3. O Imposto sobre Sociedades

Os ingresos polo Imposto sobre Sociedades en 2019 foron de 23.733 millóns, un 4,4% menos que en 2018.

O ano caracterizouse pola existencia de devolucións extraordinarias (sen ningún vínculo cos determinantes o imposto) e o baixo crecemento dos beneficios, das bases e, con eles, dos ingresos.

En 2019 estímase  un crecemento do 2,3 %para os beneficios e un 0,5% para a base impoñible consolidada. As cifras son notablemente inferiores ás que se observaron en 2018 (Cadro 3.1). A información coa que cóntase para a estimación é a que procede das declaracións dos pagamentos fraccionados das Grandes Empresas e grupos fiscais que tributan polos beneficios do período. Segundo a información declarada (Cadro 3.2), os beneficios en 2019 diminuíron con respecto a 2018, caída concentrada nos grupos consolidados e máis especificamente nun pequeno colectivo de cinco grupos que foron os mesmos que o ano anterior protagonizaran o forte crecemento que se rexistrou nos pagamentos. Pola súa banda, as Grandes Empresas tamén viron reducido o seu crecemento, pero aínda mantiveron unha lixeira subida (1% fronte ao 6,1% de 2018).

A evolución en 2019 agranda a diverxencia entre os beneficios e a base impoñible do imposto. Os beneficios acadaron en 2017 o nivel máximo que lograran antes da crise (xusto dez anos antes), pero a base do imposto aínda estaba por debaixo do 70 %do total que había entón. Parte da menor recuperación da base ten que ver cos cambios que se introduciron na reforma de 2015 (ao levar aos axustes importes que antes se deducían na cota), pero o propio imposto tampouco recuperou máis alá do 63,8 %que supuña en 2007 (Gráfico 3.1). No Cadro 8.5 pódese encontrar o detalle do paso de beneficios base. Alí pódese comprobar que nos catro últimos anos a diferenza entre os beneficios antes de impostos e a base impoñible (sen o axuste das bases a tipos do 0 e 1 %), foi medrando e que, en media dese período, preto do 90 %desa diferenza correspondeu ao axuste da exención por dobre imposición.

O tipo efectivo sobre a base do Imposto sobre Sociedades tería en 2019 un pequeno incremento (0,4 %; Cadro 3.1). Dado o maior crecemento dos beneficios, o tipo efectivo diminuiría un 1,5%. Ao eliminar do imposto a declaración anual obsérvase con claridade o impacto no tipo do comportamento tan distinto que houbo nos pagamentos e na cota en 2018 e 2019: sen cota diferencial o tipo subiu un 4,3% en 2018 e baixou un 5,6% en 2019.

Estímase que o Imposto sobre Sociedades reportadas medrou un 0,8% en 2019 (Cadro 3.1). Falta por coñecer o resultado da declaración anual que se presentará en xullo. Sen ela, o imposto reportado cae un 5,2% polo negativo comportamento dos pagamentos fraccionados (case o 90% do imposto sen a cota).

Efectivamente, os pagamentos fraccionados diminuíron un 6,7% en 2019 (Cadro 3.2). O nivel dos pagamentos non foi baixo, pero compárase cun ano, o 2018, cun crecemento excepcional dos mesmos, aumento que estaba, ademais, moi concentrado en cinco grupos consolidados. Así, os pagamentos dos grupos consolidados diminuíron un 14,6%, mentres que os das Grandes Empresas non pertencentes a grupos medraban lixeiramente (0,7 %) e os das pemes (que declaran maioritariamente de acordo á última cota anual e non segundo os seus beneficios) subiron un 10,9%. O Gráfico 3.2 ilustra ben os altibaixos nas taxas dos dous últimos anos a través da achega de cada un dos colectivos de empresas á variación dos pagamentos.

O crecemento excepcional do ano 2018 baseouse ademais no pagamento mínimo (os cinco grupos citados tributaron polo pagamento mínimo vinculado ao resultado contable e non pola base impoñible que nalgúns deles é cero ou moi baixa). Se, como é lóxico, o pagamento condiciona o resultado da declaración anual, máis aínda cando o que fai subir os pagamentos é este pagamento mínimo, sen equivalente na declaración do imposto. En 2018 o gran peso do pagamento mínimo supuxo que as solicitudes de devolución aumentasen ata os 11 mil millóns (Cadro 3.3), unha cifra nunca antes acadada, e con iso, que a cota diferencial fóra a máis negativa da serie histórica. Os gráficos 3.3 e 3.4 ilustran a relación entre pagamentos, cota diferencial, pagamento mínimo e solicitudes de devolución.

Os ingresos en 2019 diminuíron un 4,4% (Cadro 3.1). A diferenza co crecemento do imposto reportado débese, como acontece todos os anos, á presentación da declaración do ano 2018 en xullo de 2019 (cun impacto nesta ocasión maior polas peculiaridades de 2018 que se acaban de ver), pero ademais en 2019 realizáronse devolucións extraordinarias por un importe superior aos 1.200 millóns (Cadro 1.5), ligadas a sentenzas e ao aboamento das cantidades solicitadas por DTA (os activos fiscais diferidos), que nada tiñan que ver coa evolución en 2019 das bases e do imposto. Sen elas, a recadación aumentaría un 0,4%.

Como se viu, os pagamentos fraccionados diminuíron. En termos de caixa caeron un 6,3% (Cadro 3.2). Pero esta caída viuse compensada por dous elementos. O primeiro foron os bos resultados que se rexistraron na declaración anual de 2018. Os ingresos por este concepto medraron un 10% (Cadro 3.1). O segundo foi o menor importe das devolucións desa declaración anual realizada en 2019 (Cadro 3.3). Hai que lembrar que as devolucións solicitadas en 2019, correspondentes ao exercicio 2018, pagáronse fundamentalmente en 2020, de maneira que as devolucións realizadas en 2019 inclúen unha gran parte da campaña de 2017 (solicitadas en 2018 e pagas, fundamentalmente, a comezos de 2019) e as primeiras devolucións realizadas do exercicio 2018; nun e outro caso diminuíron, aínda que sensiblemente máis estas últimas.