Resumo

En 2019 os ingresos tributarios eleváronse ata os 212.808 millóns de euros, un 2% máis que en 2018.

No ano destacou, entre outros factores, o impacto das medidas normativas e de xestión que supuxeron unha redución de ingresos de cerca de 3.800 millóns (case o 70% por devolucións extraordinarias fóra da evolución de bases e impostos). Sen este impacto os ingresos aumentasen un 3,8%.

A situación económica en 2019 caracterizouse pola progresiva desaceleración da actividade. Os indicadores reais (PIB, emprego) foron moderando o seu crecemento interanual segundo avanzaba o ano, como tamén fixérono os indicadores obtidos da información fiscal (vendas totais deflactadas e número de perceptores de salarios nas Grandes Empresas e nas pemes societarias); neste caso observouse ademais que a desaceleración se freaba nos meses centrais do ano e acentuábase na parte final. En termos nominais, aínda que o PIB mantivo un crecemento estable ao longo do ano, a demanda interna, que é o agregado macroeconómico con máis relación cos ingresos, mostrou tamén un perfil a baíxaa, parecido á traxectoria das vendas, con alto crecemento nos primeiros compases do ano, máis moderados na semestre central e cunha nova desaceleración no trimestre final. A remuneración de asalariados foi a única variable cun comportamento máis expansivo que en anos anteriores grazas ás subidas salariais.

As bases impoñibles dos principais impostos reflectiron en 2019 a desaceleración do gasto e o dinamismo das rendas procedentes de salarios e pensións. O crecemento no conxunto do ano foi do 4 %, case dous puntos menos que en 2018. No gasto, a desaceleración foi máis intensa que a experimentada pola demanda interna debido á maior influencia que teñen nas bases as variacións dos prezos enerxéticos, cun crecemento moi inferior en 2019 ao rexistrado en 2018. Nas rendas, o dinamismo das vinculadas aos fogares viuse parcialmente compensado polo pequeno crecemento da base impoñible do Imposto sobre Sociedades.

Á evolución da actividade económica e das bases, hai que engadir, como se dixo, o significativo impacto que tiveron as medidas normativas e de xestión vixente en 2019. Cómpre destacar tres delas : a consideración das prestacións por maternidade como renda exenta, o que supuxo máis de 1.600 millóns de menores ingresos tanto polas devolucións do período 2014-2017 como polos axustes das retencións en 2019 e na declaración anual de 2018; as medidas que entraron en vigor tras a aprobación dos Orzamentos de 2018 que implicaban a redución das retencións para as rendas máis baixas (pensionistas e traballadores das pemes, fundamentalmente) e a ampliación das deducións familiares (en conxunto máis de 1.100 millóns); e a existencia de devolucións extraordinarias no Imposto sobre Sociedades (derivadas de sentenzas xudiciais e dos aboamentos polos DTA) por importe de máis de 1.200 millóns.

Dada a evolución da actividade económica e das bases, canda os impactos negativos dos cambios normativos e de xestión, os ingresos tributarios medraron un 2%. A recadación por IRPF incrementouse un 4,9%. Esta figura é a máis afectada polos cambios normativos e de xestión en 2019. Se se corrixe esta perda de ingresos, o crecemento fose do 8,2 %. Practicamente todo o crecemento explícase polo incremento das retencións e polos resultados da declaración anual. No Imposto sobre Sociedades os ingresos diminuíron un 4,4% (+0,4% se se eliminan as devolucións extraordinarias). Canda estas devolucións, o feito máis destacado foi o descenso dos pagamentos fraccionados consecuencia, en parte, do elevado aumento que se produciu en 2018 e que se concentrou nun pequeno grupo de grandes empresas. A caída quedou amortecida polo crecemento dos ingresos da declaración anual e polo menor importe das devolucións realizadas. Os ingresos por IVE medraron un 1,9%, crecemento que se foi moderando ao longo do ano, en liña coa evolución das vendas e da inflación. Os ingresos por Impostos Especiais medraron un 4,1%, pero só pola inclusión da antiga tarifa autonómica na tarifa especial do Imposto sobre Hidrocarburos. Sen esta achega, os ingresos diminuirían.