Resumo

No ano 2023 os ingresos tributarios acadaron os 271.935 millóns de euros, un 6,4% máis que o recadado en 2022.

Este aumento dos ingresos produciuse tras dous anos dun intenso crecemento, superior ao 15 %en 2021 e ao 14 %en 2022. Pero hai que lembrar que ambos os dous anos tiveron características atípicas, o primeiro por ser o posterior ao do confinamento e o segundo pola comparación cun período que aínda non recuperara por completo a normalidade e, ademais, en pleno proceso inflacionario.

Os ingresos medraron polo aumento das bases, en particular as vinculadas ás rendas, e víronse limitados polas rebaixas impositivas no IRPF e no IVE. A base impoñible agregada dos principais impostos medrou un 7,6%. As rendas aumentaron un 10,6%, con ascensos elevados en todos os conceptos, pero en especial na base impoñible das sociedades. O gasto mantivose máis moderado (cun incremento do 3,6 %) debido, sobre todo, á caída dos prezos enerxéticos que reduciu o valor dos consumos suxeitos aos impostos especiais; o gasto suxeito a IVE, en cambio, subiu un 7,1% no conxunto do ano. As rebaixas no IRPF e no IVE supuxeron unha perda de máis de 4.150 millóns, aínda que en conxunto todos os cambios normativos e de xestión restaron 3.342 millóns aos ingresos, o que significa que, sen medidas, a recadación aumentaría un 7,8%, taxa próxima á das bases .

O aumento da recadación produciuse nun contexto de progresiva moderación da actividade, pero alto crecemento nas variables nominais. O PIB en volume pechou o exercicio cun incremento do 2,5 %, tras medrar no primeiro trimestre un 4,1% interanual e retardarse o ritmo ata arredor do 2 %no resto do ano. Este cambio explícase en boa medida pola desaparición da achega que ata o primeiro trimestre estaba tendo a demanda externa. Un comportamento similar apreciouse nos principais indicadores fiscais. Tanto as vendas interiores diarios, como as vendas mensuais das Grandes Empresas a poboación constante e as trimestrais das Grandes Empresas e pemes societarias, deflactadas e corrixidas de variacións estacionais e de calendario, ofreceron o mesmo panorama, cun gradual tendencia decrecente soa alterada no último tramo do ano. Porén, en termos nominais a situación foi distinta. Tamén se observou desaceleración, aínda que non en todas as variables que inflúen nos ingresos e sempre con taxas máis elevadas polas subidas de prezos, en calquera caso, significativamente inferiores ás de 2022. O crecemento do PIB nominal situouse no 8,6 %no conxunto do ano. A demanda interior e o gasto en consumo, tamén interior, dos fogares medraron algo menos (6% a primeira e 7,1% o segundo), os dous no medio do aumento dos ingresos, e a remuneración dos asalariados, variable clave para o seguimento das retencións do traballo, superou nun 8,8 %as cifras de 2022.

Como resultado da evolución das bases e do impacto dos cambios normativos, produciuse unha notable diverxencia entre o crecemento do 10,1 %que rexistraron os impostos directos (IRPF, Imposto sobre Sociedades, Imposto sobre a Renda de Non Residentes, impostos ambientais e outros pouco significativos para o Estado) e o aumento do 1,7 %na recadación por impostos indirectos (incluídas as taxas e outros ingresos). O IRPF medrou un 9,9% como consecuencia do aumento do emprego, das subidas salariais e de pensións, do incremento do tipo efectivo (pese á rebaixa do imposto ás rendas máis baixas) e dos crecementos das retencións por rendas do capital mobiliario e dos pagamentos fraccionados das empresas persoais. No Imposto sobre Sociedades os ingresos aumentaron un 9%, impulsados polo crecemento dos beneficios de Grandes Empresas e grupos en 2023 (o que se concretou nun incremento por riba do 15 %nos pagamentos fraccionados) e da cota positiva da declaración anual do exercicio 2022; o elevado importe das devolucións realizadas, na súa maioría correspondente ao exercicio 2021, freou unha maior subida do imposto. A recadación polo IVE  medrou un 1,6%, moi por debaixo do gasto, debido ás medidas normativas e de xestión que reduciron os ingresos en máis de 3.000 millóns. Os Impostos Especiais aumentaron un 2,6% grazas ao Imposto sobre Envases de Plásticos Non Reutilizables, novo en 2023; sen el, a recadación sería case a mesma que en 2022.