O mércores 5 de abril publicouse no Boletín Oficial do Estado o Real decreto 249/2023, polo que se modifica o Regulamento xeral das actuacións e os procedementos de xestión e inspección tributaria e de desenvolvemento das normas comúns dos procedementos de aplicación dos tributos.

Con esta modificación, que entrou en vigor o 25 de abril deste ano, créase o REDEF (Rexistro de Extractores de Depósitos Fiscais) e dá comezo a aplicación da responsabilidade subsidiaria establecida no apartado quinto do anexo da Lei 37/1992, do Imposto sobre o Valor Engadido, para os titulares dos depósitos fiscais, en relación con certos produtos incluídos no ámbito obxectivo de determinados impostos especiais que se extraian destes depósitos. Foi a Lei 11/2021, do 9 de xullo, de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal a que estableceu esta responsabilidade, pero condicionada á existencia do rexistro que agora pasa a ser real. Os depósitos fiscais intensifican, polo tanto, a súa implicación no pagamento dos impostos que deben pagar certos produtos á saída destes depósitos máis alá dos Impostos Especiais, aínda que a devandita responsabilidade non se aplicará cando os extractores estean de alta no REDEF, o cal require un acordo expreso de concesión por parte da Axencia Tributaria, previa solicitude do interesado.

Esta responsabilidade do titular do depósito e a correlativa necesidade de inscrición do extractor no REDEF acada á totalidade dos produtos obxecto do Imposto sobre Hidrocarburos, mentres que no caso das bebidas alcohólicas só afecto ás que están suxeitas ao Imposto sobre o Alcohol e Bebidas Derivadas. É importante saber que o rexistro está definido para os extractores destes produtos, non para os extractores do resto dos produtos que poden pasar por un depósito fiscal, para os que non será necesaria inscrición. De acordo co anterior, hai dúas modalidades de rexistro que operan autonomamente: REDEF hidrocarburos e REDEF alcohol.

A posta en marcha deste Rexistro esixiu a modificación da declaración censual para permitir aos extractores solicitar as altas e baixas mediante Orde Ministerial HFP/381/2023, do 18 de abril. Son, polo tanto, os propios extractores quen deberán solicitar a alta, e a Axencia Tributaria a que, tras unha serie de comprobacións habitualmente a cargo da Inspección, dará a alta con efectos a partir do día seguinte ao do acordo. Os depósitos fiscais teñen habilitada unha consulta en liña  que lles permite comprobar de forma fidedigna en tempo real se un determinado suxeito está ou non de alta. Habilitouse igualmente unha sección específica na sede electrónica da Axencia Tributaria coa normativa, preguntas frecuentes, especificacións técnicas, etc.

Para facilitar a posta en marcha do REDEF, a normativa estableceu que algúns extractores entrasen automaticamente con alta de oficio. Substancialmente trátase de Operadores ao por maior inscritos na listaxe do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (para hidrocarburos) e extractores que figuren nalgún modelo 548 de 2022 (para alcohol).

Na cadea empresarial que intervén nos mercados dos produtos mencionados, o extractor ocupa unha posición crítica en materia de IVE. Mentres os axentes económicos anteriores a el compran e venden dentro de depósito (sen IVE ) e os posteriores compran e venden fóra do depósito (con IVE ), o extractor compra sen IVE e vende con IVE, polo que é o responsable do ingreso material dunha parte moi importante do imposto final que pagará o produto entre todas as súas fases. Isto é aproveitado polas tramas de defraudación para baixar os prezos omitindo o ingreso deste IVE con efectos preocupantes sobre a competencia. A reforma e o rexistro teñen como obxectivo principal evitar este tipo de fraudes.

É tamén importante coñecer que é un rexistro de “extractores” no preciso sentido definido polo Real decreto, e polo tanto non procederá a inscrición de calquera outro suxeito que opere nestes mercados e non teña especificamente o papel de extractor.

No momento de entrada en vigor da regulación relativa ao Rexistro recibíronse unha enorme cantidade de peticións en escasos días. Para cumprir coa función de control do rexistro empezáronse a analizar detalladamente todas as solicitudes de alta presentada mediante o modelo 036 e realízanse actuacións de comprobación naqueles casos en que as circunstancias aconséllano, incluíndo desprazamento e visita ás instalacións, análise de documentación e antecedentes, etc. Tamén se comproba a necesidade de inscrición analizando se os produtos extraídos se encontran comprendidos na regulación do Real decreto e determinando que o papel do suxeito sexa efectivamente o de extractor, denegando a inscrición en caso contrario.

Foron centos de declaracións analizadas e tramitadas e puidose evitar o acceso a este Rexistro de suxeitos que presentaban claros indicios de risco fiscal, así como de entidades instrumentais a través das que se pretendía canalizar a fraude.

Unha vez absorbido o impacto inicial da gran cantidade de solicitudes de alta á entrada en vigor do Rexistro, comezaron tamén as tarefas de control do censo para os suxeitos que entraron de oficio. Do mesmo xeito, comezáronse a realizar as primeiras comprobacións de IVE de extractores non inscritos correspondentes a períodos en que xa estaba en vigor o REDEF, de cara a esixir a responsabilidade correspondente aos titulares dos depósitos fiscais en caso de incumprimento.

O obxectivo é dispor dun censo reducido que poida ser supervisado, que ofreza información temperá, e evitar os enormes prexuízos que as tramas organizadas causan e que resultan difíciles de perseguir dada a súa enorme complexidade. Desta maneira refórzase a capacidade preventiva fronte a esta clase de fraude.

Despois duns meses de funcionamento, pódese considerar o REDEF unha ferramenta efectiva na loita contra a fraude de IVE no sector de alcohol e hidrocarburos.