A intensificación da globalización económica, combinada co desenvolvemento acelerado de solucións tecnolóxicas e dixitais aplicadas ao sector financeiro, xerou un medio propicio para a aparición de novos axentes ou intermediarios financeiros e modalidades de pagamento. No marco da Unión Europea, as iniciativas normativas orientadas á harmonización dos servizos financeiros facilitaron que entidades de pagamento e entidades de diñeiro electrónico poidan operar en España, incluso desde outros Estados membros ou terceiros países, en réxime de libre prestación de servizos e sen necesidade de contar cunha estrutura física en territorio nacional. En España esta evolución foi acompañada da consolidación de instrumentos de pagamento alternativo, tales como as contas de pagamento, as tarxetas nas súas distintas modalidades e os sistemas baseados en teléfonos móbiles, que demostraron unha eficiencia notable en termos de rapidez, dispoñibilidade e simplificación operativa dos movementos financeiros.

No ámbito de prevención de branqueo de capitais, a relevancia adquirida por estes novos axentes e sistema de pagamentos xustificou a súa incorporación ao ámbito subxectivo da Lei 10/2010, do 28 de abril, de prevención do branqueo de capitais e do financiamento do terrorismo. A partir da devandita inclusión, as entidades de pagamento e as entidades de diñeiro electrónico deben cumprir coas obrigas de dilixencia debida, identificación formal e comunicación de información establecida na lei e na súa normativa de desenvolvemento. Estas esixencias afectan tanto a entidades residentes como a aquelas non residentes que actúan mediante sucursais ou prestan servizos sen establecemento permanente en España. Entre as obrigas máis significativas encóntrase a achega periódica de información ao Ficheiro de Titularidades Financeiras, o cal ampliou o seu ámbito material para abarcar, ademais das contas bancarias tradicionais, as contas de pagamento e demais instrumentos similares. Este ficheiro esixe a comunicación mensual dos titulares reais e outra información esencial para a rastreabilidade financeira.

Neste contexto, se evidenciaba a necesidade de actualizar parte das obrigas informativas financeiras nacionais para permitir que a base de datos da AEAT dispuxese dos datos financeiros coa frecuencia apropiada para a súa explotación e xestión.  Con este fin, o Real decreto 253/2025, do 1 de abril (BOE 2 de abril) aborda unha reforma do Regulamento xeral das actuacións e os procedementos de xestión e inspección tributaria e de desenvolvemento das normas comúns dos procedementos de aplicación dos tributos, aprobado por Real decreto 1065/2007, do 27 de xullo, especificamente dos seus artigos 37, 38 e 38 bis, co propósito de axustar o marco tributario á realidade operativa dos novos medios de pagamento e os novos axentes financeiros non incluídos no ámbito subxectivo actual destas obrigas. Esta actualización persegue reforzar a loita contra a fraude fiscal, incrementar a eficacia dos procedementos recadadores e mellorar os servizos de asistencia prestados aos contribuíntes. A implantación destes cambios a nivel de modelos de declaración se articuló a través da Orde HAC/747/2025, do 27 de xuño (BOE 15 de xullo).

Un dos cambios máis relevantes consiste na ampliación do ámbito subxectivo dos obrigados a informar. A partir da reforma, intégranse expresamente as entidades de pagamento e as entidades de diñeiro electrónico como obrigados a subministrar información, canda as entidades financeiras tradicionais. Esta obriga esténdese a todas as entidades definidas nos artigos mencionados que desenvolvan servizos en España, incluídas as entidades estranxeiras que operen sen establecemento permanente, sempre que os devanditos servizos estean dirixidos a persoas físicas ou xurídicas residentes ou establecemento permanente de non residentes en territorio español. Esta ampliación garante un tratamento igualitario tanto desde unha perspectiva tributaria como competencial.  

No referente ao ámbito obxectivo, a obriga prevista no artigo 37 do RGAT , correspondente ao modelo 196, pasa a comprender un conxunto máis amplo de produtos financeiros, abarcando todo tipo de contas, tanto as contas bancarias tradicionais como as non bancarias, contas correntes, de aforro, imposicións a prazo, contas de crédito, contas de pagamento e calquera outras contas con independencia da modalidade ou denominación que adopten, aínda que non exista retribución, retención ou ingreso a conta.

O artigo 38 bis, correspondente ao modelo 170, redefínese para cubrir calquera tipo de tarxeta, con soporte físico ou virtual, que ofreza funcións de efectivo, débito, débito diferido, crédito e diñeiro electrónico, así como os sistemas que operan mediante números de teléfono móbil, utilizados na xestión de cobramentos por parte de empresarios e profesionais. Con esta actualización da informativa reflíctese a evolución do comercio electrónico e especialmente dos cobramentos electrónicos ou dixitais.  Debe remarcarse que esta información soa se vai a subministrar respecto dos cobramentos obtidos por empresarios e profesionais. Polo tanto, para o sistema de cobramentos mediante números de teléfono móbil, en España actualmente e de forma principal a través de bizum, as entidades declarantes sos van informar daquelas operacións en que o destinatario teña un contrato de non particular (quedan excluídas as operacións de bizum entre particulares (C2C).

Unido a iso, modifícase a periodicidade da subministración de información: tanto a información sobre contas como a relativa aos sistemas de cobramento mediante tarxetas ou teléfonos móbiles pasa de ser anual a mensual, o que permite á Administración dispor de datos máis actuais e útiles para o desenvolvemento das súas funcións.  Suprímese ademais o limiar de 3.000 euros que coutaba a obriga informativa relativa aos cobramentos con tarxeta, co fin de evitar a perda de información relevante. Non obstante, no caso das contas, mánténse a obriga de comunicar os datos económicos sos no último período mensual do exercicio.

Neste conxunto de modificacións, tamén se actualiza o ámbito subxectivo das declaracións informativas do modelo 171, «Declaración informativa anual de imposicións, disposicións de fondos e dos cobramentos de calquera documento», e do modelo 181 «Declaración informativa de préstamos e créditos, e operacións financeiras relacionadas con bens inmobles». O formato deste último modelo tamén se actualiza pasando a ser en XML.

Finalmente, incorpórase un novo artigo 38 ter que introduce unha obriga informativa anual específica sobre operacións realizadas con calquera clase de tarxeta. Esta obriga comprende o total anual de aboamentos, cargos, recargas, retiradas de efectivo e gastos efectuados en establecementos. Só quedan excluídas as tarxetas cuxo volume anual de operacións, sumando cargos e aboamentos, non supere os 25.000 euros, o que permite centrar o esforzo informativo naquelas tarxetas que poden ter un maior impacto no control tributario.

En conxunto, a reforma persegue adaptar a normativa tributaria a un ecosistema financeiro en rápida evolución, garantindo que a Administración conte con información suficientemente detallada, periódica e ampla para afrontar eficazmente os novos desafíos en materia de fraude fiscal, eficacia recadadora e asistencia ao contribuínte. A partir de febreiro de 2026 empezarase a recibir a información correspondente aos novos modelos mensuais 196 e 170, e será cando poida empezar a traballarse con esta nova base de datos.

Co obxectivo de difundir o coñecemento destas actualizacións desenvolvéronse actuacións informativas consistentes no envío de comunicacións informativas, impartiuse un seminario web informativa e publicouse a información correspondente ao mesmo. Tamén se elaboraron preguntas frecuentes, partindo especialmente das dúbidas recibidas no seminario, que se publicarán na web. Desde o punto de vista técnico, tanto a documentación técnica como os servizos de probas externas están dispoñibles desde hai meses.