Reducións por pensións compensatorias e anualidades por alimentos

Normativa: Art. 55 Lei IRPF

1. Pensións compensatorias a favor do cónxuxe

De acordo coa lexislación civil (artigo 97 do Código Civil) o cónxuxe ao que a separación ou divorcio produza desequilibrio económico en relación coa posición do outro, que implique un empeoramento na súa situación anterior no matrimonio, ten dereito a unha pensión que se fixará na resolución xudicial de separación ou divorcio  ou no convenio regulador formalizado ante o secretario xudicial ou o Notario. 

Para o pagador, a pensión compensatoria satisfeita, sempre que fose fixada na resolución xudicial, ou acordáseno o cónxuxes no convenio regulador da separación ou divorcio, reduce a súa base impoñible xeral sen que poida resultar negativa como consecuencia desta diminución. O remanente, se o houbese, reducirá a base impoñible do aforro sen que a mesma, tampouco, poida resultar negativa como consecuencia da devandita diminución.

Para o perceptor, a pensión compensatoria recibida do cónxuxe constitúe, en todo caso, rendemento do traballo non sometido a retención por non estar obrigado a reter o cónxuxe pagador da pensión.

2. Anualidades por alimentos en favor de persoas distintas dos fillos

De acordo co que se dispón no artigo 143 do Código Civil, están obrigados reciprocamente a darse alimentos o cónxuxes, os ascendentes e descendentes, así como os irmáns nos supostos e termos sinalados no citado artigo.

Agora ben, cando recaia  sobre o contribuínte a obriga de dar alimentos é preciso, para os efectos do seu tratamento no IRPF, distinguir dous supostos:

1. Anualidades por alimentos a favor dos fillos

   Para o pagador, as cantidades satisfeitas en concepto de alimentos a favor dos fillos non reducen a base impoñible xeral, senón que se suxeitan a un tratamento especial consistente en que,  cando o importe das devanditas anualidades sexa inferior á base liquidable xeral e non se teña dereito á aplicación do mínimo por descendentes, sométense a gravame separadamente co fin de limitar a progresividade das escalas do imposto. 

   O tratamento liquidatorio das anualidades por alimentos a favor dos fillos , cuxo importe sexa inferior ao da base liquidable xeral sometida a gravame, coméntase no Capítulo 15.

   Para os fillos perceptores das devanditas anualidades, constitúen renda exenta, sempre que as mesmas percíbanse por decisión xudicial ou en virtude do convenio regulador decretado xudicialmente ou formalizado ante o secretario xudicial ou en escritura pública ante Notario a que se refire o artigo 90 do Código Civil, ou do convenio equivalente previsto nos ordenamentos das Comunidades Autónomas.

2. Anualidades por alimentos a favor doutras persoas

   Para o pagador, as cantidades satisfeitas en concepto de alimentos a favor doutras persoas distintas dos fillos, sempre que sexan fixadas por decisión xudicial, reducen a base impoñible xeral do pagador sen que poida resultar negativa como consecuencia desta diminución. O remanente, se o houbese, reducirá a base impoñible do aforro sen que a mesma, tampouco, poida resultar negativa como consecuencia da devandita diminución.

   Para o perceptor  das mesmas, estas anualidades constitúen rendementos do traballo non sometidos a retención.

3. Suposto especial: pensión compensatoria e anualidades por alimentos sen distinción

Nos casos de separación legal ou divorcio, normalmente establecerase, por un lado, unha pensión compensatoria a favor dun do cónxuxes, e, por outro, a obriga de pagar unha cantidade en concepto de alimentos a favor dos fillos, para o proxenitor que non téñaos ao seu cargo.

No suposto especial de que se estableza a obriga dun pagamento único, sen precisar na resolución xudicial nin no convenio regulador que parte corresponde a pensión compensatoria e que parte a anualidades por alimentos, a imposibilidade de determinar a contía correspondente á pensión compensatoria impide aplicar a redución da base por este concepto. Todo iso sen prexuízo de que nun momento posterior poidan especificarse xudicialmente as cantidades que corresponden a cada concepto.

Cadro resumo do tratamento fiscal das pensións compensatorias e as anualidades por alimentos