Resumo

O ano 2020 pechouse cunha recadación de 194.051 millóns de euros, un 8,8% menos que no ano 2019.

Loxicamente o ano estivo marcado pola pandemia que lastró a actividade económica e, con ela, as bases impoñibles e os ingresos tributarios. As bases impoñibles dos principais impostos diminuíron un 7,7%. A caída foi maior que a rexistrada no ano 2008 e posteriores, aínda que naquel caso a recesión prolongouse durante seis anos. O descenso das bases foi, non obstante, menos intenso que o que se rexistrou noutros indicadores xerais de actividade como o PIB nominal ou a demanda interna, indicador habitualmente máis relacionado coas variables fiscais. A principal razón desta disparidade encóntrase nun dos trazos distintivos do ano: o papel compensador que xogaron as rendas de orixe público (salarios, pensións e outras prestacións, entre elas as transferencias derivadas dos ERTE). Este feito reflíctese na diferenza que se observou entre a diminución do 13,9 %das bases ligadas ao gasto e a contracción do 3,3 %nas bases relacionadas coas rendas; neste último caso, se se restan as rendas públicas, a caída sería do 9,5 %. Sen os ingresos xerados por estas rendas, a recadación perdería arredor de 2 puntos máis.

Ademais, os ingresos víronse afectados, por un lado, polo impacto dos cambios normativos e de xestión e, por outro, pola realización de elevadas devolucións de exercicios anteriore##2##s. No referente aos primeiros, no conxunto do ano, os cambios de maior impacto procederon de medidas anteriores a 2020 ou á marxe do COVID . Pola súa banda, as numerosas medidas que se foron poñendo en marcha en 2020 para paliar os efectos da situación sanitaria non tiveron un impacto tan grande no resultado global, pero, xa que se trataba na maioría dos casos de adiamentos nos pagamentos, si que foron relevantes no transcurso do ano, acadando cifras significativas nos meses de maiores dificultades para as empresas. En termos netos o efecto de todas estas medidas foi positivo para os ingresos. En cambio, o pagamento das elevadas solicitudes de devolución que se presentaran en 2019 e que se fixeron en 2020 compensouno case totalmente.

Tanto as bases coma o resto de indicadores da actividade económica presentaron o mesmo perfil: primeiro sufriron unha brusca caída consecuencia do confinamento estrito para, posteriormente, comezar unha recuperación que foi intensa nos momentos iniciais e que se foi moderando despois do verán, coincidindo co empeoramento da situación e as limitacións á mobilidade. A traxectoria dos ingresos non seguiu a mesma pauta que a actividade por dous motivos principais: polo desfasamento que se produce normalmente entre a devindicación do imposto e o seu ingreso (o exemplo máis claro é o segundo pagamento fraccionado do Imposto sobre Sociedades que recolleu en outubro o que acontecera entre abril e setembro) e polo impacto que tiveron as medidas aprobadas que supuñan un adiamento de ingresos. Só se se consideran os ingresos máis asociados á conxuntura e menos afectados por estas medidas (como son os ingresos mensuais de retencións do traballo, IVE e Impostos Especiais sobre Hidrocarburos e Electricidade) obsérvase unha evolución coherente co resto de indicadores conxunturais, cunha mellora continua desde o mínimo acadado entre maio e xuño, ata chegar a unha taxa próxima a cero nos primeiros compases de 2021.

Agás no IRPF, os ingresos diminuíron en todas as grandes figuras. O positivo comportamento do IRPF nun contexto tan desfavorable débese, como se dixo, aos ingresos procedentes dos salarios públicos e as pensións, ao que se sumou a comparación co ano 2019 en que se realizaron a maioría das devolucións ligadas á prestación de maternidade. O resultado foi un aumento da recadación do 1,2 %. No Imposto sobre Sociedades os ingresos reducíronse un 33,2%. Unha boa parte do descenso tivo que ver coa xestión das devolucións (na declaración de 2018, presentada en 2019, o importe das devolucións solicitadas foi moi avultado). Se se corrixe este impacto negativo, canda o positivo que proporcionaron algúns ingresos extraordinarios, o descenso sería de arredor do 23 %, en liña coa caída dos beneficios. No IVE a caída foi do 11,5 %, maior na relacionada co gasto en consumo. Nos Impostos Especiais os ingresos foron un 12,1% inferiores aos rexistrados en 2019. A recadación descendeu en todas as figuras, pero con especial incidencia no Imposto sobre Hidrocarburos (-15,8 %).