3.1. Recadación tributaria bruta
A recadación tributaria bruta está constituída polos ingresos efectivos obtidos no exercicio, procedentes tanto das autoliquidacións presentadas polos contribuíntes como das liquidacións practicadas pola Axencia Tributaria. Responde, polo tanto, a un criterio de caixa.
A recadación bruta total xestionada pola Axencia Tributaria en 2020 acadou os 248.347 millóns de euros, 18.377 millóns menos a acadádaa no mesmo período do ano anterior (6,9 por cento de descenso).
O ano estivo marcado pola pandemia que lastró a actividade económica e, con ela, a evolución da base impoñible agregada, principal elemento á hora de explicar o comportamento dos ingresos brutos. Estímase unha caída próxima ao 8 por cento para as bases impoñibles dos principais impostos. Porén, existen outros factores que afectaron de forma positiva á evolución anual dos ingresos brutos, tales como a existencia de ingresos extraordinarios e o impacto dalgúns cambios normativos e de xestión de 2019 que afectan á taxa de variación entre ambos os dous anos.
Todos os indicadores da evolución económica mostraron o mesmo perfil, tanto os xerais (PIB, afiliados), como os procedentes da información fiscal (vendas diarias do SII e vendas, emprego e salarios nas declaracións tributarias). A tendencia de desaceleración que se herdou do ano 2019, viuse alterada radicalmente na segunda quincena de marzo ao decretarse o estado de alarma e o confinamento domiciliario. Isto provocou unha brusca caída da actividade que se traduciu, no segundo trimestre, na perda de arredor dun 25 por cento da facturación que tiñan un ano antes as Grandes Empresas e pemes societarias. Segundo fóronse relaxando as medidas máis severas, esas perdas moderáronse. En xuño e xullo a recuperación produciuse con intensidade, pero desde agosto a tendencia se estabilizó, e só a partir de novembro puidéronse observar novas melloras, aínda que insuficientes para acadar taxas positivas.
Se se atende aos ingresos brutos por figuras, a recadación por IRPF aumentou un 0,5 por cento, taxa que destaca como positiva no conxunto das principais figuras. A razón deste comportamento nun contexto tan desfavorable encóntrase no papel compensador dos salarios e pensións públicas cun alto crecemento durante todo o ano, e, en menor medida, do resultado da declaración anual bruto e as retencións por fondos de investimento. No resto de ingresos (retencións do traballo no sector privado, pagamentos fraccionados das empresas persoais, retencións por rendas de capital mobiliaria e por arrendamentos) o descenso foi o reflexo da situación xeral.
Os ingresos no Imposto sobre Sociedades decreceron un 16,5 por cento. O principal compoñente do imposto, os pagamentos fraccionados, experimentaron unha caída próxima ao 25 por cento, en liña coa caída dos beneficios e das bases. Esta importante caída compensouse en parte coa existencia de ingresos extraordinarios e co descenso máis moderado da maior parte do resto de compoñentes, especialmente do resultado da declaración anual bruto (-1,2 por cento).
No Imposto sobre a Renda de Non Residentes os ingresos tamén rexistraron caída, neste caso do 27,5 por cento, debido sobre todo aos negativos resultados nas rendas de capital mobiliario.
Os ingresos brutos por IVE descenderon un 9,4 por cento, en liña coa evolución das vendas e da inflación. Rexistráronse importantes caídas tanto nos ingresos das Grandes Empresas e da importación (-10,1 por cento) como nas pemes (-8,1 por cento, incluíndo os ingresos procedentes de adiamentos, especialmente elevados este ano como consecuencia das medidas destinadas a facilitar o cumprimento das obrigas tributarias dos contribuíntes, especialmente das pemes).
Nos Impostos Especiais os ingresos foron un 11,6 por cento inferiores aos rexistrados en 2019. A recadación descendeu en todas as figuras, pero, no que fai ás tres figuras máis significativas, a caída máis importante foi a do Imposto sobre Hidrocarburos (-14,9 por cento). A súa traxectoria foi paralela á da actividade e o consumo, acentuada na última parte do ano polas limitacións á mobilidade. No Imposto sobre a Electricidade, que está ligado ás mesmas variables, os ingresos diminuíron, pero con menos intensidade (-10,1 por cento) ao afectarlle menos algunhas das medidas restritivas. No Imposto sobre Labores do Tabaco o descenso dos ingresos non foi unha novidade (é o cuarto ano en que se produce), aínda que o fixeron a un ritmo maior (-3,2 por cento) que nos anos anteriores.
Finalmente, a recadación bruta polo capítulo III de Taxas e outros ingresos descendeu un 18,8 por cento. No caso das Taxas, a caída foi do 16 por cento e debeuse aos menores ingresos no Canon polo aproveitamento de augas continentais para a produción de enerxía eléctrica que se liquida cun ano de atraso.
Cadro nº 12. Recadación tributaria bruta total Nova xanela (Anexo).