Os tipos efectivos
O tipo medio efectivo sobre a renda e o gasto estimado para 2020 situouse no 14,9 %, un 1% por debaixo do rexistrado en 2019. Aínda que provisional ata que se coñezan as cotas do IRPF e do Imposto sobre Sociedades do exercicio 2020, o tipo é o máis baixo desde que en 2015 e 2016 reformáronse os impostos directos e produciuse un chanzo a baíxaa tras o cal se observou unha moi suave tendencia crecente (Gráfico 1.16). A devandita tendencia alcista tiña a súa orixe no incremento continuo do tipo efectivo sobre as rendas dos fogares. Ese crecemento prolongouse en 2020, pero viuse compensado pola caída do tipo efectivo no Imposto sobre Sociedades. En calquera caso, o descenso que se produciu no tipo debeuse máis aos efectos composición do cesta de impostos (sobre todo nun ano con fortes variacións nas bases) que ao feito de que existisen cambios normativos que alterasen significativamente o nivel de tributación; as numerosas medidas normativas que estiveron vixentes en 2020 afectaron principalmente á forma de ingreso e só de forma marxinal á carga tributaria.
No IRPF o tipo efectivo aumentou ata o 12,9%, un 1,1% máis que en 2019 (Gráfico 1.16). Como se sinalou para o conxunto de bases, a subida foi, fundamentalmente, consecuencia dos fortes cambios na composición interna do imposto. As retencións por rendas do traballo e actividades económicas son un bo exemplo. O tipo efectivo medrou un 0,4%, pero, cando se analizan as partes que o compoñen, compróbase que houbo cambios considerables nos tipos. Así, o tipo medio dos salarios medrou un 4% e o das pensións un 2,2%. No primeiro caso as razóns foron dous: a subida do tipo nos salarios das AA .PP. e o maior impacto que tivo a caída da actividade en sectores con niveis salariais e tipos medios inferiores. Este último elemento compensou parcialmente as menores retencións que se produciron pola caída da masa salarial e polas menores retencións derivadas dos ERTE . No caso das pensións, o incremento do tipo foi similar aos aumentos que se observaban antes das subidas das pensións máis baixas que se deron en 2018 e 2019.
No Imposto sobre Sociedades en 2020 estímase un tipo efectivo sobre a base impoñible consolidada do 19,4 %, por debaixo do 20,4 %de 2019. En relación co resultado contable positivo, o tipo sería do 8,3 %(7,8% en 2019). Os cambios normativos non afectaron ao imposto reportado e, polo tanto, o descenso débese só ao distinto ritmo co que diminuíron os beneficios e as bases dos distintos colectivos de contribuíntes.
No IVE, o RDL 15/2020 introduciu o tipo cero para o material sanitario esencial para combater o COVID, así como o tipo superreducido en libros, xornais e revistas dixitais. Ambas as dúas medidas tiveron escaso impacto estimado sobre o tipo efectivo, que se situou no 15,2 %(fronte ao 15,3% de media observada nos últimos catro anos).
O tipo medio efectivo nos Impostos Especiais aumentou un 5%, máis que en 2019 cando o fixo un 4,5%. A causa principal do aumento foi a notable baixada dos prezos enerxéticos e, en particular, dos de gasolinas e gasóleos. Como outros anos, hai que aclarar que o tipo efectivo comentado neste apartado calcúlase sobre o valor dos consumos e faise só para os efectos de completar a análise agregada de bases, tipos e ingresos, pero non sempre é o tipo que se aplica aos produtos tendo en conta que en varias figuras a base son os consumos físicos e non o valor. Por figuras, en 2020 o máis salientable foi o descenso do tipo efectivo de gasolinas e gasóleos nun 2,8 %pola intensa caída do consumo de gasolinas, o produto coa tarifa máis alta.