Unha das bases vertebradoras das actuacións da Axencia Tributaria de cara á prevención da fraude tributaria e aduaneiro, fixada no Plan Estratéxico 2020-2023, refírese ás actuacións de investigación e comprobación da fraude tributario e aduaneiro.

O Plan de Control Tributario e Aduaneiro de 2023, recentemente aprobado, concreta unhas directrices xerais que teñen por obxecto garantir a máxima eficacia na loita contra a fraude tributario e aduaneiro e fixa unha serie de liñas de actuación prioritarias, partindo dunha planificación e selección das actuacións de control que se realiza de xeito coordinado entre as distintas áreas que configuran a Axencia Tributaria, propiciando a análise conxunto dos riscos que se detectan en cada contribuínte e, a partir diso , definindo para cada un deles a estratexia óptima; ben sexa de asistencia ou outra actividade de comprobación.

A primeira das liñas de actuación prioritarias consiste na mellora da información con transcendencia tributaria, obtida, por unha parte, en execución do Plan Nacional de Captación de Información, que cada ano define, impulsa e coordina a Oficina Nacional de Investigación da Fraude tendo en conta a evolución da realidade económica do momento; e por outra, no ámbito internacional, mediante a consolidación de mecanismos de intercambio de información, tanto no espazo da Unión Europea como fóra del , así como a formalización de acordos multilaterais. Todo iso permitiu á Axencia Tributaria incorporar as súas bases de datos novos información que permite lograr avances importantes, tanto nos labores de prevención dos incumprimentos futuros, fomentando o cumprimento voluntario, como na loita contra a fraude fiscal.

O control do cumprimento das obrigas relacionadas cos tributos internos desenvolverase mediante actuacións que abarcarán un amplo abano de obrigados tributarios, xa sexan persoas físicas ou empresas, así como grupos de sociedades.

Así, en relación cos grupos multinacionais, grandes empresas e grupos fiscais, velarase pola aplicación efectiva das medidas antielusión, potenciando os acordos previos de valoración, así como os procedementos amigables, no marco dunha estratexia común 360º que pretende asegurar o cumprimento tributario a longo prazo das multinacionais que operan en España canto á súa política de prezos de transferencia. Así mesmo, manterase o foco na identificación de estruturas e pautas de comportamento que se beneficien indebidamente de baíxaa fiscalidade de determinados territorios.

A actuación sobre grupos fiscais dirixirase ao control da compensación de bases impoñibles negativas de exercicios anteriores e do cumprimento dos requisitos legais esixidos para a integración de entidades no grupo fiscal, con especial interese nos elementos que determinan a situación territorial da entidade representante do grupo.

Polo que se refire á análise patrimonial e ao control de patrimonios relevantes, o Plan de Control de 2023 destaca o exame da simulación da residencia fiscal, tanto fóra do territorio español, incluíndo supostos de non declaración e tamén de declaración polo Imposto sobre a Renda de Non Residentes cando debese declararse como contribuínte de IRPF, como dentro do mesmo respecto dos contribuíntes que obteñen indebidamente unha menor tributación situando a súa residencia nunha comunidade autónoma distinta da real.

No referente á loita contra a economía mergullada, esta centrarase, entre outras materias, na incorrecta utilización de sociedades interpostas que simulan unha actividade económica inexistente, ben sexa para canalizar rendas ou desviar gastos persoais, ou ben para emitir facturas irregulares; en definitiva, calquera esquema que pretenda lograr indebidamente unha menor tributación. Este ámbito de actuacións tamén se centrará na identificación dos non declarantes en calquera imposto, o seguimento das transaccións realizadas en diñeiro efectivo ou con moedas virtuais, a verificación das rendas obtidas por artistas e deportistas non residentes que actúan en territorio español e o reforzo da análise patrimonial de calquera suxeito relacionado coa busca indebida dunha menor tributación.

Por outra banda, mediante a coordinación das áreas de control de Aduanas e Inspección preténdese evitar o abuso do réxime de depósitos fiscais en materia de  IVE e o desmantelamento das fraudes articuladas por tramas que defraudan tributos sobre o comercio exterior, impostos especiais e ambientais. Pola súa parte, mediante a colaboración entre Inspección e Recadación preténdese asegurar que a correcta tramitación das actuacións de comprobación vaia acompañada do subseguinte ingreso da débeda liquidada.

O Plan de Control de 2023 centra a comprobación do imposto sobre Sociedades nos obrigados que compensen bases impoñibles negativas e en créditos fiscais pendentes de compensar, así como en beneficios fiscais utilizados de forma fraudulenta por entidades interpostas, sen actividade, con especial énfase na comprobación da realidade das operacións financeiras existentes entre sociedade e socio. Tamén se revisarán as solicitudes de devolución de ingresos especialmente relevantes pola súa contía ou tipoloxía relevante e a correcta aplicación do réxime fiscal especial das entidades sen fins lucrativos.

No referente ao control das obrigas formais, o Plan contempla unha maior presenza nas rúas do persoal da Axencia Tributaria para confirmar a información recibida na Axencia Tributaria e poder detectar a existencia de sociedades inactivas, ademais da utilización de programas informáticos de dobre uso ou entidades inscritas no Rexistro de Operadores Intracomunitarios, ou no Rexistro de Devolución Mensual no IVE, sen cumprir os requisitos establecidos para iso.

Por outra banda, prévése o impulso de actuacións colaboradoras de obtención de información coas plataformas de comercio electrónico, que pon en contacto a vendedores e compradores, para identificar fiscalmente os intervenientes e asegurar o cumprimento das obrigas fiscais de ambos os dous.

O Plan de Control de 2023 incide no uso do enfoque Behavioural Insights como forma menos intrusiva de obter unha mellora no comportamento fiscal dos contribuíntes.

Unha mención especial dedícase ao control da fraude aduaneira, que dirixirá os seus esforzos á detección e desmantelamento das fraudes articulados por tramas que defraudan tributos sobre o comercio exterior, impostos especiais e ambientais, potenciando o apoio da Axencia Tributaria á Fiscalía Europea na persecución dos delitos da súa competencia que se cometan en territorio español ou fóra del .

Potenciaranse as visitas directas aos establecementos onde se encontran mercadorías suxeitas a vixilancia aduaneira, canda as de verificación do cumprimento das obrigas formais relacionadas cos impostos ambientais.

Por último, o Plan de Control destaca o papel da Axencia Tributaria en relación coa prevención e represión do contrabando, narcotráfico e branqueo de capitais e na loita contra a delincuencia organizada no ámbito nacional e internacional, sen perder de vista a actuación contra a criminalidade organizada asociada á produción e tráfico de marihuana e ao cultivo ilegal de tabaco, canda o control dos movementos de pagamento.