota de participación: Estarían transmitindo ao primeiro a título gratuíto a parte de cota indivisa correspondente a ese déficit, producindose unha alteración na composición do seu patrimonio e xa que o valor do inmoble experimentou aumento xeraríase para eles unha ganancia patrimonial a título lucrativo.
Divídese entre os comuneiros sen respectar a cota de titularidade de cada un, pero compensando en metálico estas diferenzas	Igual ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio	Comuneiro/s que recibe unha parte do inmoble superior á que lles correspondería pola súa cota de participación. Hai exceso de adxudicación ao adquirir a título oneroso a parte de cota indivisa correspondente a ese superávit e tributa no ITP polo exceso de adxudicación Comuneiro/s que reciben unha parte do inmoble inferior á que correspondería pola súa cota de participación e compensación en metálico polo resto. Estarían transmitindo ao primeiro a título oneroso a parte de cota indivisa correspondente a ese déficit, producindose unha alteración na composición do seu patrimonio pero xa que o valor do inmoble non experimentou aumento non se xeraría para eles ganancia ou perda patrimonial a título oneroso.
	Maior ao valor do inmoble cando se constituíu o condominio	Comuneiro/s que recibe unha parte do inmoble superior á que lles correspondería pola súa cota de participación. Hai exceso de adxudicación ao adquirir a título oneroso a parte de cota indivisa correspondente a ese superávit e tributa no ITP polo exceso de adxudicación Comuneiro/s que reciben unha parte do inmoble inferior á que correspondería pola súa cota de participación e compensación en metálico polo resto. Estarían transmitindo ao primeiro a título oneroso a parte de cota indivisa correspondente a ese déficit, producindose unha alteración na composición do seu patrimonio e xa que o valor do inmoble experimentou aumento xeraríase para eles unha ganancia patrimonial a título oneroso.

Nota: as diferentes situacións e os criterios xurídicos que establece o TEAC nesta resolución do 7 de xuño de 2018 van referidos á extinción do condominio sobre un único ben inmoble

Non obstante, a propia resolución do TEAC do 7 de xuño de 2018 sinala que en moitas ocasións a copropiedade recae sobre varios inmobles. Aínda que a diversidade de situacións pode ser inabarcable, poden sinalarse algúns criterios relevantes que transcribimos a continuación:

Con carácter previo, hai que determinar en cada caso a existencia dunha ou varias comunidades de bens. Neste sentido, e á vista das situacións fartas frecuentes na práctica, hai que ter en conta que, aínda que dous ou máis inmobles sexan propiedade de dous ou máis titulares, iso non determina automaticamente a existencia dunha única comunidade de bens, senón que poderá haber unha ou máis comunidades en función da orixe da referida comunidade. Así acontece cando os bens comúns proceden, uns dunha adquisición hereditaria e outra por ser adquiridos por actos inter vivo, ou cando, aínda sendo adquiridos todos os bens a título hereditario, procedan de distintas herdanzas. En tales casos debe entenderse que concorren dúas comunidades, unha de orixe inter vivo e outra de orixe mortis causa, ou as dous de orixe mortis causa, sen que en nada obste ao anterior que os titulares das dúas comunidades sexan as mesmas persoas. No suposto de que se trate de dous ou máis condominios, a súa disolución suporá a existencia de dous ou máis negocios xurídicos diferentes que, como tales, deben ser tratados.
No caso de que existan dous ou máis bens inmobles na comunidade de bens, hai que atender o conxunto dos bens que integren a mesma aos efectos de determinar se a posterior adxudicación a cada un dos comuneiros correspóndese ou non coa respectiva cota de titularidade, de forma tal que poida non existir unha alteración na composición dos seus respectivos patrimonios. Só no caso de que se atribuísen a algún dos comuneiros bens ou dereitos por maior valor que o correspondente á súa cota de titularidade, existiría unha alteración patrimonial no outro, xerandose, neste último, unha ganancia ou perda patrimonial. De acordo co exposto, non existiría alteración patrimonial con motivo da disolución do condominio sobre os varios inmobles sempre que os valores de adxudicación se correspondan co seu respectivo valor de mercado e que as adxudicacións efectuadas se correspondan coa respectiva cota de titularidade, conservando os bens adxudicados os valores e datas de adquisición orixinaria.