Introdución

Os ingresos tributarios ascenderon ata os 271.935 millóns de euros, cun crecemento do 6,4 %con respecto aos rexistrados en 2022.

O aumento dos ingresos en 2023 viño precedido de dous exercicios con elevados incrementos na recadación (15,1% en 2021 e 14,4% en 2022). Porén, estes dous anos comparábanse con períodos cunha situación atípica: en 2021 cos momentos do confinamento e en 2022 cun ano que aínda non retomara a normalidade completa e en que as tensións inflacionarias acadaron máximos.

Os dous trazos que caracterizaron o ano foron o aumento das bases, en particular as rendas dos fogares e as do Imposto sobre Sociedades, e o impacto de medidas normativas, sobre todo as relacionadas coas rebaixas de tipos no IRPF e no IVE. A base impoñible agregada dos principais impostos medrou un 7,6%, cun 10,6 %nas vinculadas ás rendas e un 3,6% as que teñen que ver co gasto. Nas primeiras observáronse incrementos en todos os compoñentes (salarios, pensións, rendas de capital, …), aínda que o maior se rexistrou na base impoñible do Imposto sobre Sociedades. No gasto, en cambio, o crecemento foi máis moderado condicionado polo descenso dos prezos enerxéticos que afectou ao valor dos consumos suxeitos aos impostos especiais. Na parte do IVE, en cambio, o gasto aumentou un 7,1%.

Os cambios normativos e de xestión tiveron un impacto negativo en 2023 valorado en 3.342 millóns, o que significa que, en ausencia de medidas, a recadación medraría un 7,8%, taxa coherente coa evolución das bases. Estes impactos foron máis intensos nalgunhas figuras, como é o caso do IRPF e do IVE. No IRPF o custo das medidas foi de 3.841 millóns, concentrado case todo en dúas medidas: o incremento da redución por rendementos do traballo que beneficiou aos salarios e as pensións máis baixos, e as diversas medidas que aprobaron as CCAA na parte do IRPF sobre a que teñen competencias e que estaban dirixidas, na súa maioría, a compensar os efectos da inflación, a través da elevación dos mínimos familiares, a deflactación parcial da tarifa e a implantación de novas deducións ou a ampliación das xa existentes. A primeira supuxo unha perda de 1.726 millóns nas retencións do ano e na segunda o impacto negativo sobre os ingresos netos valórase en 1.677 millóns. No referente ao I IVE, a redución de ingresos debida ás medidas cífrase en 3.097 millóns, deles , 2.452 millóns foron produto da rebaixa de tipos en enerxía, alimentación básica e produtos de hixiene feminina e anticonceptivos.

Unha análise máis desagregado dos ingresos desvela as notables diferenzas entre o crecemento do 10,1 %que rexistraron os impostos directos (IRPF, Imposto sobre Sociedades, Imposto sobre a Renda de Non Residentes, impostos ambientais e outros pouco significativos para o Estado) e o aumento do 1,7 %na recadación por impostos indirectos (incluídas as taxas e outros ingresos).

Canto ás catro figuras principais, os ingresos polo IRPF medraron un 9,9%. Estímase que a renda dos fogares aumentou a un ritmo similar (9 %). As principais causas do crecemento foron o aumento do emprego, as subidas salariais e de pensións, e o incremento do tipo efectivo asociado a estas subidas. Todo iso favoreceu un elevado incremento das retencións por rendementos de traballo que, non obstante, víronse limitadas pola rebaixa do imposto ás rendas máis baixas. Aínda que o seu peso dentro do imposto é menor que o das anteriores retencións, tamén se produciron crecementos significativos nas retencións por rendas do capital mobiliario e nos pagamentos fraccionados das empresas persoais.

No Imposto sobre Sociedades a recadación medrou un 9%. Os beneficios das Grandes Empresas e os grupos aumentaron en 2023 por riba do 15 %, o que se plasmou nun crecemento da mesma orde nos pagamentos fraccionados, principal compoñente dos ingresos nesta figura. Parte do incremento debeuse ao cambio normativo que entrou en vigor a comezos de 2023 polo que a base impoñible dun grupo calculouse en 2023 sumando as bases impoñibles positivas e o 50% das bases impoñibles negativas das entidades integrantes do mesmo. Tamén a cota positiva da declaración anual, correspondente á liquidación do ano 2022, experimentou un notable aumento, superior ao 12 %. Igual que nos pagamentos, houbo un cambio normativo que elevou os ingresos; neste caso o tipo mínimo do 15 %que, aínda que foi aprobado nos Orzamentos de 2022, tivo a súa primeira aplicación na declaración de 2022 presentada en 2023. A pesar destes dous elementos, o conxunto do imposto medrou tan só un 9% como consecuencia do elevado importe das devolucións en 2023, a maioría delas correspondentes ao exercicio 2021.

Nos impostos indirectos, a recadación polo IVE medrou un 1,6%. O gasto suxeito fixoo un 7,1%. A diferenza explícase polo impacto dos distintos cambios normativos e de xestión (a rebaixa de tipos en enerxía e alimentos básicos, a nova regulación sobre adiamentos e as devolucións extraordinarias). Se se suman os ingresos non percibidos debido a estas medidas, o crecemento da recadación sería do 5,3 %, máis en liña coa evolución do gasto, e máis aínda se se ten en conta que as rebaixas de tipos teñen un impacto inmediato nos ingresos brutos (que foron virtualmente iguais aos de 2022), pero retardado nas devolucións realizadas (diminuíron un 3,8% cando as solicitudes fixérono case un 6 %).

Os ingresos por Impostos Especiais aumentaron un 2,6%, crecemento que se produciu grazas ao Imposto sobre Envases de Plásticos Non Reutilizables, novo en 2023. Eliminando os ingresos por este imposto, a recadación total por Impostos Especiais fose un pouco máis baixa que en 2022 (-58 millóns). A principal figura neste grupo de impostos, o Imposto sobre Hidrocarburos, apenas medrou (0,6 %). O elevado prezo de gasolinas e gasóleos en boa parte do ano e a ralentización da actividade económica lastró a evolución destes ingresos. No Imposto sobre Labores do Tabaco os ingresos aumentaron un 0,5%. O ano distinguiuse polas significativas subidas de prezos, as maiores herdadas do ano anterior. Nos impostos sobre o alcohol a recadación reduciuse (-7,2 %), en particular nas bebidas de maior grao alcohólico. Os ingresos no Imposto sobre a Electricidade continuaron sendo marxinais dadas a extensión da rebaixa no tipo do 5,11 %ao 0,5 %, vixente desde mediados de setembro de 2021.##10008195####10008195##