Os impostos reportados e os ingresos tributarios

En 2018 os impostos reportados medraron un 5,7% (6,1% se só inclúense as catro figuras principais; Cadro 1.4). Tanto nun como noutro caso o crecemento é moi parecido ao rexistrado en 2017 (5,9% para o total e 5,8% para as principais figuras). O aumento dos impostos reportados é similar ao que rexistraron os ingresos tributarios, unha vez eliminado en 2017 e 2018 o impacto da implantación do SII (5,4 %). Isto indica que as diferenzas ocasionadas polo distinto momento do rexistro dos ingresos (o período de devindicación no primeiro caso e o de ingreso ou devolución no segundo) apenas tiveron influencia, en termos agregados, en 2018, como se pode apreciar no Gráfico 1.16 que ilustra o proceso de xeración dos ingresos tributarios desde a base impoñible.

O IRPF reportado medrou en 2018 un 5,3%, por debaixo do 6,2 %do ano anterior (Cadro 2.1). Dada a estabilidade do tipo efectivo, o crecemento obedeceu exclusivamente á favorable evolución das rendas. O menor aumento do imposto reportado en comparación con 2017 é consecuencia do impacto negativo, sinalado no apartado anterior, provocado pola extensión das deducións familiares. Este feito explica tamén a diferenza en 2018 entre a variación do imposto total (5,3 %) e sen cota diferencial nin deducións familiares (6,3 %).

O principal compoñente do imposto, as retencións sobre as rendas do traballo, medraron en 2018 un 6,5% (en 2017, 4,5 %). É a mesma taxa que se rexistrou nos salarios (Cadro 2.3) e que, como novidade en 2018, proveu non só do aumento do emprego, senón tamén do incremento do salario medio e da subida do tipo efectivo que levou aparellada. Pola súa banda as retencións sobre pensións medraron un 6,7% (5,3% en 2017). O crecemento do tipo que nos anos máis recentes explicaba máis da metade do crecemento das retencións, en 2018 estivo limitado pola ampliación da redución por rendementos do traballo que favoreceu as pensións máis baixas, pero, a cambio, a subida aprobada nos Orzamentos propiciou un aumento significativo das bases.

En 2018 os ingresos tributarios por IRPF eleváronse ata os 82.859 millóns de euros, un 7,6% máis que en 2017. A discrepancia que se produce entre o crecemento do imposto reportado e o dos ingresos xustifícase pola declaración anual que inclúe cada medida. No imposto reportado súmase a declaración de 2018 a liquidar en 2019 e que, como se viu, espérase teña peores resultados que en 2017 polo aumento das deducións familiares, mentres que os ingresos conteñen os resultados da declaración de 2017 presentada en 2018 e que achegaron case 1.000 millóns de euros ao crecemento da recadación. 

Prévése que o Imposto sobre Sociedades reportadas medre en 2018 un 15,1% (11,1% sen a cota diferencial que se presentará en xullo; Cadro 3.1). O compoñente principal do imposto son os pagamentos fraccionados que medraron un 11,9% en 2018. O comportamento destes pagamentos foi moi distinto nos diferentes colectivos de contribuíntes (Cadro 3.2). Nas Grandes Empresas e grupos consolidados, que tributan de acordo aos seus beneficios, o aumento dos pagamentos acadou o 13,5% (18,3% en grupos e 5,4% nas empresas non pertencentes a grupos), moi por riba do conseguido en 2017. A mellora produciuse de forma moi concentrada nos grupos e, en particular, nun número reducido dos mesmos; no resto de empresas o crecemento de 2018 foi inferior ao de 2017. Hai que destacar, ademais, o aumento da achega do pagamento mínimo nestes resultados. Pola súa banda, os pagamentos nas pemes (que tributan segundo a última cota anual presentada) medraron un 2,3%, o que supuxo unha forte contracción con respecto ao crecemento dos tres anos anteriores.

Os ingresos tributarios medraron ata os 24.838 millóns, un 7,3% máis do recadado en 2017. A diferenza con respecto ao imposto reportado é consecuencia do adiantamento do ritmo de realización das devolucións. Se se corrixe ese elemento, o crecemento dos ingresos sería do 12,8 %, cifra máis próxima á devindicación.

En termos de caixa, os dous elementos determinantes en 2018 foron a evolución dos pagamentos fraccionados comentados anteriormente e o aumento do 14,1 %das devolucións (Cadro 7.2). Hai que lembrar que estas devolucións non se derivan da actividade no ano, senón que están ligadas a declaracións e liquidacións de exercicios anteriores.

O IVE reportado medrou en 2018 un 5,6%, o mesmo incremento que mostrou o gasto suxeito (Cadro 4.1). En 2018 houbo cambios nalgúns tipos, pero a súa repercusión sobre o imposto no seu conxunto é marxinal.

Os ingresos tributarios no IVE ascenderon a 70.177 millóns, un 10,3% máis que en 2017 (Cadro 4.2). As cifras están afectadas polo impacto do SII . Se se corrixe, o crecemento sería do 3,7 %. A diferenza entre a devindicación e a caixa produciuse, principalmente, por dúas razóns: o elevado volume de devolucións realizadas correspondentes ao ano anterior e aos axustes cos territorios forais, e o descenso dos ingresos de períodos anteriores (consecuencia dos cambios na xestión de adiamentos que tiveron lugar en 2017 e cuxos efectos se arrastraron en 2018).

Os Impostos Especiais reportados medraron un 1,9% en 2018, fronte ao 0,2% de 2017 (Cadro 5.1). Como se sinalou ao falar das bases, o repunte non se explica tanto pola positiva evolución dos consumos, como polo irregular comportamento que tiveron os mesmos en 2017, en particular en tabaco e alcohol. No imposto reportado en Hidrocarburos, a figura de maior peso no conxunto destes impostos, o crecemento en 2018 foi do 1,8 %, por debaixo do 2,6 %logrado en 2017 (Cadro 5.4). A causa do menor crecemento foi o descenso do consumo de gas natural (descenso asociado na súa maior parte á menor utilización do mesmo na xeración de enerxía eléctrica), e, no último tramo do ano, á supresión do imposto para este produto e para o gasóleo e o fuel óleo coa mesma fin introducida polo RDL 15/2018. Nos produtos de maior consumo, gasolinas e gasóleos, o crecemento en 2018 foi parecido ao do ano anterior (2,4% e 2,1%, respectivamente), aínda que o resultado se obtivo, sobre todo, polo aumento de cerca do 5 %no gasóleo de calefacción, máis volátil e menos ligado á actividade xeral da economía. O Imposto sobre Labores do Tabaco medrou un 2,4% (-4,8% en 2017; Cadro 5.5). A irregularidade da serie perturba o diagnóstico que se pode facer desta figura en que o consumo e o imposto reportado están practicamente estabilizado desde 2013 con 2.100 millóns de paquetes e 6.600 millóns de euros ao ano. O Imposto sobre a Electricidade reportado aumentou un 4,4% en 2018, case 3,5 puntos máis que en 2017 (Cadro 5.6). A maior parte do crecemento debeuse ás irregularidades que se produciron en maio de 2017 na facturación dalgunhas empresas, o que fai que pareza que o consumo medrou en 2018 máis do que realmente fixoo. O Imposto sobre o Carbón rexistrou unha forte diminución do 15,1 %(Cadro 5.7) ao compararse co elevado nivel de ingresos que se acadara no imposto en 2017 coincidindo cos problemas de seca e a utilización do carbón como substituto das fontes hidrográficas. Aínda porén, e cunha perspectiva máis ampla, os ingresos de 2018 foron só algo máis baixo que a media de 275 millóns anuais do período 2014-2017. Finalmente, nos impostos sobre o alcohol os ingresos medran en conxunto un 1,8% (0,5% en 2017) pola recuperación en Alcohol e Bebidas Derivadas e a pesar da desaceleración nos consumos de cervexa (Cadros 5.2 e 5.3).

En 2018 os ingresos tributarios por Impostos Especiais sumaron un total de 20.528 millóns, o que supuxo un 1,1% máis que en 2017. As pequenas diferenzas coa devindicación, concentradas especialmente en tabaco e alcohol, son consecuencia aínda dos desprazamentos a 2017 dos ingresos reportados nos últimos meses de 2016, tras a subida de tipos de entón.

O resto das figuras tributarias distintas das catro principais supuxo uns ingresos de 10.284 millóns, un 4,8% máis que en 2017. Practicamente todo o incremento débese ao Imposto sobre a Renda dos Non Residentes. En 2018 os seus ingresos rexistraron un crecemento do 17,2 %que se explica pola evolución das rendas suxeitas a retencións (sobre todo pola mellora dos dividendos) e polo resultado da declaración anual (Cadro 6.1). No aspecto positivo tamén destacaron os impostos ambientais do Capítulo I (3,6 %) e os Outros ingresos do Capítulo III (6,4 %). Na parte negativa, hai que sinalar a caída dos ingresos por Taxas (-11 %; Cadro 6.5) como consecuencia, fundamentalmente, do descenso dos ingresos procedentes do Canon polo aproveitamento de augas continentais para a produción de enerxía eléctrica (-43,9 %), afectado pola seca de 2017 (exercicio que foi liquidado en 2018) e a pesar do aumento do tipo que entrou en vigor en 2018.