Dirua erabiltzea beharrezkoa da edozein ekonomiatan, eta funtsezkoa transakzio txikietarako. Hala ere, zenbateko handiak ordaintzeko eskudirua erabiltzea ez da justifikatuta egoten. Kasu horietan, erosotasuna eta, jakina, segurtasuna direla-eta, egokiagoa da beste ordainketa-bide batzuk erabiltzea, hala nola transferentziak, txekeak, kreditu- edo zordunketa-txartelak, etab. Zenbateko handiko transakzio horietan, dirua erabili daiteke, ez eraginkortasun-arrazoiengatik, baizik eta ordainketa opakua delako eta arrastorik uzten ez duelako. Transakzio horietan eskudirua erabiltzea aski ezaguna da, bai barruan, bai nazioartean, kapitalak zuritzeko eta zuzeneko zergapetzean lortutako errenten eta zeharkako zergan sortutako BEZaren tributazio zuzena saihesteko.

Zerga-betebeharrak betetzeari dagokionez, egindako eragiketak eskudirutan kobratzearen «abantaila» nagusia zerga-agintariek eragiketa horien existentzia eta zenbatekoa ezagutzeko duten zailtasunean da. Kasu batzuetan, ondasunaren edo zerbitzuaren eskuratzaileak eskudirutan ordaintzeko interesa badu ere; izan ere, eragiketan «opakutasun» fiskala lortzean, ez du BEZa ordaindu behar, eta, beraz, prezio merkeagoak lortzeko aukera ematen dio. Are gehiago, Administrazio fiskalari ezkutatutako jarduera edo eragiketetatik lortutako dirua erabiltzeko aukera ematen dio ere.

Eskudiruaren erabileraren eta iruzur fiskalaren artean dagoen lotura dela eta, zenbait eragiketa ordaintzeko erabilera hori arautzeak Europa mailako agintarien interesa piztu du. Ildo horretan, herrialdeek hainbat neurri hartu dituzte. Herrialde batzuek ez dute mugarik edo baldintzarik jartzen eskudirua erabiltzeko; beste herrialde batzuek, berriz, debekatu egiten dute eskudirutan ordaintzea, kontraprestazioaren zenbatekoaren edo egindako eragiketa motaren arabera. Gainera, beste herrialde batzuek eragiketetan eskudirua erabiltzearekin lotutako informazio-betebehar espezifikoak ezartzen dituzte.

Espainiari dagokionez, opakutasuna lortu nahi duen (bai kapitalak zuritzeagatik, bai zergak saihesteagatik) eskudiruaren erabilera oztopatzeko finantza- eta zerga-neurri bat sartu zen barne-araudian eskudiruzko ordainketak mugatzeko, eragiketa ekonomiko jakin batzuei dagokienez.

Ildo horretan, urriaren 29ko 7/2012 Legearen 7. artikuluak, iruzurra prebenitzeko eta iruzurraren aurka borrokatzeko jarduerak areagotze aldera tributuen eta aurrekontuen gaineko araudia aldatzeko eta finantza-araudia egokitzeko, eskudirutan egindako ordainketak mugatu zituen. Zehazki, arau horrek ezartzen zuen ezin zirela eskudirutan ordaindu 2.500 euro edo gehiagoko eragiketak (ordaintzailea partikular ez-egoiliar bat bazen, muga 15.000 eurokoa zen), parte hartzen duten alderdietako batek enpresaburu edo profesional gisa jarduten duenean. Beraz, partikularren arteko ordainketak ez du muga hori bete behar, alderdietako batek gutxienez enpresaburua edo profesionala izan behar baitu. Kreditu-erakundeetan egindako ordainketa eta diru-sarrerei ere ez zaie muga hori aplikatuko.

Orain dela gutxi, uztailaren 9ko 11/2021 Legeak, iruzur fiskala prebenitzeko eta haren aurka borrokatzeko neurriei buruzkoak, Kontseiluaren 2016ko uztailaren 12ko 2016/1164 (EB) Zuzentarauaren transposizioa egiten duenak (zuzentarau horrek barne-merkatuaren funtzionamenduan zuzenean eragiten duten zerga-saihespeneko praktiken aurkako arauak ezartzen ditu, zenbait zerga-arau aldatzen ditu eta jokoa arautzen du), 7/2012 Legearen 7. artikulua aldatu du. Ikuspegi substantibotik, eskudirutan ordaintzeko muga orokorra 2.500 eurotik 1.000 eurora jaitsi da, eta zerga-egoitza Espainiatik kanpo duten pertsona fisiko partikularren kasuan, 15.000 eurotik 10.000 eurora.

Muga horri lotuta, zehapen-araubide bat ezarri zen, eta zehapen-prozeduraren eta hura izapidetzeko eskumenaren oinarrizko arauak finkatu ziren. Eskudiruzko ordainketen mugak ez betetzeagatiko zehapen-prozedura administrazio-araudi zehatzaile erkideak arautzen du (zerga-araudiak arautu beharrean), ez baita zergen ez-betetze bat, finantzarioa baizik, baina kontuan hartu behar da zerga-ondorio argiak dituela. Horregatik, eskudiruzko ordainketen mugak ez betetzeagatiko zehapen-prozedura izapidetzeko eta ebazteko eskumena Zerga Agentziari dagokio Espainiako lurralde osoan (Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroa barne).