O 23 de marzo de 2021 o Tribunal Supremo ditou dúas sentenzas (recursos de casación números 3688/2019 e 5270/2019), en que concluíu que a comprobación dos requisitos para a aplicación de réximes tributarios especiais debía realizarse, necesariamente, polos órganos competentes, a través do procedemento inspector.

Esta conclusión acadábase por el Alto Tribunal ao entender que o artigo 141 e) da Lei Xeral Tributaria (LGT), dedicado ás funcións da inspección tributaria, efectuaba unha reserva legal para a comprobación dos réximes tributarios especiais, impedindo, polo tanto, que tal comprobación puidese ser efectuada mediante un procedemento de xestión.

Non obstante, o Tribunal Supremo apuntaba tamén que os argumentos da Avogacía do Estado, referidos á conveniencia e necesidade de seguir procedementos de xestión para a comprobación de réximes especiais, poderían ser razoables, “en principio, en termos xerais ou teóricos, de lege ferenda, como constatación de que a lei precisa correccións”.

Neste sentido, no ano 2022 prodúcese, mediante Real Decreto-lei 13/2022, do 26 de xullo, unha modificación do artigo 117.1 c) da LGT , para recoñecer a comprobación dos réximes tributarios especiais dentro das funcións de xestión tributaria, de xeito que, desde o 1 de xaneiro de 2023, data de entrada en vigor da modificación legal, resulta posible a comprobación de réximes especiais mediante procedementos de xestión.

Dúas recentes sentenzas do Tribunal Supremo veñen a completar o marco xurídico neste asunto.

En primeiro lugar, a sentenza do 5 de febreiro de 2024 (recurso de casación 6559/2022) conclúe que no marco dun procedemento de comprobación limitada en que se detecte, servindose dos datos que constaban á Administración e sen exame da contabilidade do obrigado tributario, a improcedencia de aplicación do método de estimación obxectiva para a determinación da base impoñible do IRPF, os órganos de xestión están facultados para fixar este elemento mediante a estimación directa e emitir a liquidación tributaria resultante, pois non estamos ante un réxime tributario especial.

En segundo lugar, a sentenza do 21 de marzo de 2024 (recurso de casación 373/2023) trata un suposto en que a sociedade mercantil recorrente sostiña a imposibilidade de comprobar beneficios ou incentivos fiscais mediante un procedemento xestor, tendo en conta da xurisprudencia do Tribunal Supremo do ano 2021 e de que tal función encóntrase tamén prevista no artigo 141 e) da LGT .

O Tribunal Supremo desestima o recurso, destacando que o recoñecemento e comprobación da procedencia dos beneficios e incentivos fiscais encontrábase tamén recoñecida entre as funcións de xestión no artigo 117.1 c) da LGT , incluso antes da súa modificación por Real Decreto-lei 13/2022, polo que legalmente existe unha compatibilidade entre actuacións de xestión e inspección para a realización dese tipo de comprobacións.

Aínda que estas dúas sentenzas analizan comprobacións anteriores ao 1 de xaneiro de 2023, axudan a clarificar a interpretación conxunta dos actuais artigos 117 e 141 da LGT .

Por un lado, a sentenza do 5 de febreiro de 2024 indícanos que as previsións de tales preceptos deben ser aplicadas de maneira estrita, sen estenderas a conceptos ou elementos non citados nos mesmos.

Por outro, a sentenza do 21 de marzo de 2024 sinálanos que unha función recollida nos dous preceptos implica unha compatibilidade entre actuacións de xestión e inspección para a realización de tal función.