O marco normativo delimitador da competencia territorial na Inspección Tributaria vén delimitado pola Lei 58/2003, do 17 de decembro, Xeral Tributaria (de agora en diante LGT), polo Regulamento xeral das actuacións e procedementos de xestión e inspección tributaria e de desenvolvemento das normas comúns dos procedementos de aplicación dos tributos (de agora en diante RGAT) e polas normas de organización da Administración Tributaria.

O artigo 84 da LGT, en materia de competencia na aplicación dos tributos, remítenos ao que determine a Administración tributaria en desenvolvemento das súas facultades de organización mediante a correspondente disposición, que deberá ser obxecto de publicación no Boletín Oficial do Estado. En defecto de disposición expresa, a competencia atribuirase ao órgano funcional inferior en cuxo ámbito territorial radique o domicilio fiscal do obrigado tributario.

Pola súa banda, o art. 59 do RGAT , que desenvolve o artigo 84 da LGT, establece criterios de atribución da competencia no ámbito das Administracións tributarias. O criterio xeral de atribución de competencia territorial dos órganos de inspección vén determinado polo domicilio fiscal do obrigado tributario ao inicio das actuacións inspectoras, sen que calquera cambio deste domicilio unha vez iniciado as actuacións altere a competencia do órgano inspector actuante.

Non obstante, en cuestións competenciais hai que ter en conta as especialidades previstas nos artigos 106 e 107 do RGAT para os supostos de concorrencia de obrigados tributarios e sucesores.

Así, no caso de concorrencia de obrigados tributarios no orzamento de feito dunha obriga, as actuacións e procedementos poderán realizarse con calquera deles , de acordo co que se dispón no artigo 106 do RGAT.

No caso de actuacións ou procedementos relativos a persoas físicas falecidas, ou a persoas xurídicas ou demais entidades disoltas ou extinguidas, deberán actuar ante a Administración as persoas ás que, de acordo co que se dispón nos artigos 39 e 40 da Lei 58/2003, do 17 de decembro, Xeral Tributaria, transmítanse os correspondentes dereitos, obrigas e, se é o caso, sancións tributarias, podendo desenvolverse as actuacións con calquera dos sucesores, tal como establece o artigo 107 do RGAT.

En ambos os dous supostos, unha vez iniciado un procedemento de comprobación ou investigación, deberase comunicar esta circunstancia aos demais obrigados tributarios coñecidos que poderán comparecer nas actuacións. O procedemento será único e continuará con quen comparecesen. As sucesivas actuacións desenvolveranse con quen proceda en cada caso.

A normativa tributaria prevé tamén a posibilidade de alterar, baixas determinadas circunstancias e baixos criterios específicos, a devandita regra de atribución de competencia. Por iso, tanto o artigo 84 da LGT, como o artigo 59 do RGAT, remiten nesta materia ás normas de organización específica, que serán a que fixen a atribución da competencia e a posibilidade de que, en supostos concretos, poídanse realizar actuacións fóra do ámbito competencial habitual do órgano.

Estas normas de organización son a Orde PRE/3581/2007, do 10 de decembro, pola que se establecen os departamentos da Axencia Estatal de Administración Tributaria e se lles atribúen funcións e competencias, e a Resolución do 24 de marzo de 1992 sobre organización e atribución de funcións á Inspección dos Tributos no ámbito da competencia do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria.

O concreto, o apartado Catro 3.3.4 da Resolución de competencias establece o seguinte: “Cando resulte axeitado para o desenvolvemento do plan de control tributario, o director do Departamento de Inspección Financeira e Tributaria poderá acordar a extensión das competencias da Dependencia Rexional de Inspección dunha Delegación Especial, ou das unidades integradas na mesma, ao ámbito territorial doutras Delegacións Especiais ou da Delegación Central de Grandes Contribuíntes, oídos os delegados afectados, conforme ao que se dispón no artigo 5.2.e) da Orde PRE/3581/2007, do 10 de decembro, pola que se establecen os Departamentos da Axencia Estatal de Administración Tributaria e se lle atribúen funcións e competencias.”

Estes acordos do director aos que se refire o apartado Catro 3.3.4. da Resolución de competencias non responden a unha actuación arbitraria, senón que se realizan para o cumprimento dos fins do plan de control tributario.

O obxectivo da vixente normativa competencial é conseguir, a través das extensións de competencia, unha maior adaptación ás realidades e relacións económicas globais que se modifican de forma rápida e continua, sen que os límites rexionais supoñan barreira algunha. E todo iso para un mellor control tributario e  loita contra a fraude e a evasión fiscal, perseguindo, por un lado, asegurar o tratamento máis homoxéneo daqueles riscos fiscais que o merezan, calquera que sexa o lugar en que se detecten, permitindo unha maior eficiencia da Inspección da Axencia Tributaria, e, doutra banda, mellorar o control de actividades económicas.

Por último, e para concluír, resulta esencial destacar que a alteración da competencia territorial dos órganos inspectores a través das extensións de competencia ten que resultar xustificada e motivada, facilitando en calquera caso unha axeitada atención aos obrigados tributarios inspeccionados realizando, cando sexan precisos, os desprazamentos oportunos, ou utilizando as tecnoloxías que o artigo 99.9 LGT e o 151.1.e) pon a disposición do procedemento inspector.