Beneficiarios e fillos que dan dereito á aplicación da dedución

Novidade 2023: o artigo 64 da Lei 31/2022, do 23 de decembro, de Orzamentos Xerais do Estado para o ano 2023 (BOE do 24 de decembro), modificou a Lei do IRPF para ampliar os supostos de aplicación da dedución por maternidade ás mulleres que se encontren nalgunhas das seguintes circunstancias:

que no momento do nacemento do menor perciban prestacións contributivas ou asistenciais do sistema de protección de desemprego, ou
que estean dadas de alta no réxime correspondente da Seguridade Social ou mutualidade no momento do nacemento do menor, ou
que en calquera momento posterior ao nacemento do menor estean dadas de alta no réxime correspondente da Seguridade Social ou mutualidade cun período mínimo de 30 días cotizados.

Desaparece tamén o requisito de exercer unha actividade por conta propia ou allea para ter dereito á mesma e a limitación do importe da dedución ás cotizacións reportadas no período impositivo.

O novo réxime resulta aplicable desde o 1 de xaneiro de 2023 non só aos fillos nados durante ese ano, 2023, senón tamén aos nados con anterioridade que non acadasen a idade de 3 anos, cando no momento do nacemento ou nun momento posterior déanse algunha das circunstancias antes sinaladas.

A. Beneficiarios da dedución

O artigo 81 da Lei do IRPF regula a dedución por maternidade que minora a cota diferencial do IRPF e que poderán aplicar as seguintes persoas:

1. As mulleres con fillos menores de tres anos con dereito á aplicación do mínimo por descendentes que cumpran algún dos seguintes requisitos:

Que no momento do nacemento do menor perciban prestacións contributivas ou asistenciais do sistema de protección de desemprego.
Que estean dadas de alta no réxime correspondente da Seguridade Social ou Mutualidade:
- no momento do nacemento do menor ou
- en calquera momento posterior ao nacemento cun período mínimo de 30 días cotizados.
  
  Para os efectos do cómputo do período mínimo de 30 días cotizados, teran en contase os días de cotización previos ao nacemento, acollemento ou adopción cumprindo que con posterioridade ao nacemento, acollemento ou adopción prodúzase a alta no réxime correspondente da Seguridade Social ou mutualidade.

Importante: cando no período impositivo 2022 tivésese dereito á dedución por maternidade e ao complemento de axuda para a infancia prevista na Lei 19/2021 en relación co mesmo descendente, poderase seguir practicando a dedución por maternidade a partir do 1 de xaneiro de 2023, aínda cando algún dos proxenitores tivese dereito ao citado complemento respecto do devandito descendente, sempre que se cumpran o resto dos requisitos esixidos a partir do 1 de xaneiro de 2023, aos que se fixo referencia con anterioridade.

2. No caso de falecemento da nai ou cando a garda e custodia atribúase de forma exclusiva ao pai ou, se é o caso, a un titor, sempre que cumpran os requisitos previstos no artigo 81 da Lei do IRPF, comentados con anterioridade, este terá dereito á práctica da dedución pendente.

Polo tanto, neste suposto, o pai supérstite ou titor con fillos menores de tres anos con dereito á aplicación do mínimo por descendentes, que no momento do nacemento do menor perciba prestacións contributivas ou asistenciais do sistema de protección de desemprego, ou que no devandito momento ou en calquera momento posterior estea dado de alta no réxime correspondente da Seguridade Social ou mutualidade cun período mínimo, neste último caso, de 30 días cotizados, terá dereito á dedución por maternidade pendente, isto é, a que corresponda ao tempo que reste ata que o fillo ou tutelado alcance os tres anos de idade.

No suposto de existencia de varios contribuíntes con dereito á dedución por maternidade respecto do mesmo tutelado ou acollido ou menor baixo o seu garda e custodia para a convivencia preadoptiva ou por resolución xudicial, o seu importe deberá repartirse entre eles por partes iguais.

Importante: coa única excepción dos supostos sinalados na letra b) anterior, a dedución por maternidade corresponde íntegra e exclusivamente á nai, sempre que cumpra os requisitos indicados para ter dereito á mesma. En consecuencia, en ningún caso distinto dos mencionados será admisible a aplicación da dedución por parte do pai nin tampouco o reparto ou rateo da mesma entre o pai e a nai.

B. Fillos que dan dereito á aplicación da dedución

• Os fillos por natureza , desde o mes do seu nacemento ata o mes anterior a aquel en que cumpran os tres anos de idade, ambos os dous incluídos.

• Os fillos adoptados e os menores vinculados ao contribuínte por razón de tutela ou acollemento permanente ou de delegación de garda para a convivencia preadoptiva.

Lembre : poderá aplicarse desde o 1 de xaneiro de 2023 a dedución polos fillos menores de 3 anos que nacesen con anterioridade á devandita data sempre que dean dereito á aplicación do mínimo familiar por descendentes, e cúmprase algún dos requisitos esixidos polo artigo 81 na súa redacción actual.

Nos supostos de adopción ou acollemento permanente ou de delegación de garda para a convivencia, a dedución poderase practicar, con independencia da idade do menor, durante os tres anos seguintes á data da inscrición no Rexistro Civil.

Cando a inscrición non sexa necesaria, a dedución poderase practicar durante os tres anos posteriores á data da resolución xudicial ou administrativa que a declare.

Cando teña lugar a adopción dun menor que estivese en réxime de acollemento, permanente, de delegación de garda para a convivencia ou cando se produza un cambio na situación do acollemento, a dedución practicarase durante o tempo que reste ata esgotar o prazo máximo de tres anos anteriormente citado.

Nos casos de tutela, o titor terá dereito ao importe da dedución que corresponda ao tempo que reste ata que o tutelado alcance os tres anos de idade.

Importante: a dedución non resulta aplicable no caso de netos e demais descendentes por consanguinidade distinta dos fillos, nin cando se trate de acollementos familiares simples, de urxencia ou temporais, nin nos casos de menores respecto dos que se teña a garda e custodia por resolución xudicial.