A xestión eficiente da información contida nas bases de datos é unha actividade básica para o desenvolvemento dunha boa parte das principais funcións dos Estados, especialmente canto á toma de decisións para o deseño e implantación de políticas públicas, baseada en evidencias. Ademais, está comunmente recoñecido a todos os niveis que a investigación científica fundamentada en datos contribúe de forma significativa ao desenvolvemento económico e social.

A existencia de numerosos rexistros administrativos e bases de datos estatísticos, así como a evolución das tecnoloxías que permiten o seu manexo, propiciaron a dispoñibilidade de grandes cantidades de información en todos os ámbitos, susceptibles de ser utilizadas en beneficio da sociedade, a través da súa explotación con fins científicos. A propia existencia desa abundante información causou un aumento da demanda por parte dos investigadores, que está sendo atendida, de forma parcial, polos sistemas de acceso á información dispoñible nalgunhas institucións.

Neste sentido, o Instituto Nacional de Estatística (INE), a Axencia Estatal de Administración Tributaria (AEAT), a Seguridade Social e o Banco de España (BE), como titulares dunha cantidade importante de información administrativa e de datos granulares recollidos con fins estatísticos, acordaron comezar a traballar conxuntamente no deseño dun sistema colaborador de datos ao que os investigadores terán acceso, sempre que a información vaia a ser utilizada con fins científicos de interese público. Ademais, promoverán a incorporación futura doutras institucións que sexan titulares de rexistros administrativos ou outros bases de datos granulares de interese para a investigación.

Este novo sistema concíbese como unha iniciativa conxunta das catro institucións e, neste sentido, non eliminará os actuais procedementos que cada unha delas teñen actualmente en vigor para proporcionar información a medida a investigadores.

Confidencialidade e protección de datos persoais

O acordo acadado entre as catro institucións permitirá satisfacer múltiples necesidades de investigadores e científicos en beneficio do interese público, a través do aproveitamento da información contida nos seus rexistros e bases de datos. A explotación desta información realizarase de acordo coas normas que avalen o segredo estatístico, a confidencialidade dos datos e a protección dos datos persoais contidos nas devanditas bases.

Xa que a lexislación española e europea en materia estatística, así como o Código de Boas Prácticas das Estatísticas Europeas, asignan ao INE un papel relevante no uso e xestión dos rexistros administrativos con fins estatísticos, as catro institucións acordan que o INE exerza o papel de Coordinador deste sistema conxunto de acceso. Este papel de coordinador, similar ao implantado noutros países desenvolvidos, permite a racionalización e aforro dos recursos públicos, xa que o INE xa vén desenvolvendo tarefas similares na súa produción estatística.

O sistema contará cun Comité de Gobernación, participado polas catro institucións, que terá como misión delimitar as bases de datos que se porán a disposición dos investigadores, aprobar as peticións de acceso para os diferentes fins que se contemplen, colaborar cos restantes institucións que faciliten as súas bases de datos e, en xeral, vixiar o bo funcionamento do sistema, atendendo sempre aos principios de boa xestión, racionalidade e proporcionalidade.

Así mesmo, co fin de facilitar o acceso aos diferentes usuarios, construirase un Sistema técnico de Acceso Seguro en remoto aos diferentes rexistros e bases de datos que complementará os procedementos de acceso seguro actualmente dispoñibles nos laboratorios ou os espazos dedicados das catro institucións.

Acceso á información

A información á que se poderá dar acceso a usuarios con fins científicos de interese público é a das bases de microdatos de que son titulares o INE, a AEAT, a Seguridade Social e o BE, coas necesarias garantías de seguridade, segredo estatístico, protección de datos persoais e sometemento á Lei vixente.

Ademais das bases de datos estatísticos procedentes das súas enquisas, o INE tamén poderá dar acceso a rexistros administrativos, tanto aos elaborados ou coordinados por el, como aos doutra titularidade pero que o INE utiliza para elaborar as súas estatísticas (consultando neste último caso todas as solicitudes de acceso aos titulares dos correspondentes rexistros).

O acceso a investigadores con fins científicos de interese público debe estar apoiado legalmente. Desta maneira, as catro institucións acordan continuar traballando para adaptar o marco lexislativo e xurídico específico de cada institución para cumprir este obxectivo. Ademais, o acordo deberá quedar plasmado nun convenio de colaboración.