Saltar ao contido principal
Manual de Tributación de Non Residentes (xullo 2024)

Anexo IV. Xurisdicións non cooperativas

Normativa: Disposición adicional primeira e décima e disposición transitoria segunda da Lei 36/2006, do 29 de novembro, de medidas para a prevención da fraude fiscal (en redacción dada por Lei 11/2021, do 9 de xullo, de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal, con efectos desde o 11 de xullo de 2021 )

Orde HFP/115/2023, do 9 de febreiro, pola que se determinan os países e territorios, así como os réximes fiscais prexudiciais, que teñen a consideración de xurisdicións non cooperativas.

En liña cos novos parámetros internacionais, axeítase o termo de paraísos fiscais ao de xurisdicións non cooperativas. As referencias efectuadas na normativa a paraísos fiscais, a países ou territorios cos que non exista efectivo intercambio de información, ou de nula ou baixa tributación entenderanse efectuadas á definición de xurisdición non cooperativa e as referencias normativas efectuadas a Estados cos que exista un efectivo intercambio de información tributaria ou en materia tributaria, entenderanse efectuadas a Estados cos que exista normativa sobre asistencia mutua en materia de intercambio de información tributaria nos termos previstos na Lei 58/2003, do 17 de decembro, Xeral Tributaria, que sexa de aplicación.

Aos efectos da Lei 58/2003 Xeral Tributaria, entenderase por asistencia mutua o conxunto de accións de asistencia, colaboración, cooperación e outras de natureza análoga que o Estado español preste, reciba ou desenvolva coa Unión Europea e outras entidades internacionais ou supranacionais, e con outros Estados en virtude da normativa sobre asistencia mutua entre os Estados membros da Unión Europea ou no marco dos convenios para evitar a dobre imposición ou doutros convenios internacionais.

Terán a consideración de xurisdicións non cooperativas os países e territorios, así como os réximes fiscais prexudiciais, que se determinen mediante Orde Ministerial conforme a uns criterios preestablecidos.

A relación de países e territorios que teñen a consideración de xurisdicións non cooperativas poderase actualizar atendendo aos seguintes criterios:

  1. En materia de transparencia fiscal:
    1. A existencia co devandito país ou territorio de normativa sobre asistencia mutua en materia de intercambio de información tributaria nos termos previstos na Lei 58/2003, do 17 de decembro, Xeral Tributaria, que sexa de aplicación

    2. O cumprimento dun efectivo intercambio de información tributaria con España.

    3. O resultado das avaliacións ''inter pares'' realizados polo Foro Global de Transparencia e Intercambio de Información con Fines Fiscal.

    4. O efectivo intercambio de información relativa ao titular real, definido nos termos da normativa española en materia de prevención de branqueo de capitais e financiamento do terrorismo.

    Aos efectos desta letra a) enténdese por efectivo intercambio de información, a aplicación da normativa sobre asistencia mutua en materia de intercambio de información tributaria atendendo aos termos de referencia aprobados polo Foro Global de Transparencia e Intercambio de Información con Fines Fiscal.

  2. Que faciliten a celebración ou existencia de instrumentos ou de sociedades territoriais, dirixidos á atracción de beneficios que non reflictan unha actividade económica real nos devanditos países ou territorios.

  3. A existencia de baixa ou nula tributación.

    Existe baixa tributación cando no país ou territorio de que se trate aplíquese un nivel impositivo efectivo considerablemente inferior, incluído o tipo cero, ao esixido en España nun imposto idéntico ou análogo ao Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas, ao Imposto sobre Sociedades ou ao Imposto sobre a Renda de non Residentes.

    Existe nula tributación cando no país ou territorio de que se trate non aplíquese un imposto idéntico ou análogo ao Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas, ao Imposto sobre Sociedades ou ao Imposto sobre a Renda de non Residentes, segundo corresponda.

Terán a consideración de imposto idéntico ou análogo os tributos que teñan como finalidade a imposición da renda, sequera parcialmente, con independencia de que o obxecto do mesmo constitúao a propia renda, os ingresos ou calquera outro elemento indiciario desta .

A relación de réximes fiscais prexudiciais que teñen a consideración de xurisdicións non cooperativas poderase actualizar atendendo aos criterios do Código de Conduta en materia de Fiscalidade Empresarial da Unión Europea ou do Foro de Réximes Fiscais Prexudiciais da OCDE.

A normativa de cada tributo poderá establecer especialidades na aplicación destas normas.

Respecto daqueles países ou territorios que teñan a consideración de xurisdicións non cooperativas cos que España teña subscrito un convenio para evitar a dobre imposición que se encontre vixente, a normativa tributaria relacionada coas xurisdicións non cooperativas resultará tamén de aplicación, na medida en que non sexa contraria ás disposicións do citado convenio.

En tanto non se determinen por Orde Ministerial os países ou territorios que teñen a consideración de xurisdición non cooperativa, terán a devandita consideración os países ou territorios previstos no Real decreto 1080/1991, do 5 de xullo.

Desde o 2 de febreiro de 2003, data de entrada en vigor do Real decreto 116/2003, do 31 de xaneiro, incorporouse ao Real decreto 1080/1991 unha disposición segundo a cal deixarán de ter a consideración de  xurisdición non cooperativa aqueles países ou territorios que asinen con España un convenio para evitar a dobre imposición internacional con cláusula de intercambio de información ou un acordo de intercambio de información en materia tributaria en que expresamente se estableza que deixan de ter a devandita consideración, desde o momento en que estes convenios ou acordos aplíquense.

Os países ou territorios aos que se refire o parágrafo anterior volverán ter a consideración de paraíso fiscal a partir do momento en que tales convenios ou acordos deixen de aplicarse

De acordo cos parágrafos anteriores saíron da lista orixinal os seguintes territorios: Principado de Andorra, Antillas Neerlandesas, Aruba, República de Chipre, Emiratos Árabes Unidos, Hong-Kong, As Bahamas, Barbados, Xamaica, República de Malta, República de Trinidad e Tobago, Gran Ducado de Luxemburgo, Sultanato de Omán, República de Panamá, República de San Marino e República de Singapur.

En consecuencia, a lista de territorios do Real decreto 1080/1991, coas modificacións derivadas e que se deriven do que se establece no Real decreto 116/2003, seguirá sendo de aplicación en tanto non se aprobe mediante Orde Ministerial unha nova relación de países e territorios coa consideración de xurisdición non cooperativa.

A Orde HFP/115/2023, do 9 de febreiro, aproba unha nova relación de  países e territorios que teñen a consideración de xurisdicións non cooperativas.

A Orde entra en vigor o 11 de febreiro de 2023 e será de aplicación aos tributos sen período impositivo reportados a partir da súa entrada en vigor e aos demais tributos cuxo período impositivo se inicie desde ese momento.

Non obstante, para os países ou territorios incluídos na nova lista  que non estivesen incluídos na antiga lista do Real decreto 1080/1991 (ver táboa comparativa entre ambas as dúas listas) a Orde entrará en vigor o 11 de agosto de 2023 e será de aplicación aos tributos sen período impositivo reportados a partir da súa entrada en vigor, e aos demais tributos cuxo período impositivo se inicie desde ese momento.

Antigua lista de países e territorios que teñen a consideración de xurisdicións non cooperativas no Real decreto 1080/1991 coas modificacións derivadas do que se establece no Real decreto 116/2003:

  1. Principado de Andorra(9)
  2. Antillas Neerlandesas(3) (10)
  3. Aruba(4)
  4. Emirato do Estado de Bahrain
  5. Sultanato de Brunei
  6. República de Chipre(17)
  7. Emiratos Árabes Unidos(1)
  8. Xibraltar
  9. Hong-Kong(16)
  10. Anguila
  11. Antiga e Barbuda
  12. As Bahamas(14)
  13. Barbados(15)
  14. Bermuda
  15. Illas Caimáns
  16. Illas Cook
  17. República de Dominica
  18. Granada
  19. Fiji
  20. Illas de Guernesey e de Xersei (Illas da Canle)
  21. Xamaica(5) (6)
  22. República de Malta(2)
  23. Illas Malvinas
  24. Illa de Man
  25. Illas Marianas
  26. Mauricio
  27. Montserrat
  28. República de Naurú
  29. Illas Salomón
  30. San Vicente e as Granadinas
  31. Santa Lucía
  32. República de Trinidad e Tobago(8)
  33. Illas Turks e Caicos
  34. República de Vanuatu
  35. Illas Virxes Británicas
  36. Illas Virxes dos Estados Unidos de América
  37. Reino Hachemita de Xordania
  38. República Libanesa
  39. República de Liberia
  40. Principado de Liechtenstein
  41. Gran Ducado de Luxemburgo, no que fai ás rendas percibidas polas Sociedades a que se refire o parágrafo 1 do Protocolo anexo ao Convenio, para evitar a dobre imposición, do 3 de xuño de 1986(7)
  42. Macau
  43. Principado de Mónaco
  44. Sultanato de Omán(18)
  45. República de Panamá(12)
  46. República de San Marino(11)
  47. República das Seixeles
  48. República de Singapur(13)

Notas:

(1) O Convenio entre España e os Emiratos Árabes Unidos para evitar a dobre imposición entra en vigor o 2/04/2007 (ver anexo I). (Volver)

(2) O Convenio entre España e Malta para evitar a dobre imposición entra en vigor o 12/09/2006 (ver anexo I). (Volver)

(3) Desde 27-01-2010 (data de entrada en vigor do Acordo sobre intercambio de información en materia tributaria – BOE 24-11-2009-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(4) Desde 27-01-2010 (data de entrada en vigor do Acordo sobre intercambio de información en materia tributaria – BOE 23-11-2009-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(5) O Convenio entre España e Xamaica para evitar a dobre imposición entra en vigor o 16-5-2009 (ver anexo I). (Volver)

(6) As sociedades mencionadas no parágrafo A do apartado V do Protocolo do Convenio están excluídas do mesmo e dos efectos da aplicación da disposición adicional primeira da Lei 36/2006 de medidas para a prevención da fraude fiscal. (Volver)

(7) Desde 16-07-2010 (data de entrada en vigor do Protocolo de modificación do Convenio-BOE 31-05-2010-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(8) O Convenio entre España e Trinidad e Tobago para evitar a dobre imposición entra en vigor o 28-12-2009 (ver anexo I). (Volver)

(9) Desde 10-02-2011 (data de entrada en vigor do Acordo sobre intercambio de información en materia tributaria-boe 23-11-2010-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(10) Desde o 10 de outubro de 2010 (data de disolución das Antillas Neerlandesas) Curaçao e San Martín convertéronse en Estados autónomos do Reino dos Países Baixos. As illas restantes (Bonaire, San Eustaquio e Saba) pasaron a formar parte dos Países Baixos. A San Martín e Curaçao élles aplicable o Acordo sobre Intercambio de Información asinada con Antillas Neerlandesas, mentres que ás outras tres illas élles de aplicación o CDI con Países Baixos. (Volver)

(11) Desde 02-08-2011 (data de entrada en vigor do Acordo sobre intercambio de información en materia tributaria-boe 06-06-2011-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(12) O Convenio entre España e Panamá para evitar a dobre imposición entra en vigor o 25-07-2011 (ver anexo I). (Volver)

(13) Desde 01-01-2013 (data de aplicación do Convenio-boe 11-01-2012-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(14) Desde 17-08-2011 (data de entrada en vigor do Acordo sobre intercambio de información en materia tributaria-BOE 15-07-2011-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(15) Desde 14-10-2011 (data de entrada en vigor do Convenio para evitar a dobre imposición entre España e Barbados-boe 14-09-2011-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(16) Desde 01-04-2013 (data de aplicación do Convenio-boe 14-04-2012-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(17) Desde 28-05-2014 (data de aplicación do Convenio-boe 26-05-2014-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

(18) Desde 19-09-2015 (data de aplicación do Convenio-boe 08-09-2015-) deixa de ter a consideración de paraíso fiscal. (Volver)

Nova lista de países e territorios que teñen a consideración de xurisdicións non cooperativas da Orde HFP/115/2023

  1. Anguía
  2. Emirato do Estado de Bahrain
  3. Barbados
  4. Bermuda
  5. Dominica
  6. Fiji
  7. Xibraltar
  8. Guam
  9. Guernsey
  10. Illa de Man
  11. Illas Caimán
  12. Illas Malvinas
  13. Illas Marianas
  14. Illas Salomón
  15. Illas Turcas e Caicos
  16. 16. Illas Virxes Británicas
  17. Illas Virxes dos Estados Unidos de América
  18. 18. Xersei
  19. Palaos
  20. Samoa, no que fai ao réxime fiscal prexudicial (offshore business)
  21. Samoa Americana
  22. Seixeles
  23. Trinidad e Tobago
  24. Vanuatu

Cadro comparativo coa antiga lista do Real decreto 1080/1991:

Países e territorios que entran (países non incluídos na antiga lista do   Real decreto 1080/1991 e que figuran incluídos na nova lista )Países e territorios que saen (países incluídos na antiga lista do Real decreto 1080/1991 e non figuran incluídos na nova lista)Países e territorios que permanecen (países que figuran en ambas as dúas listas)
Barbados (con CDI) Antiga e Barbuda Anguía
Guam Brunei Bahrain
Palaos Cook, Illas Bermudas
Samoa, reg. fiscal prexudicial (offshore business) Granada Dominica
Samoa Americana Xordania Fiji
Trinidad e Tobago (con CDI) Líbano Xibraltar
- Liberia Guernesey
- Liechtenstein Illa de Man
- Macau Illas Caimán
- Mauricio Illas Malvinas
- Mónaco Illas Marianas
- Monserrat Illas Salomón
- Mónaco Illas Turcas e Caicos
- Monserrat Illas Virxes Británicas
- Nauru Illas Virxes dos Estados Unidos de América
- San Vicente e as Granadinas Xersei
- Santa Lucía Seixeles
- - Vanuat