Desde a entrada en vigor do sistema de Subministración Inmediata de Información (SII) en xullo de 2017 se conta con datos diarios de vendas, de maneira que a información económica dispoñible achégase máis ao momento de realización da actividade. Xa non hai que esperar ao dato mensual ou trimestral para ter indicios do que está acontecendo na economía.

Esta información ten, ademais, un carácter moi xeral porque, aínda que as empresas que deben cubrir as súas obrigas tributarias a través do SII son arredor de 70 mil (iso si, representativas do 75 %do total de vendas de todos os contribuíntes do IVE), a información de facturas emitidas e recibidas que se recolle no sistema permite tamén elaborar indicadores adiantados das vendas de colectivos máis amplos. É o caso do Avance de Vendas Interiores en Grandes Empresas e pemes. Esta explotación inclúe tanto aos emisores e receptores de facturas (que son os obrigados do SII) como a seus contrapartes (que son o resto de empresas e os consumidores finais). Con esa información constrúense indicadores con datos de máis de 1,2 millóns de empresas, é dicir, a totalidade dos declarantes da estatística Vendas, Emprego e Salarios en Grandes Empresas e Pemes, que é a de maior cobertura do panorama estatístico nacional.

Dada esta rica información case en tempo real de que se dispón, non é de estrañar que, ante acontecementos extraordinarios como foi o apagón do día 28 de abril, acúdase aos datos diarios para facer algunha aproximación de urxencia aos posibles impactos económicos. Xa se advertiu noutra entrada desta newsletter, a raíz da catástrofe provocada pola DANA en Valencia, das dificultades que este tipo de exercicios comporta e, sobre todo, da discrecionalidade á que están suxeitas esas valoracións. Pero, ademais, tanto naquel caso como no do apagón, hai que ter moi en conta as propias características das series diarias do SII e o calendario de dispoñibilidade da información.

Para explicar estes dous aspectos son útiles os gráficos que se presentan a continuación. Os dous primeiros están elaborados coa información publicada o mércores 14 de maio. O primeiro deles mostra a facturación diaria do grupo D do CNAE (Clasificación Nacional de Actividades Económicas) que inclúe aquelas empresas que desenvolven actividades de subministración de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado. O segundo recolle a facturación do resto de actividades. Os dous teñen os datos diarios de marzo e abril e están sinalados os luns (círculo azul) e os martes (cadrado verde).

 

Nos dous gráficos pódese apreciar o impacto do apagón. O impacto parece máis reducido do que cabe pensar a priori. No caso das vendas nas actividades de subministración eléctrico, a serie é máis irregular e costa máis cualificar canto de atípico foi o resultado do luns 28 de abril. Non acontece así no resto de actividades, nas que se observa unha certa estabilidade na facturación de cada un dos días da semana, que se rompe o día do apagón.

Por que non é máis claro o impacto do apagón, en particular na subministración eléctrica? A razón é que as cifras se refiren á facturación de cada día da semana, non necesariamente ao ocorrido nese día. Nese sentido hai que ter en conta que a facturación do consumo eléctrico facerse cun desfasamento con respecto ao consumo físico. Por iso, seguramente en datas posteriores ao propio día do apagón notarase tamén o impacto deste . Hai que lembrar que unha das características destas series de vendas diarias é a acumulación de facturación no último día do mes (de aí a necesidade de corrixir as series deses efectos deterministas, como se fai nos gráficos presentados) e que, polo tanto, o impacto do apagón tamén está nese último día.

Por outra banda, notese que o dato do 29 de abril tamén resulta anormal en comparación cos martes previos, sobre todo no resto das actividades. A cifra resultou maior do habitual. Este feito é importante á hora de facer as avaliacións do impacto pois parte de perdídoo o luns 28 recuperouse ao día seguinte. E isto está vinculado co calendario de dispoñibilidade dos datos e as sucesivas actualizacións.

A respecto disto hai que insistir en varios aspectos. A información sobre as vendas do día 28 de abril fixose pública o mércores 14 de maio. Por que ese atraso? Efectivamente o SII obriga, en xeral, aos contribuíntes incluídos no sistema que hai que enviar á Axencia Tributaria o detalle dos rexistros de facturación nun prazo de catro días despois da expedición da factura. Porén, a experiencia demostra que por diversas razóns (entre elas algunhas particularidades do propio SII) a información recibida tarda en completarse. Por iso, desde o principio da publicación dos datos estableceuse que, aínda que a periodicidade das series fóra diaria, o informe e a base de datos que acompañan ás series publicásese semanalmente e que a data de referencia dos datos fóra a de dúas semanas antes da súa publicación.Desta forma garántese que as cifras publicadas non ían ser revisadas drasticamente, que a revisión non vai supor un cambio tal que o diagnóstico que se puidese facer con datos provisionais fóra completamente erróneo.

Este punto das actualizacións, ligado á necesidade de non apurarse á hora de valorar o impacto dun feito concreto, pódese ver comparando os gráficos anteriores cos dous seguintes que mostran as mesmas series, pero actualizadas unha semana máis tarde.

Como se ve, as cifras do 28 e 29 de abril son lixeiramente superiores ás dunha semana antes, pero, ademais, os datos da semana posterior permiten facer unha hipótese máis afinada do que fosen eses días se non houbese apagón, hipótese que resulta imprescindible para poder facer unha estimación do impacto.