Delimitación da obriga de declarar no IRPF

Importante: para os efectos da determinación da obriga de declarar non se teñen en conta as rendas exentas.

Delimitación positiva

Están obrigados a presentar a declaración polo IRPF do exercicio 2023, os seguintes contribuíntes :

Novidade 2023:para este exercicio 2023, a disposición final primeira do Real Decreto-lei 13/2022, do 26 de xullo (BOE do 27 de xullo) modificou o artigo 96.2 da Lei do IRPF, establecendo a obriga de declarar para todas aquelas persoas físicas que en calquera momento do período impositivo estivesen de alta, como traballadores por conta propia, no Réxime Especial de Traballadores por Conta Propia ou Autónoma, ou no Réxime Especial da Seguridade Social dos Traballadores do Mar calquera que sexa a contía dos seus rendementos.

a. Os que obtivesen no exercicio rendas superiores ás contías que para cada clase ou fonte sinálanse máis embaixo.

b. Os que, con independencia da contía e natureza ou fonte das rendas obtidas, tivesen dereito a aplicar o réxime transitorio da dedución por investimento en vivenda habitual, a dedución por dobre imposición internacional, ou ben realizasen achegas a patrimonios protexidos das persoas con discapacidade, plans de pensións, plans de previsión asegurada, plans de previsión social empresarial, seguros de dependencia ou mutualidades de previsión social que reduzan a base impoñible, cando exerciten o correspondente dereito.

c. Los non obrigados a declarar por razón da contía e natureza ou fonte da renda obtida no exercicio, que soliciten a devolución derivada da normativa do IRPF que, se é o caso, correspóndalles (entre outros casos por razón das retencións e ingresos a conta soportados ou por razón das deducións por maternidade, familia numerosa ou persoas con discapacidade a cargo).

A liquidación provisional que, se é o caso, poida practicar a Administración tributaria a estes contribuíntes non poderá implicar ningunha obriga distinta da restitución do previamente devolto máis o xuro de mora a que se refire o artigo 26.6 da LGT. Todo iso sen prexuízo da posterior comprobación ou investigación que, se é o caso, poida realizar a Axencia Estatal de Administración Tributaria.

En relación á LGT véxase a Lei 58/2003, do 17 de decembro, Xeral Tributaria.

d. A partir de 2023, todas aquelas persoas físicas que en calquera momento do período impositivo estivesen de alta, como traballadores por conta propia ou autónomos :

no Réxime Especial de Traballadores por Conta Propia ou Autónoma, ou
no Réxime Especial da Seguridade Social dos Traballadores do Mar

En ambos os dous casos, calquera que sexa a contía dos seus rendementos.

Precisión: teñase en conta que tamén e stán afectados pola devandita obriga os familiares colaboradores dos traballadores por conta propia ou autónomos, que estean dados de alta nos réximes indicados (Réxime Especial de Traballadores por Conta Propia ou Autónoma, ou Réxime Especial da Seguridade Social dos Traballadores do Mar).

Beneficiarios do ingreso mínimo vital: de acordo co que se dispón no artigo 36.1.f) e 2.c) da Lei 19/2021, do 20 de decembro, pola que se establece o ingreso mínimo vital, as persoas titulares do ingreso mínimo vital e todas as persoas integrantes da unidade de convivencia están obrigadas, para manter a prestación do ingreso mínimo vital, a presentar anualmente a declaración correspondente ao IRPF, con independencia de que cumpran ou non os requisitos establecidos no artigo 96 da Lei do IRPF para a obriga de declarar.

Con esta finalidade, a unidade de convivencia é a definida no artigo 6 da Lei 19/2021, do 20 de decembro.

Cando formen parte da unidade de convivencia do ingreso mínimo vital menor de idade, estes deberán presentar declaración de forma individual ou conxunta cos seus proxenitores (se é a opción de tributación da unidade familiar) e, para iso, poden acceder ao servizo de axuda Renda WEB, autenticandose da seguinte maneira:

(*) No caso de declaración conxunta, deberase consignar o NIF do menor pero non será necesaria a súa autenticación con número de referencia (RENØ) ou Cl@ve, non sendo que o menor obteña renda.

Con referencia (RENØ).

Teña en conta que se o menor non presentou declaración de IRPF no ano anterior, necesita ser titular ou cotitular dunha conta bancaria española (IBAN) aberta ao seu nome a 31 de decembro de 2023 (para Renda 2023) para poder ser identificado.
Con Cl@ve Móbil (inclúe Cl@ve PIN).

Para poder rexistrarse en Cl@ve, os menores de idade deben acudir co seu DNI en vigor expedido pola Dirección Xeral de Policía, acompañados de quen exerza a súa patria potestade coa documentación que acredite a súa identificación e a patria potestade.

Non poden rexistrarse en Cl@ve cun NIF K.

A declaración destes menores de idade tamén poderá ser presentada no seu nome:

Polos representantes legais (normalmente, os pais) co seu propio sistema de autenticación (certificado electrónico ou Cl@ve), se previamente se inscribiron no Rexistro de sucesións e representacións legais de menores e incapacitados.

Véxase a Resolución do 18 de maio de 2010, da Dirección Xeral da Axencia Estatal de Administración Tributaria, en relación co rexistro e xestión de apoderamento e o rexistro e xestión das sucesións e das representacións legais de menores e incapacitados para a realización de trámites e actuacións por Internet ante a Axencia Tributaria (BOE do 21 de maio).
Por un colaborador social ou por un funcionario público habilitado (atención presencial en oficinas) onde non é necesaria a identificación con Cl@ve Móbil (inclúe Cl@ve PIN) nin referencia porque o que sinatura é o colaborador ou o funcionario co seu certificado.
Por un funcionario público habilitado (atención telefónica) previa identificación do menor con Cl@ve Móbil (inclúe Cl@ve PIN) ou número de referencia para a súa atención (RENØ).

Delimitación negativa

Non están obrigados a presentar declaración pola contía e natureza das rendas obtidas:

1. Os contribuíntes cuxas rendas procedan exclusivamente das seguintes fontes, sempre que non superen ningún dos límites que en cada caso sinálanse, en tributación individual ou conxunta:

A. Rendementos íntegros do traballo (incluídas, entre outras, as pensións e haberes pasivos, comprendidos os procedentes do estranxeiro, así como as pensións compensatorias e as anualidades por alimentos non exentas) cuxo importe non supere a cantidade de:

• 22.000 euros anuais, con carácter xeral.

• 15.000 euros anuais, nos seguintes supostos:

Cando os rendementos do traballo procedan de máis dun pagador.

Non obstante, o límite será de 22.000 euros anuais nos seguintes supostos :

1. Cando, procedendo de máis dun pagador, a suma das cantidades percibidas do segundo e restantes pagadores, por orde de contía, non superen no seu conxunto a cantidade de 1.500 euros anuais.

E iso con independencia de que as cantidades satisfeitas polo segundo e ulteriores pagadores estean sometidas ao procedemento xeral de retención, sexan pensións compensatorias ou outras rendementos non sometidos a retención ou estean sometidas a tipo fixo de retención.

No caso concreto de percepción dunha pensión da Seguridade Social, por parte do INSS, e da pensión de Clases Pasivas, propia Administración Xeral do Estado, considérase que existen dous pagadores en tanto non se produza a total asunción da xestión do Réxime de Clases Pasivas do Estado polo INSS, isto é, ata que non se produza a integración da Subdirección Xeral de Xestión de Clases Pasivas no INSS.

2. Cando se trate de pensionistas cuxos únicos rendementos do traballo consistan nas prestacións pasivas a que se refire o artigo 17.2.a) da Lei do IRPF procedente de dous ou máis pagadores, sempre que o importe das retencións practicadas por estes fose determinado pola Axencia Tributaria, previa solicitude do contribuínte para ese fin, a través do modelo 146 e, ademais, cúmpranse os seguintes requisitos:
- Que non aumentase ao longo do exercicio o número dos pagadores de prestacións pasivas respecto dos inicialmente comunicados ao formular a solicitude.
- Que o importe das prestacións efectivamente satisfeitas polos pagadores non difira en máis de 300 euros anuais do comunicado inicialmente na solicitude.
- Que non se producise durante o exercicio ningunha outra das circunstancias determinantes dun aumento do tipo de retención prevista no artigo 87 do Regulamento do IRPF.
Precisión: con respecto ao Modelo 146 véxase a Resolución do 13 de xaneiro de 2003 (BOE do 14 de xaneiro), pola que se aproba o modelo 146 de solicitude de determinación do importe das retencións, que poden presentar os contribuíntes perceptores de prestacións pasivas procedentes de máis dun pagador, e determínanse o lugar, prazo e condicións de presentación.
Cando se perciban pensións compensatorias do cónxuxe ou anualidades por alimentos non exentas.

Teñase en conta que están exentas do IRPF as anualidades por alimentos percibidos dos pais en virtude de decisión xudicial ou do convenio regulador. Véxanse a respecto disto o Capítulo 2.
Cando o pagador dos rendementos do traballo non estea obrigado a reter.

Precisión: cando un obrigado tributario residente en España perciba como única renda unha pensión de fonte estranxeira e deba tributar por ela no IRPF, xa sexa porque así díspóno o Convenio para eliminar a dobre imposición co país de procedencia da pensión ou porque non existe tal Convenio, débese ter en conta que o pagador non residente da pensión non está obrigado a reter a conta do IRPF sempre que non opere en España, sendo, en consecuencia, o límite determinante da obriga de declarar 15.000 euros. (Resolución do TEAC do 28 de xuño de 2022, Reclamación número 00/02210/2022, recaída en recurso de alzada para a unificación de criterio).
Cando se perciban rendementos íntegros do traballo suxeitos a tipo fixo de retención.

Ten esta consideración en 2023 o tipo de retención do 35 por 100 ou do 19 por 100 (cando os rendementos procedan de entidades cun importe neto da cifra de negocios inferior a 100.000 euros) aplicable ás retribucións percibidas pola condición de administradores e membros dos Consellos de Administración, das Xuntas que fagan as súas veces e demais membros doutros órganos representativos, así como o tipo de retención do 15 por 100 aplicable aos rendementos derivados de impartir cursos, conferencias e similares, ou derivados da elaboración de obras literarias, artísticas ou científicas, sempre que se ceda o dereito á súa explotación. Non obstante, o tipo de retención sobre os rendementos do traballo derivado da elaboración de obras literarias, artísticas ou científicas será do 7 por 100 cando o volume de tales rendementos íntegros correspondente ao exercicio inmediato anterior sexa inferior a 15.000 euros e represente máis do 75 por 100 da suma dos rendementos íntegros de actividades económicas e do traballo obtido polo contribuínte no devandito exercicio.

Importante: en caso de tributación conxunta terán que terse en conta os mesmos límites cuantitativos sinalados anteriormente. Non obstante, para os efectos de determinar o número de pagadores atenderase á situación de cada un dos membros da unidade familiar individualmente considerado. Así, por exemplo, nunha declaración conxunta de ambos os dous cónxuxes, cada un dos que percibe as súas retribucións dun único pagador, o límite determinante da obriga de declarar é de 22.000 euros anuais.

B. Rendementos íntegros do capital mobiliario (dividendos de accións, intereses de contas, de depósitos ou de valores de renda fixa, etc.) e ganancias patrimoniais (ganancias derivadas de reembolsos de participacións en Fondos de Investimento, premios pola participación en concursos ou xogos, etc.), sempre que uns e outras estivesen sometidos a retención ou ingreso a conta e a súa contía global non supere a cantidade de 1.600 euros anuais.

A normativa do IRPF non prevé a posibilidade de compensar os rendementos íntegros positivos e negativos do capital mobiliario para os efectos da obriga de declarar. En consecuencia, só computaranse para determinar se existe obriga de declarar os rendementos íntegros positivos.

Exclúese do límite conxunto de 1.600 euros anuais ás ganancias patrimoniais procedentes de transmisións ou reembolsos de accións ou participacións de institucións de investimento colectivo en que a base de retención non proceda determinara pola contía que hai que integrar na base impoñible.

Importante: cando a base de retención non se determinase en función da contía a integrar na base impoñible, a ganancia patrimonial obtida procedente de transmisións ou reembolsos de accións ou participacións de institucións de investimento colectivo non poderá computarse como ganancia patrimonial sometida a retención ou ingreso a conta para os efectos dos límites excluíntes da obriga de declarar.

C. Rentas inmobiliarias imputadas, rendementos íntegros do capital mobiliario non suxeitos a retención derivada de Letras do Tesouro e subvencións para a adquisición de vivendas de protección oficial ou de prezo taxado e demais ganancias patrimoniais derivadas de axudas públicas, co límite conxunto de 1.000 euros anuais.

Por non dar lugar a imputación de rendas inmobiliarias, non se tomarán en consideración para estes fins a vivenda habitual do contribuínte, nin tampouco as prazas de garaxe adquiridas conxuntamente con esta ata un máximo de dous, así como o solo non edificado.

2. Os contribuíntes que obtivesen no exercicio 2023 exclusivamente rendementos íntegros do traballo, do capital (mobiliario ou inmobiliario) ou de actividades económicas, así como ganancias patrimoniais, sometidos ou non a retención, ata un importe máximo conxunto de 1.000 euros anuais e perdas patrimoniais de contía inferior a 500 euros, en tributación individual ou conxunta.

Excepción:

Non obstante, a partir do 1 de xaneiro de 2023, estarán en calquera caso obrigado a declarar todas aquelas persoas físicas que en calquera momento do período impositivo estivesen de alta, como traballadores por conta propia , no Réxime Especial de Traballadores por Conta Propia ou Autónoma, ou no Réxime Especial da Seguridade Social dos Traballadores do Mar.

Precisións aos puntos 1 e 2 anteriores:

Para determinar as contías sinaladas non se tomarán en consideración as rendas que estean exentas do IRPF, como, por exemplo, as bolsas públicas para cursar estudos en todos os niveis e graos do sistema educativo, as anualidades por alimentos recibidos dos pais por decisión xudicial etc.

Tampouco se terán en conta as rendas suxeitas ao Gravame especial sobre os premios de determinadas lotarías e apostas, regulado na disposición adicional trixésimo terceira da Lei do IRPF.

Ningunha das contías ou límites incrementarase ou ampliará en caso de tributación conxunta de unidades familiares.