Ganancias e perdas patrimoniais obtidas no exercicio

Normativa: Art. 11.5 Lei IRPF

Para determinar a quen deben atribuírse as ganancias e perdas patrimoniais reportadas no exercicio, a Lei do IRPF establece unha regra xeral e outra especial.

Regra xeral

1. Cando resulte acreditada a titularidade dos bens  ou dereitos

   As ganancias e perdas patrimoniais considéranse obtidas pola persoa a quen corresponda a titularidade dos bens, dereitos e demais elementos patrimoniais de que proveñan, sendo a devandita persoa quen deberá declararos.

   Nos supostos en que a titularidade dos bens ou dereitos corresponda a varias persoas, os rendementos consideraranse obtidos por cada unha delas en proporción á súa participación na devandita titularidade.

   No caso de matrimonio, e de acordo con esta regra xeral, as ganancias e perdas patrimoniais derivadas de bens e dereitos que, conforme ás disposicións ou pactos reguladores do correspondente réxime económico matrimonial, sexan comúns a ambos os dous cónxuxes, atribuiranse por metade a cada un deles , non sendo que xustifiquen outra cota de participación.

   Pola contra, as ganancias ou perdas patrimoniais derivadas de bens ou dereitos privativos corresponden ao cónxuxe titular dos mesmos.

   Achega gratuíta dun ben privativo por un do cónxuxes á sociedade de gananciais

   A achega realizada por un do cónxuxes á sociedade de gananciais dun ben privativo considérase, tras a devandita achega, de titularidade de ambos os dous cónxuxes por metade. Supón para o aportante unha alteración na composición do seu patrimonio capaz de xerar unha ganancia ou perda patrimonial no IRPF de acordo co que se establece no artigo 33.1 da Lei do IRPF, que se determinará, en virtude do artigo 34 da devandita Lei pola diferenza entre os valores de adquisición e transmisión da metade do ben achegado. Véxase ao respecto a Resolución do TEAC do 23 de xaneiro de 2024. Reclamación número 00/020204/2023, recaída en recurso extraordinario de alzada en unificación de criterio.

2. Cando non resulte debidamente acreditada a titularidade de bens ou dereitos

   Cando non resulte debidamente acreditada a titularidade de bens ou dereitos, a Administración tributaria terá dereito a considerar como titular a quen figure como tal nun rexistro fiscal ou outro de carácter público, ao que lle serán atribuídas as ganancias ou perdas patrimoniais derivadas dos devanditos bens ou dereitos.

   As ganancias non xustificadas imputaranse en función da titularidade dos bens ou dereitos en que se manifesten.

   Teñen esta consideración os bens ou dereitos cuxa tenza, declaración ou adquisición non se corresponda coa renda ou patrimonio declarado polo contribuínte, así como a inclusión de débedas inexistentes en calquera declaración por este IRPF ou polo Imposto sobre o Patrimonio, ou o seu rexistro nos libros ou rexistros oficiais. Con esta finalidade, as ganancias non xustificadas integraranse pola Administración tributaria na base liquidable xeral do período impositivo respecto do que se descubran, non sendo que o contribuínte probe suficientemente que foi titular dos bens ou dereitos correspondentes desde unha data anterior á do período de prescrición. (Art. 39 Lei IRPF ).

   Nota : teñase en conta que o artigo 39 da Lei do IRPF foi modificado pola disposición final quinta da Lei 5/2022, do 9 de marzo, pola que se modifican a Lei 27/2014, do 27 de novembro, do Imposto sobre Sociedades, e o texto refundido da Lei do Imposto sobre a Renda de non Residentes, aprobado mediante Real decreto Lexislativo 5/2004, do 5 de marzo, en relación coas asimetrías híbrida, como consecuencia da Sentenza (TXUE) do 27 de xaneiro de 2022 (asunto C-788/19) que esixiu axeitar á legalidade europea determinada aspectos do réxime xurídico asociado á obriga de declaración de bens e dereitos no estranxeiro (modelo 720). 

   Importante: as ganancias ou perdas patrimoniais derivadas de elementos afectos ao desenvolvemento de actividades económicas atribuiranse segundo as regras anteriormente comentadas polo que, tratandose de bens gananciais afectos, a ganancia ou perda patrimonial obtida atribuirase por metade a ambos os dous cónxuxes.

Regra especial

Conforme á regra especial, as ganancias patrimoniais que consistan en adquisicións de bens e dereitos que non se deriven dunha transmisión previa, como as ganancias no xogo e supostos análogos, atribúense á persoa a quen corresponda o dereito á súa obtención ou que as gañase directamente.

No caso das  ganancias patrimoniais orixinadas por unha subvención, imputaranse unicamente ao contribuínte ao que se lle concedese a subvención, independentemente do uso que se lle dea á mesma.

Véxase ao respecto a  resolución do TEAC do 1 de xuño de 2020, Reclamación número 00/00670/2019, recaída en  recurso extraordinario de alzada para unificación de criterio.