A Lei 34/2015, do 21 de setembro, de modificación parcial da Lei Xeral Tributaria 58/2003, do 17 de decembro, incorporou o artigo 95 bis, que habilita á Administración a difundir unha listaxe de incumplidores por débedas ou sancións á Facenda Pública española, e que se configura como unha excepción ao principio xeral de confidencialidade dos datos tributarios.

A divulgación desta lista de debedores tributarios xorde ante a necesidade de potenciar a eficacia do sistema tributario, reforzando os mecanismos a disposición da Facenda Pública en prol da o cumprimento do deber xeral de contribuír ao sostemento dos gastos públicos do artigo 31.1 da Constitución Española.

Xunto á consecución deste deber de solidariedade, a publicidade de situacións de incumprimento relevante coadxuva á loita contra a fraude fiscal a través da difusión de condutas especialmente lesivas ao erario público, a un tempo que fomenta e incentiva o cumprimento voluntario do pagamento das obrigas tributarias. Ao mesmo tempo, a Administración Tributaria realiza un exercicio de transparencia da actividade pública.

Numerosos países do noso medio tamén revelan, mediante a publicación das correspondentes listaxes, a identidade dos obrigados tributarios que incumpriron as súas obrigas fiscais. Este é o caso de Bulgaria, Croacia, Eslovaquia, Eslovenia, Finlandia, Grecia, Hungría, Irlanda, Portugal, Reino Unido e Romanía. 

En catro recentes sentenzas sobre recursos de casación (86/2023, do 25 de xaneiro; 130/2017, do 2 de febreiro, a 58/2023, do 20 de xaneiro; e a 131/2023, do 2 de febreiro), deliberados o pasado 17 de xaneiro de 2023, o Tribunal Supremo pronunciouse por primeira vez, sobre o alcance e interpretación da denominada lista de morosos do artigo 95 bis da LGT, establecendo que as listaxes de morosos só poden incluír débedas firmes. 

Ademais dos motivos que serven para moderar o uso da citada lista a casos de definitivo establecemento da débeda, cando obtivese firmeza, noutros dous casos tratábase das denominadas “liquidacións vinculadas a delito”, é dicir, as que se producen nos casos en que a Administración aprecie indicios de delito contra a Facenda Pública. O TS declara que estas liquidacións vinculadas a delito, son estimacións co obxecto de integrarse no proceso penal e baixo a potestade do xuíz, polo que non xeran débedas tributarias aptas para que os afectados poidan figurar na lista de morosos do artigo 95 bis, pois tal inclusión, dunha parte, colidiría frontalmente co principio de presunción de inocencia, que só se pode destruír mediante sentenza xudicial condenatorio firme. 

Coa actual configuración legal, a Administración Tributaria acorda a publicación das situacións de incumprimento relevante das obrigas tributarias, cando concorren as seguintes circunstancias, a 31 de decembro do ano anterior ao do correspondente acordo de publicación:

• A listaxe será comprensiva de todos os debedores da Facenda Pública, incluídos os que teñan a condición de debedores ao ser declarados responsables solidarios, por débedas ou sancións tributarias.
• O importe total das débedas e sancións tributarias pendentes de ingreso, incluídas se é o caso as que se esixisen tras a declaración de responsabilidade solidaria, supere o importe de 600.000 euros.
• Que as devanditas débedas ou sancións tributarias non fosen pagas transcorridas o prazo orixinal de ingreso en período voluntario.
  No suposto de débedas incluídas en acordos de declaración de responsabilidade, cumprirá que transcorrese o prazo de pagamento do artigo 62.2 desta Lei tras a notificación do acordo de declaración de responsabilidade e, se é o caso, do acordo de esixencia de pagamento.
• Non se incluirán aquelas débedas e sancións tributarias que se encontren adiadas ou suspendidas.
• Só pode incluír débedas firmes, e aquelas sobre as que recaese sentenza xudicial condenatorio firme.
• A publicidade regulada no artigo 95 bis LGT, referirase exclusivamente aos tributos de titularidade estatal para os que a aplicación dos tributos, o exercicio da potestade sancionadora e as facultades de revisión estean atribuídas en exclusiva aos órganos da Administración Tributaria do Estado non existindo delegación algunha de competencias nestes ámbitos a favor das Comunidades Autónomas ou Entes Locais.
• É de aplicación con respecto aos tributos que integran a débeda aduaneira.

Notificado aos debedores afectados a súa publicación, se no prazo de alegacións, realizasen o pagamento total da débeda pendente, serán excluídos da mesma, constituíndose nun incentivo máis da Facenda Pública, cara ao cumprimento voluntario.

Polo anterior, cumprindo co mandato contido no precepto indicado, e en prol de do deber xeral de sostemento dos gastos públicos, o próximo mes de xuño de 2024, publicarase a correspondente listaxe, para dar publicidade a situacións de incumprimento relevante, onde se deron os requisitos previstos legalmente en data 31 de decembro de 2023, e despois de seguir estritamente o procedemento previsto para iso.