Erakunde publikoek beren burua antolatzeko ahalmena (ia betebeharra) dute, esleituta duten zerbitzu publikoa ahalik eta modu eraginkorrenean emateko.

Aduana-zergak, zerga bereziak eta ingurumeneko zergak kudeatzeari dagokionez, administrazio-egitura gaur egungo beharretara egokitzeko ahaleginak Aduanak eta Zerga Bereziak Kudeatzeko Bulego Nazionala sortzea ahalbidetu zuen iazko urtarrilean.

Baina, zeintzuk ziren behar horiek? Eta zergatik sortu da eskumen nazionaleko organo kudeatzailea?

Hartzen diren erabakien atzean dagoen arrazoia aztertzea garrantzitsua da beti, helburua ahaztu gabe. Kasu honetan, kanpo-merkataritzako, akzioen eta dagoeneko ospetsuak diren zerga berdeen zergadunei zerbitzu hobea eta zabalagoa ematea da helburua.

Ikuspegi horretatik, honako hauek dira bulego hau eratzeko arrazoiak eta haren eginkizunak:

• Lehenik eta behin, garrantzi eta balio nazional handiko baimenen arloko legeria uniformeki eta eraginkortasunez aplikatuko zela ziurtatzea ezinbestekoa zen. Horregatik, Bulegoak zerga berezien araudian aurreikusitako baimen batzuk kudeatzen ditu, baita ingurumen-zergekin eta aduana-arloko sinplifikazio garrantzitsuekin lotutako beste batzuk ere. Honako hauek dira baimen mota horren adibide: operadore ekonomiko baimendua, aitortzailearen erregistroetan inskribatzeko baimena, alkoholaren desnaturalizatzaile partzial espezifikoak onartzea edo berotegi-efektuko gas fluordunen gaineko zergan ordainketak zentralizatzea. Era berean, eskala-ekonomien bilaketak balio multinazionaleko kanpo-merkataritzako baimenen kudeaketa zentralizatzea gomendatzen zuen. Bulego honek Europar Batasuneko gainerako herrialdeetako aduana-agintariekin harreman estua du, estatu anitzeko aduana-baimenak emateko ezinbesteko baldintza izanik.

• Bigarrenik, gizarteak administrazio publikoei informazioa partekatzearen arloan ahaleginak egin ditzatela eskatzen die, herritarrei dagozkien betebeharrei eta esleituta dituzten eskubideei buruzko iritzi propioa eratzeko aukera eman diezaien. Informazio-eginkizun hori, jakina, gizarteak erabiltzen dituen kanal berrietan eskaini behar da. Ildo horretan, ez da harritzekoa kanal digitalek duten garrantzia azpimarratzea. Bulego Nazionalak bitarteko ez-presentzialetan ematen den informazioa eta laguntza koordinatzen du (kanpo-merkataritzari buruzko zalantzak argitzeko txata, plastikozko ontzien zerga berrirako telefono-hitzorduak, etab.).

• Azkenik, Bulego Nazionalak aduana-bulegoa koordinatzeko asmo handiko eginkizuna eta erantzukizun handia ditu. Horrela, kanpo-merkataritzako enpresei zerbitzu egokia emango zaiela bermatuko du, aduanen arteko eskualde-mailako irizpide-unitate baten pean.

Azken urteotan, informazioaren teknologien erabilerak funtsezko aldaketak ekarri ditu prozesu horretan, eta zerbitzuak deslokalizatzea eta espezializatzea ahalbidetu du.

Gainera, salgaien nazioarteko trafikoak eraldaketa nabarmena jasan du, salgaien motaren bilakaerak, hornidura-kateei eragin dieten aldaketa logistikoek eta, Europar Batasunaren kasuan, gero eta erregulazio handiagoa Batasuneko merkatuan sartzen diren merkantziek bete behar dituzten betekizunei dagokienez, kontsumitzaile eta erabiltzaileak babesteko helburuarekin. Faktore horiek guztiak direla eta, aduanak araudi berrietara egokitu behar dira eta gero eta ezagutza espezializatuagoak izan behar dituzte.

Bi arrazoik bultzatzen dute aduana-agintaritza ahalik eta gehien aprobetxa ditzan estatu mailan aduana-bulegoaren eraginkortasuna handitzeko ematen zaizkion aukerak, espezializazioan lagunduz eta beti modu koordinatuan arituz lurralde nazional osoan zehar.